جدیدترین شماره مجله INFOFISH شماره 3 3/2025/MAY – JUNE
از طرف تیم INFOFISH، صمیمانه‌ترین درودها را به تمامی خوانندگان ارزشمندمان تقدیم می‌کنم. امیدواریم این شماره از نشریه INFOFISH International در حالی به دست شما برسد که در سلامت و آرامش هستید. ما همچنان متعهدیم که تازه‌ترین روندها، روش‌ها، نوآوری‌ها و پیشرفت‌های روز را در مسیر دستیابی به صنعت شیلات و آبزی‌پروری پایدارتر، هم در منطقه آسیا-اقیانوسیه و هم در سطح جهانی، در اختیار شما قرار دهیم.
در این شماره، خوشحالیم که گفت‌وگویی بسیار جالب و پربار با دکتر Manuel Barange، معاون مدیرکل و مدیر بخش صید و آبزی‌پروری سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)را در اختیار خوانندگان عزیز قرار‌دهیم. دکتر Barange دیدگاه‌های خود را درباره برخی از فعالیت‌های حیاتی FAO در زمینه پشتیبانی از سامانه‌های آبی پایدار، پایداری زیست‌محیطی، اقتصاد غذای آبی، تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی و بهبود مدیریت صیادی در سطح جهانی با ما در میان می‌گذارد. او در بخشی از سخنانش می‌گوید: «هدف من این است که تا حد ممکن از مدیریت پشتیبانی کنیم، چون مدیریت بهترین ابزار ما برای حفاظت از منابع است».
از دکتر Barange بابت به‌اشتراک‌گذاری داوطلبانه دانش و تجربیات ارزشمندش در این مصاحبه سپاسگزاریم.
همچنین خرسندیم که در این شماره نیز مجموعه‌ای از مقالات خواندنی و آموزنده را از سوی متخصصان و فعالان برجسته این حوزه به شما خوانندگان گرامی ارائه می‌دهیم؛ مقالاتی که در آن‌ها نویسندگان با ما تجربیات، دیدگاه‌ها، تأملات و تحلیل‌های خود را درباره چالش‌ها و فرصت‌های کنونی صنعت شیلات، همچنین روش‌ها، روندها و مسیرهای حرکت به‌سوی صنعتی پایدارتر در کشورهای عضو INFOFISH و در سطح جهان به اشتراک می‌گذارند.
در مقاله‌ای با عنوان «محفاظت اجتماعی آبی: حفاظت از مردم، ماهی و غذا»، نویسندگان Yuko Okamura، Gunilla Tegelskär Grieg، Gianluigi Nico و Annabelle Bladon به معرفی ابتکار «محافظت اجتماعی آبی» (Blue Social Protection) بانک جهانی می‌پردازند؛ طرحی که با همکاری مؤسسه بین‌المللی محیط زیست و توسعه International Institute for Environment and Development (IIED) و همچنین مشارکت FAO اجرا شده است.
نویسندگان بر این باورند که حمایت اجتماعی می‌تواند نقش مؤثرتری در محافظت از مردم در برابر شوک‌ها و گذارهای اجتماعی-اقتصادی ایفا کند، فرصت‌های شغلی بهتری فراهم آورد و به تسهیل اصلاح سیاست‌های صیادی برای دستیابی به نتایج پایدارتر کمک کند.
آن‌ها همچنین از تهیه یک کتاب راهنما خبر می‌دهند که دانش عملی برای بهره‌گیری از مداخلات حمایتی و شغلی در راستای پشتیبانی از صید پایدار، به‌ویژه در بخش صیادی کوچک‌مقیاس، ارائه می‌دهد.
در مقاله « احیای دوباره تالاب‌های تورب‌زار[1] برای هم‌آفرینی در آبزی‌پروری چرخشی و پیشبرد فناوری‌های آبی، حرکت به کدام سو؟»، دکتر Neil J. Rowan به معرفی یک سایت آبزی‌پروری چرخشی چندگانه (IMTA) در تورب‌زارهای ایرلند می‌پردازد که موفق به کسب جوایز بین‌المللی شده است. این سایت با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای امنیت غذایی طراحی شده و در عین حال به تحقق اهداف مختلف اقتصاد زیستی چرخشی کمک می‌کند؛ از جمله کاهش هزینه‌ها، تولید بدون ضایعات، بدون آلودگی، و ایجاد محصولات جدید با ارزش افزوده از زیست‌توده تولیدشده.
در این مقاله همچنین تأکید شده که دسترسی آسان به پشتیبانی فناورانه برای کارآفرینان، سیاست‌گذاران و دیگر بازیگران چندسطحی، مسیر دستیابی به جهانی پاک‌تر و بهره‌ورتر از نظر منابع را هموارتر می‌سازد.
Sujit Krishna Das از INFOFISH در مقاله‌ای با عنوان «استفاده و فرآوری ضایعات ماهی در بنگلادش: گنجینه‌هایی ارزشمند، نه زباله»، به بررسی بخشی از نتایج یک مطالعه پنج‌کشوری که در سال ۲۰۲۴ توسط FAO و INFOFISH انجام شده می‌پردازد. این مقاله بر چند نوع مهم از ضایعات ماهی در بنگلادش تمرکز دارد، از جمله: پولک و پوست ماهی، غدد هیپوفیز، پوست میگو، کیسه شنا، پودر ماهی و روغن ماهی، و همچنین بخش‌هایی از کوسه‌ماهی و سفره‌ماهی.
نویسنده ضمن ارزیابی ظرفیت ارزش‌افزایی این ضایعات، بر این نکته تأکید دارد که ضایعات صیادی که پیش‌تر به‌عنوان زباله دور ریخته می‌شدند، اکنون می‌توانند با فراوری مناسب به محصولاتی با ارزش بالا تبدیل شوند؛ محصولاتی که هم در بازار داخلی و هم بین‌المللی با تقاضای قابل‌توجهی مواجه‌اند. این فرایند نه‌تنها به توسعه اقتصاد چرخشی کمک می‌کند، بلکه موجب کاهش اثرات زیست‌محیطی ناشی از دورریزی پسماندهای شیلاتی نیز می‌شود.
در مقاله «مقررات غیرسنتی تجارت که بر دسترسی به بازار و رقابت‌پذیری محصولات صید و آبزی‌پروری تأثیر می‌گذارند»، Bhakti Anand اشاره می‌کند که قوانین صید و آبزی‌پروری به طور فزاینده‌ای تحت تأثیر توافق‌نامه‌های ترجیحی تجارت قرار گرفته‌اند که فراتر از دسترسی به بازار عمل می‌کنند و به ترویج پایداری و رفتارهای مسئولانه می‌پردازند، از جمله حقوق کار، حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار.
نویسنده همچنین تأکید می‌کند که امروزه بندهای غیرسنتی بیشتر بر شفافیت، توسعه ظرفیت و مقابله با صید غیرقانونی و گزارش نشده (IUU) تمرکز دارند و اغلب به اسناد FAO و توافق‌نامه‌های چندجانبه محیط زیستی ارجاع می‌دهند. رشد این مقررات نشان‌دهنده پیوند قوی‌تر بین تجارت و پایداری محیط زیستی و همچنین تغییر در ترجیحات مصرف‌کنندگان است.
Julian Jackson از بنیاد خیریه Pew در مقاله‌ای با عنوان «استخراج در اعماق دریا سلامت اقیانوس‌ها و صید را تهدید می‌کند» می‌نویسد که اگرچه پژوهشگران هنوز باید بسیاری از جنبه‌های زیست‌محیطی اعماق دریا را کشف کنند، اما در این شکی نیست که استخراج مواد معدنی از بستر دریا می‌تواند به این زیست‌بوم بسیار حساس، آسیب‌های برگشت‌ناپذیری وارد کند و پیامدهای گسترده‌ای به دنبال داشته باشد که بشر تازه در آغاز درک آن‌هاست.
او به عنوان نمونه اشاره می‌کند که مدل‌های اقلیمی نشان می‌دهند ذخایر ماهیانی که به‌طور گسترده مهاجرت می‌کنند، به‌تدریج به سمت مناطقی در حال جابه‌جایی هستند که اکنون برای استخراج مواد معدنی مورد اکتشاف قرار گرفته‌اند؛ موضوعی که می‌تواند زمینه‌ساز بروز تعارض بالقوه میان ذی‌نفعان بخش صیادی و فعالان استخراج بستر دریا شود.
علاوه بر تمامی مطالب فوق، این شماره شامل بخش‌های جالب دیگری نیز هست که به تحولات مختلفی مانند نوآوری‌ها، تجهیزات، اخبار جهانی، و به‌روزرسانی‌های مربوط به تجارت و بازاریابی می‌پردازد.
در پایان، از شما دعوت می‌کنیم که به صفحاتی مراجعه کنید که جزئیات مربوط به دو رویداد هیجان‌انگیز امسال را ارائه می‌دهند: «هم‌اندیشی ماهی تُن اقیانوس آرام ۲۰۲۵» که در فیجی برگزار می‌شود و «تیلاپیا ۲۰۲۵» که در تایلند برگزار خواهد شد. امیدواریم شما را در این رویدادها ملاقات کنیم.
از طرف همه اعضای تیم INFOFISH، از شما سپاسگزاریم و امیدواریم از مطالعه این شماره از مجله INFOFISH International لذت ببرید.
مدیر موقت Gemma Meermans Matainaho
[1] تورب‌زار (Peatland):نوعی تالاب است که خاک آن سرشار از تورب است؛ تورب ماده‌ای آلی و نیمه‌تجزیه‌شده است که از بقایای گیاهان، به‌ویژه خزه‌ها (مانند خزه اسفاگنوم) در شرایط بسیار مرطوب، کم‌اکسیژن و اسیدی تشکیل می‌شود.
