عناوین مقالات اولین شماره مجله INFOFISH در سال 2025 – ISSUE: 2/2025/MARCH-APRIL
پیشگفتار خانم Gemma Meermans Matainaho دبیر اینفوفیش
درود گرم ما به تمامی خوانندگان گرامی؛ امیدواریم این شماره از نشریه INFOFISH International را شما در سلامت و آرامش بیابید. همچنان تلاش می‌کنیم تازه‌ترین روندها، روش‌ها، نوآوری‌ها و پیشرفت‌های روز را در مسیر دستیابی به صنعتی پایدارتر در زمینه صید و آبزی‌پروری در منطقه آسیا-اقیانوسیه و در سطح جهانی، به شما ارائه کنیم.
در طی سال‌ها، مجله INFOFISH International (II) مقالاتی ارزشمند از متخصصان برجسته در حوزه جهانی شیلات و آبزی‌پروری منتشر کرده است. یکی از این چهره‌های شناخته‌شده، زنده‌یاد Erik Hempel بود که همواره قدردان مقالات ایشان درباره اطلاعات به‌روز بازار و پژوهش‌های عمیق در زمینه آبزی‌پروری پایدار و انواع محصولات دریایی بوده‌ایم. همچنین، از نقش مهم و گسترده او به‌عنوان یکی از پیشگامان پروژه FISH INFONetwork (FIN) سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) قدردانی می‌کنیم، به‌ویژه در راه‌اندازی و گسترش خدمات منطقه‌ای این شبکه از طریق نهادهایی چون INFOFISH، INFOPESCA، INFOPECHE، INFOSAMAK، EUROFISH و INFOYU. از نقش مؤثر او به‌عنوان مدیر پیشین INFOFISH، INFOPECHE و INFOSA نیز به‌طور ویژه یاد می‌کنیم. یادبودی ویژه برای Erik در همین شماره آمده است.
در این شماره، بسیار خرسندیم که در بخش «گفت‌وگوی INFOFISH» نه یک، بلکه دو مصاحبه مرتبط با هم را به شما خوانندگان گرامی ارائه می‌دهیم. در گفت‌وگوی نخست با دکتر Shetty Seetharama Thombathu، مشاور ارشد فنی سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO) به گفت‌وگو نشسته‌ایم. دکتر Thombathu در این مصاحبه درباره همکاری‌های مهم و مشترکی صحبت می‌کند که میان UNIDO و اداره شیلات کامبوج (FiA) به همراه سایر شرکای کلیدی در بخش خصوصی، دانشگاه‌ها، نهادهای مالی و اتحادیه اروپا (EU) در قالب پروژه «CAPFISH-Capture : توسعه شیلات پس از صید در کامبوج» در حال انجام است. یکی از ارکان اصلی این پروژه، حمایت سرمایه‌گذاری زنجیره ارزش (VCIS) است که با ارائه پشتیبانی‌های مالی و فنی به بنگاه‌های واجد شرایط، نقش مهمی در توسعه ایفا می‌کند.
در ادامه، مصاحبه‌ای با Mary Lep، بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت UNICA Enterprise (کامبوج) را می‌خوانیم که در آن درباره تجربه خود و رشد و توسعه تجاری این شرکت پس از مشارکت در پروژه CAPFISH-Capture صحبت می‌کند.
در مقاله‌ای با عنوان «چالش‌های عملی در اجرای سامانه الکترونیکی ثبت مستندات صید آسه‌آن (eACDS) در صیادی، Kongpathai Saraphaivanich، Namfon Imsamrarnو با هدف مبارزه با صید غیرقانونی، گزارش‌نشده و سازمان‌نیافته (IUU) و تضمین پایداری شیلات. Tanapat Sorragittayamate به بررسی نقش eACDS در بهره‌گیری از فناوری برای ردیابی کل زنجیره تأمین از مرحله صید تا مصرف می‌پردازند؛ اجرای آزمایشی این سامانه در چند کشور عضو آسه‌آن، ظرفیت آن را برای بهبود مدیریت منابع شیلات، افزایش شفافیت، و کمک به توسعه پایدار صید منطقه نشان داده است.
در مقاله «بازارهای گیاهان دریایی آب‌های معتدل» Steven Hermans یک مرور کلی، به رشد مداوم تقاضا برای جلبک‌های دریایی آب‌های معتدل در بازارهای غذایی و غیرغذایی مختلف اشاره می‌کند؛ در حالی که کاهش منابع تأمین به‌ویژه در آسیا، موجب روند افزایشی قیمت‌ها شده است. نویسنده در این مرور جامع از بازارهای گیاهان دریایی، تحولات اخیر را تحلیل کرده و در پایان، نگاهی آینده‌نگر ارائه می‌دهد؛ جایی که پیش‌بینی می‌کند مصرف و تولید این محصول به‌تدریج از آسیا فاصله می‌گیرد، کشت‌های ساحلی گسترش می‌یابد و بازار محصولات محرک زیستی (biostimulant[1]) اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
[1] Biostimulant یا «محرک زیستی» به موادی گفته می‌شود که برای بهبود رشد، سلامت و بهره‌وری گیاهان استفاده می‌شوند، اما برخلاف کودها، مستقیماً مواد غذایی اولیه مانند نیتروژن، فسفر یا پتاسیم را تأمین نمی‌کنند. این مواد معمولاً شامل ترکیباتی مانند اسیدهای آمینه، جلبک‌های دریایی، اسیدهای هیومیک، میکروارگانیسم‌ها یا عصاره‌های گیاهی هستند و نقش آن‌ها بیشتر در تحریک فعالیت‌های فیزیولوژیکی گیاه برای افزایش مقاومت به تنش‌های محیطی (مثل خشکی، شوری، گرما و بیماری‌ها)، بهبود جذب مواد غذایی و بهینه‌سازی رشد است.
در مقاله‌ای با عنوان «تیلاپیا: ستاره در حال ظهور بعدی آبزی‌پروری اندونزی»، دکتر Dr Achmad Poernomo می‌نویسد که اندونزی قصد دارد تا سال ۲۰۲۹ تولید تیلاپیا را به دو میلیون تُن افزایش داده و ۱۵٪ از بازار جهانی را در اختیار بگیرد. صنعت تیلاپیای این کشور با بهره‌گیری از نژادهای برتر و فناوری‌های پیشرفته آبزی‌پروری دچار تحول شده و هم مصرف داخلی و هم رشد صادرات را پشتیبانی می‌کند. برای مقابله با چالش‌ها، اندونزی ارتقای زیرساخت‌ها، توسعه شیوه‌های پایدار و اجرای برنامه‌های هدفمند دولتی را در اولویت قرار داده است؛ از جمله احیای مناطق پرورش آبزی و تقویت توان صادراتی.
در مقاله‌ای با عنوان «پرورش پایدار تک‌جنسی میگوی آب شیرین غول‌پیکر در مالزی: مسیری به‌سوی اقتصاد پروتئینی چرخشی و مقاوم در برابر کربن (CRIPE)»، دکتر Janaranjani M و Giva Kuppusamy مدل نوآورانه‌ای به نام مدل CRIPE را معرفی می‌کنند؛ چارچوبی جامع که برای پاسخ‌گویی به چالش‌های اساسی پایداری در آبزی‌پروری طراحی شده است. این مدل با ادغام زیست‌فناوری در پرورش میگوهای تک‌جنسی، نوآوری در تغذیه پایدار، و روش‌های قابل توسعه پرورش، رویکردی جامع برای ایجاد یک اقتصاد پروتئینی چرخشی ارائه می‌دهد و در عین حال، موجب توانمندسازی پرورش‌دهندگان نیز می‌شود.
در مقاله پایانی این شماره با عنوان «ایمنی غذایی همواره در اولویت است»، دکتر Manfred Klinkhardtتأکید می‌کند که جهانی‌سازی و آزادسازی تجارت بین‌المللی ماهی و فرآورده‌های دریایی، فرصت‌های اقتصادی و بازارهای جدیدی را ایجاد کرده است، اما هم‌زمان، چالش‌های بزرگی بر سر راه دسترسی بی‌وقفه به این بازارها قرار می‌گیرد. الزامات مربوط به ایمنی غذایی در محصولات تجاری همچنان در سطح بالایی باقی خواهد ماند، چرا که باید استانداردهای متعددی در زمینه ایمنی و کیفیت رعایت شود.
ما از تمامی نویسندگان و همکاران خود صمیمانه سپاسگزاریم و امیدواریم در شماره‌های بعدی نشریه INFOFISH International نیز همچنان بتوانیم جدیدترین اطلاعات صنعت، دیدگاه‌های دقیق، و تحلیل‌های انتقادی و تأمل‌برانگیز را در اختیار شما قرار دهیم.
از همه شما بسیار سپاسگزاریم و امیدواریم از این شماره INFOFISH International لذت ببرید.
Gemma Meermans Matainaho
دبیر اینفوفیش
خلاصه مقالات مهم
مروری کلی بر بازار گیاهان دریایی
Por Steven Hermans
تقاضا برای گیاهان دریایی در بازارهای مختلف غذایی و غیرغذایی همچنان در حال افزایش است، اما به دلیل کاهش عرضه (خصوصاً در آسیا)، قیمت‌ها در حال افزایش هستند. در این بررسی جامع از بازارهای این محصولات، نویسنده تحولات مهم اخیر را تحلیل می‌کند و با یک نگاه جالب به آینده، پیش‌بینی می‌کند که مصرف و تولید به تدریج از آسیا دور خواهد شد؛ کشت در زمین‌های خشکی گسترش خواهد یافت و اهمیت بازار bioestimulantes بیشتر خواهد شد.
ایمنی غذایی همیشه در اولویت است
Manfred Klinkhardt
جهانی‌سازی و آزادسازی تجارت بین‌المللی محصولات شیلاتی و آبزی‌پروری فرصت‌های اقتصادی را به همراه می‌آورد، اما در عین حال، موانع بزرگی برای هرگونه دسترسی بی‌وقفه به بازارها ایجاد می‌شود. الزامات برای غذاهای تجاری بسیار بالا است، زیرا باید استانداردهای متعدد ایمنی و کیفیت را برآورده کنند.
مسائل عملی در پیاده‌سازی طرح الکترونیکی مستندات صید ASEAN (eACDS) در صیادی
Kongpathai Saraphaivanich
Namfon Imsamrarn y
Tanapat Sorragittayamate
طرح الکترونیکی مستندات صیادی ASEAN (eACDS) که توسط مرکز توسعه شیلاتی جنوب شرق آسیا (SEAFDEC) ایجاد شده است، از فناوری برای ردیابی کل زنجیره تأمین از صید تا مصرف استفاده می‌کند. هدف این طرح مقابله با صیادی غیرقانونی، غیر اعلام شده و غیرمجاز (INDNR) و تضمین پایداری فعالیت‌ها است. این پلتفرم الکترونیکی چندین ماژول مختلف را شامل می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به اظهارنامه‌های صید، اسناد جابجایی و گواهی‌های صید اشاره کرد که جمع‌آوری داده‌ها و تبادل اطلاعات میان ذینفعان را تسهیل می‌کند. از طریق پیاده‌سازی‌های آزمایشی در چندین کشور عضو ASEAN، eACDS توانسته است پتانسیل خود را در بهبود مدیریت صیادی، افزایش شفافیت و کمک به توسعه پایدار بخش شیلاتی ASEAN نشان دهد.
تیلاپیا: ستاره نوظهور بعدی در محصولات شیلاتی اندونزی
Achmad Poernomo 
اندونزی، دومین تولیدکننده بزرگ تیلاپیا در جهان با تولید سالانه ۱.۴ میلیون تن، قصد دارد تا سال ۲۰۲۹ این رقم را به دو میلیون تن افزایش داده و ۱۵ درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص دهد. صنعت تیلاپیا در این کشور با بهره‌گیری از نژادهای برتر و فناوری‌های پیشرفته آبزی‌پروری تکامل یافته و هم از مصرف داخلی و هم از رشد صادرات پشتیبانی می‌کند. با این حال، چالش‌هایی مانند شیوع بیماری‌ها، پایداری زیست‌محیطی، تأمین خوراک، رقابت جهانی، و نیز دسترسی محدود تولیدکنندگان خرد به فناوری‌های پیشرفته و منابع مالی همچنان باقی‌ست. برای مقابله با این چالش‌ها، اندونزی به بهبود زیرساخت‌ها، ترویج شیوه‌های پایدار و اجرای برنامه‌های هدفمند دولتی، از جمله نوسازی مناطق پرورش آبزی و ارتقاء توان صادراتی اولویت داده است.
پرورش پایدار میگوی آب شیرین تک جنس در مالزی: مسیری به‌سوی اقتصاد پروتئینی مقاوم در برابر کربن (CRIPE)
Janaranjani M
Giva Kuppusamy
مدل Carbon-Resilient Island Protein Economy (CRIPE) (اقتصاد پروتئینی جزیره‌ای [2]مقاوم در برابر کربن) چارچوبی است که برای پاسخ به چالش‌های اساسی پایداری در آبزی‌پروری طراحی شده است. این مدل با ادغام زیست‌فناوری در پرورش تک‌جنسی میگو، نوآوری در تولید خوراک پایدار و استفاده از روش‌های قابل گسترش پرورش، رویکردی جامع برای ایجاد یک اقتصاد چرخشی پروتئینی ارائه می‌دهد. در این مقاله نشان داده می‌شود که چگونه مدل CRIPE با بهره‌گیری از پرورش میگوی آب شیرین تک‌جنس و خوراک‌های پایدار آبزی، این چشم‌انداز را از طریق برنامه‌ای به نام MUGA به واقعیت تبدیل می‌کند؛ برنامه‌ای که با هدف توانمندسازی پرورش‌دهندگان طراحی شده است. مدل CRIPE و برنامه MUGA در کنار هم، نقش آبزی‌پروری را در امنیت غذایی جهانی و کاهش ردپای کربن بازتعریف می‌کنند.
[2] مدل CRIPE برای مناطق جزیره‌ای یا جداشده (مثل کشورهایی که از چند جزیره تشکیل شده‌اند، مانند مالزی، اندونزی یا فیلیپین) طراحی شده، جایی که منابع محدودترند و نیاز به سیستم‌های مقاوم و مستقل بیشتر احساس می‌شود.
