مروری بر وضعیت آبزی پروری صنعت میگوی عربستان
کشور عربستان 80 % خاک شبه جزیره عربستان را به خود اختصاص داده است. طول کمربند ساحلی این کشور در امتداد دریای سرخ بیش از 2400 کیلومتر است. از کل خط ساحلی 7572 کیلومتری این کشور حدود 2400 کیلومتر در ساحل دریای سرخ و خلیج فارس برای فعالیت های آبزی پروری مناسب تشخیص داده شده است. بر همین اساس وزارت کشاورزی این کشور توجه به آبزی پروری را به عنوان یک اولویت اقتصادی انتخاب کرده است.
شروع آبزی پروری در کشر عربستان به سال 1980 و زمانی که ماهی تیلاپیا در آبهای داخلی کشت می شد باز می گردد.سپس با کار بر روی پرورش میگوی مونودون حرکت به سمت پرورش میگو آغاز شد و پس از آن گونه ایندیکوس مورد توجه قرار گرفت. بعد از شیوع بیماری لکه سفید که منجر به تعطیلی مزارع پرورش میگو شد، وزارت کشاورزی اقدام به ورود گونه جدید میگو نمود و میگوی وانامی عاری از بیماری (SPF) را وارد کرد.
درحالی که عمده آبزیان پرورشی در آب شیرین در بازار داخلی مصرف می شود تولیدات میگوی پرورشی به بسیاری از کشورهای دیگر نظیر بازارهای ژاپن، اروپا و آمریکای شمالی صادر می گردد. با افزایش سریع سطح زیر کشت، تولیدات هم افزایش یافت.آینده آبزی پروری این کشور در حوزه میگو و پرورش ماهیان دریایی است که انتظار می رود در سالهای آتی توسعه بیشتری پیدا کند. کل تولیدات آبزی پروری عربستان در سال 2014 معادل 23870 تن بوده که سهم میگو، ماهی آب شیرین و آبزیان دریایی به ترتیب 54.38 ، 20.23 و 25.38 % بوده است.
عربستان با 2.15 میلیون کیلومتر مربع وسعت یک کشور خشک و کم آب از نظر آبهای شیرین شناخته می شود که بارش سالانه آن بسیار پایین است.
میگوی سفید هندی گونه غالب میگوی آب های دریایی عربستان است که به دلیل مقاومت نسبت به شوری بالا، به عنوان گونه انتخابی برای پرورش میگو در این کشور در نظر گرفته شد. تلاش های زیادی برای اصلاح ژنتیکی این میگو با کمک کارشناسان خارجی انجام شد. بعد از سه سال مداوم ظهور بیماری لکه سفید در گونه سفید هندی، این کشور با واردات از آبهای آمریکای جنوبی اقدام به تغییر گونه میگو به میگوی وانامی نمود.
در سال 2014 مقدار 12980 تن میگو تولید شد. وزارت کشاورزی یک اقدام جدی در زمینه رعایت دقیق اصول امنیت زیستی در سه حوزه میزبان، محیط پرورش و پاتوژن ها را از طریق کنترل متغیرهای محیطی به اجرا گذاشت و در تراکم 50 قطعه در متر مربع نتایج خوبی به دست آورد.
صنعت پرورش میگو در عربستان به خوبی توسعه یافته است. تولید این کشور از 201 تن سال 1995 به حدود 2000 تن در سال 2000 رسید و این روند همچنان ادامه دارد. 95 % میگوی این کشور به بازارهای ژاپن، اروپا، آمریکا، هنگ کنگ و سنگاپور صادر می شود. کل تولیدات آبزیان این کشور براساس آمار فائو در سال 2012 معادل 91246 تن بوده است که 38613 تن آن به خارج از این کشور صادر شده است. واردات آبزیان عربستان هم در این سال 955 تن بوده است. بیشترین میزان تولید آب شیرین به ماهیان تیلاپیا و گربه ماهی تعلق دارد که به شکل تازه یا زنده در بازار داخلی به فروش می رسد.
اگر چه ماهی غذای اصلی مردم عربستان نیست لیکن مصرف سرانه آبزیان در این کشور از 3 کیلوگرم در سال 1977 به 6.5 کیلو در 1998 افزایش یافت و در سال 2010 به 13.5 کیلو گرم رسیده است.(براساس آمار 2013 فائو).
آژانس اصلی مسئول تنظیم مدیریت آبزی پروری در عربستان سعودی گروه آبزی پروری تحت اداره معاونت شیلات در وزارت کشاورزی است. وظیفه اصلی این بخش کنترل، تنظیم و نظارت بر فعالیت های آبزی پروری مناطق ساحلی و داخلی و همچنین پشتیبانی از پروژه های تحقیقاتی است.
دولت از طریق بانک کشاورزی به متقاضیان پرورش آبزیان وام اعطا می کند. این وام ها معمولاً با بهره بسیار کم است و بسته به نوع ( کوتاه مدت، متوسط، بلند مدت) تا 25 سال قابل بازپرداخت است. از سوی دیگر صندوق توسعه صنعتی برای صنایع غذایی وام می دهد که این وام می تواند برای تولید محصولات با ارزش افزوده استفاده شود. برای واردات تجهیزات مزرعه، خوراک آبزیان، وسایل و تجهیزات و ادوات اعمال مالیات غیر مستقیم صورت نمی گیرد.
همکاری بین دولت، آکادمی ها، موسسات تحقیقات و بخش خصوصی به پیشرفت آبزی پروری کمک کرده است. در حال حاضر تحقیقات اصلی در این زمینه در مرکز تحقیقات شیلاتی جده ( JFRC) انجام می شود.
منبع: http://www.fao.org/fishery/countrysector/naso_saudiarabia/en