نکات مهم در صنعت آبزیان جهان بخش دوم- بازارها و بازاریابی (Market &Marketing)

برگرفته از شماره دوم مجله INFOFISH مارس و آپریل 2025

بخش دوم :بازار

ترجمه شده توسط خانم دکتر زینب خدایی کارشناس همکار اتحادیه و دارای مدرک دکترای زیست شناسی هایدلبرگ آلمان

بخش دوم- بازارها و بازاریابی (Market &Marketing)

مسیر جدید زمینی برای انتقال شاه‌خرچنگ روسی به چین

چین، روسیه: چین نخستین محموله‌ شاه‌خرچنگ قطبی (Arctic king crab) را دریافت کرده است که از طریق یک مسیر جدید زمینی از روسیه و قزاقستان می‌گذرد، . این محموله از دریای بارنتس (Barents) به منطقه‌ی شین‌جیانگ (Xinjiang) در نزدیکی شهر اورومچی (Urumqi) منتقل شد. این محموله‌ ۲۰ تُنی طی شش روز از دو کشور عبور کرد و نویدبخش گسترش احتمالی صادرات این نوع ‌خرچنگ از روسیه به بازار چین است.

از زمانی که ایالات متحده در مارس ۲۰۲۲ واردات محصولات روسی را ممنوع کرد و کشورهای اتحادیه اروپا نیز به تبعیتُ ممنوعیتی مشابه وضع کردند، صادرات خرچنگ زنده و منجمد روسیه به چین افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۳، واردات محصولات دریایی روسی از سوی کشور چین به ۴۰.۹ میلیون تُن رسید که نسبت به واردات سال ۲۰۲۲ با حجم ۲۳.۴ میلیون تُن، افزایشی ۷۵ درصدی داشته است. از این میزان، بیش از ۳۰ هزار تُن مربوط به واردات شاه‌خرچنگ و خرچنگ برفی (snow crab) زنده بوده و واردات نوع منجمد آن نیز کمی کمتر از ۱۱ هزار تُن بوده است.

واردات خرچنگ برفی و شاه‌خرچنگ نروژی زنده به چین تأیید شد

چین، نروژ: مقامات چینی با واردات خرچنگ برفی (snow crab) زنده از نروژ موافقت کردند. این خبر تنها مدت کوتاهی پس از دیدار «ماریانه سیورتسن نس» (Marianne Sivertsen Næss) وزیر شیلات و اقیانوس‌های نروژ، با «یو جیانهوا» (Yu Jianhua)، وزیر گمرک و سازمان دامپزشکی چین در پکن (Beijing) در نوامبر ۲۰۲۴ منتشر شد.

سیورتسن نس در این دیدار بیان می‌کند: «این‌که چین به این سرعت پس از گفت‌وگوهای سیاسی من در چین واردات خرچنگ برفی زنده از نروژ را آزاد کرده، اتفاق بسیار مثبتی است و نشان‌دهنده‌ی اهمیت این‌گونه سفرها برای پیشبرد منافع نروژ است. خرچنگ برفی زنده در بازارهای آسیایی با استقبال فزاینده‌ای روبه‌روست و دسترسی به بازار چین ظرفیت عظیمی را برای صادرکنندگان نروژی فراهم می‌کند. این موضوع می‌تواند سودآوری را تقویت کند و به افزایش فعالیت در صنعت فراساحلی نروژ بینجامد.»

بازار جدیدی که برای نروژ گشوده شده، با افزایش سهمیه‌ی صیدخرچنگ برفی در سال ۲۰۲۵ هم‌زمان است. البته که ۱۰ درصد از این سهمیه پیشاپیش برای تحویل خرچنگ زنده در نظر گرفته شده است.

نروژ و چین به گفت‌وگوهای خود برای گسترش همکاری‌های تجاری در زمینه‌ی غذاهای دریایی ادامه می‌دهند و برنامه‌هایی برای صادرات دیگر گونه‌های دریایی زنده از جمله herring crab ، توتیای دریایی (sea urchin) و صدف خوراکی (oysters) در دست اقدام است. طبق بیانیه‌ای از سوی دولت نروژ، «این فرآیند به تلاش زیادی نیاز دارد و هر بار فقط یک محصول تأیید می‌شود. سازمان ایمنی مواد غذایی نروژ (Norwegian Food Safety Authority) با تمام توان مشغول برداشتن گامهای فنی لازم است تا صادرکنندگان نروژی بتوانند مجوز صادرات خرچنگ شاه‌ماهی را دریافت کنند.»

اجرای تعرفه‌های جدید آمریکا آغاز شد

چین، ایالات متحده: در ۱ فوریه ۲۰۲۵، دولت ترامپ تعرفه‌های وارداتی جدیدی را برای کالاهای وارداتی از کانادا، مکزیک و چین اعلام کرد. در حالی‌که اجرای این تعرفه‌ها برای کانادا و مکزیک به مدت یک ماه به تعویق افتاد، این تصمیم در مورد چین از ۴ فوریه به اجرا درآمد؛ به‌طوری‌که تعرفه‌های وارداتی از ۲۵ درصد به ۳۵ درصد افزایش یافته‌اند.

این تغییر احتمالاً تأثیر چشمگیری بر صنعت جهانی غذاهای دریایی خواهد گذاشت، چرا که حدود ۷۰ درصد غذاهای دریایی مصرفی در آمریکا از کشورهای دیگر وارد می‌شوند.

چندین تحلیل‌گر گفته‌اند که صادرات چین، از جمله غذاهای دریایی، ممکن است در کوتاه‌مدت دچار افت شود؛ اما اگر دولت چین ناچار شود تمرکز خود را به توسعه‌ی اقتصاد داخلی که دچار رکود است معطوف کند، این تغییرات می‌توانند در بلندمدت به نفع کشور تمام شوند.

دولت چین نیز در پاسخ، تعرفه‌هایی را برای محصولات آمریکایی (مانند ماهی‌های ایالت آلاسکا) اعمال کرده است؛ اقدامی مشابه آنچه در دوره‌ اول ریاست‌جمهوری ترامپ رخ داده بود. چین، بزرگ‌ترین شریک تجاری خارجی ایالت آلاسکا (Alaska)، در سال ۲۰۲۳ معادل ۱.۲ میلیارد دلار از کالاهای آلاسکایی وارد کرده بود که تقریباً نیمی از این مبلغ مربوط به غذاهای دریایی بوده است.

در این میان، رقبایی مثل ویتنام امیدوارند که اعمال تعرفه‌ها بر کالاهای چینی، فرصت بیشتری برای صادرات میگو و پنگاسیوس به آمریکا در اختیارشان بگذارد.

ازسرگیری تجارت خرچنگ دریایی زنده

استرالیا، چین: ممنوعیت چهارساله‌ی واردات خرچنگ دریایی زنده از استرالیا به چین، رسماً در اواخر دسامبر ۲۰۲۴ به پایان رسید. این موضوع بازار سودآوری را برای استرالیا بازگشایی کرده و بار دیگر امکان دسترسی مصرف‌کنندگان چینی به خرچنگ دریایی زنده را فراهم کرده است.

زمان‌بندی این توافق به گونه‌ای بوده که گونه‌های خرچنگ سنگی غربی، جنوبی و شرقی (Western, Southern and Eastern) درست پیش از جشن‌های سال نوی قمری در پایان ژانویه، دوباره به سفره‌های چینی بازگردند.

بر اساس گزارش وزارت کشاورزی، شیلات و منابع طبیعی استرالیا ازسرگیری این تجارت، بیش از ۷۰۰ میلیون دلار استرالیا (AUD 700 million) پتانسیل ارزش اقتصادی دارد و منجر به حفظ ۳۰۰۰ شغل در این صنعت خواهد شد، که ۲۰۰۰ مورد آن در ایالت استرالیای غربی قرار دارند.

بهترین سال تاریخ برای محصولات دریایی نروژ

نروژ: در سال گذشته، مجموعاً ۲.۸ میلیون تُن غذای دریایی از نروژ صادر شده که ارزش آن به ۱۷۵.۴ میلیارد کرون نروژ رسیده است.

این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳ که رکورددار بود، ۳.۷ میلیارد کرون یا ۲ درصد افزایش داشته است؛ این رقم معادل ۳۸ میلیون وعده غذایی در هر روز، در تمام طول سال است.

در سال ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین بازارهای صادراتی محصولات دریایی نروژ شامل لهستان، دانمارک و ایالات متحده بودند. چین بیشترین رشد ارزشی را تجربه کرد، به‌طوری‌که ارزش صادرات به این کشور ۸۸۷ میلیون کرون نروژ (معادل ۱۰ درصد) نسبت به سال گذشته افزایش یافت.

کریستیان کرامر مدیرعامل شورای محصولات دریایی نروژ (NSC) می‌گوید: «سال ۲۰۲۴ با کاهش سهمیه صید ماهی کاد، چالش‌های بزرگ در تولید سالمون، نوسانات ژئوپولیتیکی و آشفتگی‌های اقتصادی در بازار جهانی همراه بود. وقتی با وجود این شرایط ارزش صادرات محصولات دریایی به سطحی تاریخی و بی‌سابقه می‌رسد، واقعاً دستاوردی تحسین‌برانگیز است.»

در سال ۲۰۲۴، صادرات سالمون نروژی به آسیا رکورد جدیدی زد و مجموع آن به ۱۲۲.۹ میلیارد کرون نروژ رسید؛ درواقع، ارزش این صادرات سهمی ۷۰ درصدی از کل صادرات دریایی نروژ را به خود اختصاص داد.

کرامر توضیح می‌دهد: «رشد چشمگیر و پویای سالمون در آسیا ادامه یافت؛ تا جایی که در کشورهایی مانند تایلند، چین، ویتنام و کره به‌عنوان یک تجمل روزمره در نظر گرفته می‌شود. همچنین، سالمون جایگاه محکمی در روندهای فست‌فود مثل سوشی، ساشیمی و پوکه در سطح جهانی و در غذای روزمره اروپایی‌ها پیدا کرده است.»

با این حال، سال ۲۰۲۴ برای بسیاری از تولیدکنندگان سالمون نروژی سالی سخت بود؛ چراکه افزایش دمای آب در تابستان، مشکلات زیستی به‌وجود آورد، هزینه‌ها را افزایش داد و به‌دلیل کشتار زودهنگام، میانگین وزن ماهی‌ها کاهش یافت.

در همین حال، در آخرین کنفرانس سالانه شورای محصولات دریایی نروژ (NSC) که با محوریت آینده صنعت محصولات دریایی این کشور برگزار شد، بر چندین چالش مهم تأکید شد. از جمله این چالش‌ها می‌توان به مدیریت چشم‌انداز جهانیِ در حال تغییر، تنش‌های ژئوپولیتیکی و لزوم افزایش همکاری‌ها اشاره کرد.

این رویداد با نشستی درباره آینده صنعت محصولات دریایی به کار خود پایان داد؛ نشستی که در آن، بر نیاز به سازگاری، نوآوری و تمرکز بر پایداری برای موفقیت آینده این صنعت تأکید شد.

کاهش صادرات روسیه به چین

فدراسیون روسیه/چین: در نه ‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴، صادرات جهانی روسیه در بخش فیله و سایر محصولات فرآوری‌شده گوشت ماهی به ۱۷۱ هزار تُن رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۹.۶ درصد افزایش داشته است. در این بازه، سایر صادرکنندگان مهم این محصولات شامل چین (۵۰۱ هزار تُن)، ایالات متحده (۲۹۸ هزار تُن)، ویتنام (۴۸۸ هزار تُن)، نروژ (۲۵۲ هزار تُن) و شیلی (۲۳۶ هزار تُن) بودند.

سهم روسیه از کل عرضه جهانی فیله و گوشت چرخ‌شده ماهی ۵.۶ درصد بود، که این کشور را در جایگاه ششمین صادرکننده بزرگ این محصولات در جهان قرار داد.

با این حال، صادرات کلی محصولات دریایی و آبزیان روسیه به چین، هم از نظر حجم و هم از نظر ارزش، با کاهش چشم‌گیری مواجه شد؛ کاهشی که بیشتر به دلیل افت صادرات گونه‌های کلیدی مانند پولاک، شاه‌ماهی اقیانوس آرام و کاد رخ داده است.

بر اساس آمار جدید منتشرشده از سوی اتحادیه صیادان روسیه(RUSSIAN FISHERIES UNION) صادرات آبزیان روسیه به چین در بازه ژانویه تا ژوئیه ۲۰۲۴، از نظر حجمی ۵ درصد کاهش یافته و به ۶۶۶ هزار تُن رسیده و از نظر ارزشی نیز با ۱۲ درصد افت، به ۱.۵ میلیارد دلار رسیده است.

در همین بازه، صادرات کاد منجمد از روسیه به چین ۱۲ درصد کاهش یافته و به ۳۵۳ هزار تُن رسیده است، و ارزش صادراتی آن نیز با افت ۳۱ درصدی، به ۳۳۴ میلیون دلار کاهش پیدا کرده؛ موضوعی که عمدتاً ناشی از کاهش ۲۰ درصدی قیمت‌ها در بازار جهانی بوده است.

صادرات میگوی ویتنام به ۱۰۷ بازار

ویتنام: طبق اعلام اتحادیه صادرکنندگان و تولیدکنندگان محصولات دریایی ویتنام (VASEP) میگوی ویتنامی در سال ۲۰۲۴ به ۱۰۷ مقصد صادر شده است که این رقم نسبت به ۱۰۲ مقصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. پنج بازار برتر که در مجموع ۷۶ درصد از صادرات میگو را جذب کرده‌اند، شامل چین (با احتساب هنگ کنگ)، ایالات متحده، ژاپن، اتحادیه اروپا و کره جنوبی هستند.

صادرات میگو از بهبود تقاضا و قیمت‌های وارداتی در بازارهای کلیدی مانند ایالات متحده و چین بهره‌مند شده است. صادرکنندگان ویتنامی همچنان موقعیت‌های قوی خود را در ژاپن، کره جنوبی و اتحادیه اروپا حفظ کرده‌اند؛ این موفقیت‌ها به دلیل شهرت این کشور در تولید محصولات با کیفیت و نوآوری‌ها در پردازش‌هایی با ارزش‌افزوده بوده است.

علاوه بر این، توافق‌های تجاری آزاد فرصت‌های رقابتی جدیدی در بازارهای نوظهوری مانند بریتانیا، کانادا، استرالیا و سنگاپور ایجاد کرده است.

منبع: مجله اینفوفیش

تعداد بازدید: ۲۲

لینک کوتاه: کپی کن!