گزارش نهایی و جدید فائو از وضعیت آبزی پروری جهان: وضعیت کلی تولید و روند آن
تولید جهانی آبزیپروری روند رو به افزایش خود را در سال های 2020، 2021 و 2022 ادامه داد، بدون اینکه توسط همه گیری COVID-19 مختل شود. الگوهای رشد در میان مناطق، کشورها و سرزمینها با در نظر گرفتن تفاوتهای مهم در مقیاس تولید، توزیع، فناوریهای کشاورزی، عملکرد و مدیریت متفاوت بود.
تولید جهانی آبزی پروری در سال 2022 به رکورد 130.9 میلیون تنی رسید که 8.1 میلیون تن نسبت به 122.8 میلیون تن سال2020 افزایش داشت. تخمین زده می شود در سال 2022 ارزش این تولیدات در محل مزرعه 312.8 میلیارد دلار باشد که 34.2 میلیارد دلار از ارزش 278.5 میلیارد دلاری سال 2020 بیشتر است.
تولیدات آبزی پروری در سال 2022 شامل 94.4 میلیون تن آبزیان پرورشی ( وزن زنده) به ارزش 295.7 میلیارد دلار و 36.5 میلیون تن وزن تر گیاهان دریایی و ریز جلبک ها (به ارزش 17 میلیارد دلار، به اضافه 2700 تن (به ارزش 138.5 میلیون دلار) صدف و مروارید است.
سال 2022 اولین بار در تاریخ بود که تولید جهانی آبزی پروری از صید پیشی گرفت (94.5 میلیون تن آبزیان پرورشی در مقابل 91 میلیون تن آبزیان صید شده). در واقع، رقم 94.4 میلیون تنی آبزیان پرورشی در سال 2022 از سال 1950 تاکنون حتی بالاتر از صید سالیانه در تمام این دوران بوده است (به استثنای سال 2018 که 96.5 میلیون تن آبزیان صید شد).
تولید گونه های پرورشی در سال 2022 به میزان 6.7 میلیون تن (7.6 درصد) نسبت به سال 2020 افزایش یافت. این افزایش خالص عمدتاً به دلیل سهم آسیا بود که سهم آن (5.9 میلیون تن، 87.9 درصد) بسیار بیشتر از آمریکای لاتین و کارائیب (448300 تن، 7.3 درصد) بود. اروپا (232،100 تن، 3.5 درصد)، آفریقا (50،500 تن، 0.8 درصد)، آمریکای شمالی (26،500 تن، 0.4 درصد) و اقیانوسیه (10،100 تن، 0.2 درصد) در این زمینه نقش داشته اند.
بر اساس گروه گونه، افزایش خالص عمدتاً به ماهیان بالهدار (3.9 میلیون تن، 58.1 درصد)، پس از آن سختپوستان (1.6 میلیون تن، 24.6 درصد)، نرم تنان (1 میلیون تن، 15.6 درصد) و سایر گونههای آبزی (121800 تن 1.8 درصد) نسبت داده شده است.
تولید جهانی گیاهان دریایی پرورشی در سال 2022 به 36.5 میلیون تن رسید که نسبت به تولید 35.1 میلیون تنی سال 2020، 1.4 میلیون تن (4.1 درصد) افزایش داشت. این افزایش نتیجه توسعه تولید به رهبری چین و به دنبال آن مالزی، فیلیپین، جمهوری متحد تانزانیا، فدراسیون روسیه و چند کشور دیگر بود. متأسفانه با کاهش (به ترتیب کاهش تولید) در اندونزی، جمهوری کره، ژاپن و چند تولیدکننده کوچکتر دیگر همراه بود.
جزئیات و روند تولید گونه های پرورشی عمده آبزیان از آبزی پروری داخلی و دریایی و ساحلی طی دوره 1990-2022 در شکل 1 نشان داده شده است. ~1
شکل 1-روند تولید گونه های پرورشی عمده آبزیان از آبزی پروری داخلی و دریایی و ساحلی طی دوره 1990-2022
توضیحات: دادههای مربوط به آبزیان شامل کروکودیلها، تمساحها، کایمان ها( نوعی خزنده نیمه آبزی در آمریکا) ، محصولات آبزی (مرجان ها، مرواریدها، صدف ها و اسفنجها) و جلبک ها نمیشود. داده ها بر اساس وزن زنده برای آبزیان و وزن تر برای جلبکها بیان شده است.
منبع: فائو 2024. FishStat تولید جهانی آبزی پروری 1950-2022. [دسترسی در 29 مارس 2024]
کل تولید جهانی آبزی پروری از 43 میلیون تن در سال 2000 به میزان 87.9 میلیون تن در سال 2022 افزایش یافت که با افزایش 204 درصدی (متوسط نرخ رشد سالانه 5.2 درصد) همراه بود. در همین دوره میزان پرورش آبزیان از 32.4 میلیون تن، 62 میلیون تن افزایش یافت که 191 درصد افزایش داشت (متوسط نرخ رشد سالانه 5 درصد). تولید گیاهان دریایی و جلبک های پرورشی در همین مدت بیش از سه برابر شد. مناطق مختلف تفاوت های زیادی را در مقیاس تولید آبزی پروری و الگوی رشد آن نشان می دهند (جدول 1).~2
جدول 1-تولید و رشد آبزی پروری جهانی و منطقهای
توضیحات: n/a – قابل اجرا (پذیرفتنی) نیست.
* به استثنای کروکودیل ها، تمساح ها، کایمان ها، محصولات آبزی (مرجان ها، مرواریدها، صدف ها و اسفنج ها) و جلبک ها. داده ها براساس وزن زنده بیان شده است.
** از جمله ماکرو جلبک های دریایی (گیاهان دریایی)، ریز جلبک ها و سیانوباکتر ها. داده ها بر اساس وزن تر بیان می شوند.
منبع: فائو 2024. FishStat تولید جهانی آبزی پروری 1950-2022. [دسترسی در 29 مارس 2024].
در هر منطقه، مقیاس و الگوی تغییرات سالانه از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. شکل 2 روند تغییرات سالانه را در دوره 2000-2022 در شش منطقه نشان می دهد.~3
شکل 2-نرخ رشد سالانه تولید و پرورش آبزیان بر اساس منطقه، 2000-2022
توضیحات: حیوانات آبزی به استثنای کروکودیل، تمساح، کایمن، محصولات آبزی (مرجان، مروارید، صدف و اسفنج) و جلبکها.
منبع: فائو 2024. FishStat: تولید جهانی آبزی پروری 1950-2022. [دسترسی در 29 مارس 2024].
منبع دادههای آبزی پروری برای تجزیه و تحلیل
آمارهای فائو تولید آبزی پروری 208 کشور و منطقه تولید کننده در سراسر جهان را پوشش می دهد که این آمارها منبع اصلی دادههایی هستند که برای بررسی تحلیلی وضعیت و روند توسعه آبزی پروری در سراسر جهان استفاده می شود. این آمارها برای برخی از کشورها، بر اساس اطلاعات و شواهد جدید در دسترس، مطابق رویه استاندارد فائو تجدید نظر شده اند. به عنوان مثال، داده های تجدید نظر شده تولید جهانی آبزیان پرورشی 87.7 میلیون تن برای سال 2020 است که 0.2 میلیون تن بیشتر از 87.5 میلیون تن گزارش شده قبل از تجدید نظر است. با این حال، حتی اگر تجدید نظرها برای برخی از کشورهای فاقد اطلاعات قابل توجه باشد، اما در نهایت، نتیجه گیری در مقیاس جهانی و منطقه ای یا روندهای گزارش شده قبلی را تغییر نمی دهند.
موضوع عدم گزارش دهی داده های آبزی پروری بسیاری از کشورها همچنان نگران کننده است. علاوه بر این، این واقعیت که داده های محرمانه ممکن است از گزارش های داده های ملی حذف شوند، مشکلات عملیاتی را که فائو با آن مواجه است تشدید می کند. در واقع، نشان دادن مقیاس واقعی آبزی پروری در سطح جزئیات مورد نیاز در تعداد فزاینده ای از کشورها، به ویژه کشورهای با درآمد بالا چالش برانگیز است.
به عنوان مثال، در سال 2022، حدود نیمی از 208 تولیدکننده آبزی پروری در سراسر جهان، اطلاعاتی را به فائو گزارش نکردند. نسبت عدم گزارش دهی به کل تولیدکنندگان به تفکیک منطقه در آفریقا 27:52، در قاره آمریکا 25:48، در آسیا 22:48، در اروپا 8:40 و در اقیانوسیه 17:19 بوده است. برآوردهای فائو برای تولیدکنندگان غیرگزارشگر 13.3 میلیون تن آبزیان و 736900 تن جلبک بود. این در مقایسه با دادههای تولیدکنندگان گزارشدهنده (شامل تعدیلها و تخمینهای دادههای گمشده یا اشتباه گزارششده برای برخی کشورها) است که در مجموع 81.1 میلیون تن آبزیان و 35.8 میلیون تن جلبک را شامل میشود.
