گزارش به اعضا: گزارش جلسه گردهمایی سالانه صنعت زالوی طبی

زمان: سه شنبه 30/11/1403 از ساعت 9 تا 13:30

مکان: سازمان شیلات ایران طبقه پنجم سالن جلسات ریاست سازمان شیلات

حاضرین: خانم ها دکتر مشهود از سازمان غذا و دارو ، دکتر بنی طالبی و پورمند و آقایان دکتر عبدی و اسدزاده از سازمان دامپزشکی، مکرمی، الهی، کمانی، جودت، سمایی از سازمان شیلات، خدایی و بابایی از اتحادیه و خانم ها یزدی و حدید و آقایان احمد پور، یکتایی، سودی اعضای کمیته زالوی طبی اتحادیه و بیگی، ذوالفقاری، نبوی، ملکی،ریاحی، شمس،زنگنه نیا، ملایی کهنه سرا،مختاریو تندرو از پرورش دهندگان زالوی طبی. ضمناً آقایان پیمبرپی، صمد نژاد، مهدابی و……… نیز به صورت غیرحضوری در جلسه شرکت نمودند.

خلاصه مباحث و مذاکرات

1- ابتدا آقای دکتر خدایی از حضور گرم و صمیمانه حاضرین که دعوت کمیته زالوی اتحادیه را پذیرفته و با احساس مسئولیت برای حل مشکلات این حرفه در جلسه حاضر شدند تشکر نمودند. همچنین از حضور سرکار خانم دکتر مشهود و آقای دکتر عبدی و همکاران شان و نیز آقای مهندس مکرمی و همکاران شیلاتی سپاسگزاری کرده و از حاضرین درخواست نمودند که به معرفی خود بپردازند. ایشان در ادامه به تاریخچه و ضرورت تشکیل این کمیته در ذیل اتحادیه اشاره کردند و از آقای احمدپور دعوت نمودند گزارشی از اقدامات کمیته ارائه نمایند.

2- آقای احمد پور دبیر کمیته زالو اتحادیه نیز ضمن خوشامدگویی به حاضرین رئوس سر فصل های اصلی فعالیت کمیته در دو بخش اقدامات و دستاوردها برای حاضرین بازگو نمودند که خلاصه آن به شرح زیر است:

اهم اقدامات

سازماندهی و ایجاد ساختار اولیه پایدار برای تشکیل تشکل ملی و تشکیل 11 جلسه کمیته زالوی طبی اتحادیه ؛ حضور در بیش از 30 جلسه در سازمان ها و ارگان ها و انجام 79 مکاتبه و مطالبه گری در موضوعات مبتلابه صنعت زالو:

جلسات با وزیر جهاد کشاورزی (آقای دکتر نیکبخت) معاون وزیر کار تعاون و رفاه اجتماعی، نهاد ریاست جمهوری / معاونت علمی، نظام مهندسی، شیلات و دامپزشکی، سازمان محیط زیست، مجلس شورای اسلامی( فراکسیون طب سنتی) ، سازمان فنی و حرفه ای و مراکز آموزش علمی – کاربردی، بنیاد برکت ، مصاحبه با صدا و سیما ، اتاق بازرگانی و…

برگزاری همایش یک روزه دانشگاه شیلات و محیط زیست گرگان
حضور مستمر در جلسات کمیته ملی زالوی کشور
پیگیری امور بیمه پرسنل از طریق سازمان شیلات ایران
پیگیری موضوع تغذیه زالو و تسهیلگری در خصوص خون مصرفی از سازمان دامپزشکی
پیگیری اصلاح محدودیت های حد فواصل در دفتر نظارت سازمان دامپزشکی
پیگیری نظارت بر مراکز درمانی و سلامتکده ها برای استفاده از زالوی سالم شناسنامه دار از سازمان غذا و دارو
عقد تفاهمنامه با دانشگاه گرگان برای پیگیری افزایش سبد محصول تولیدی و تولید گونه های دوم و سوم
ایجاد زیرساخت رهگیری چرخه تولید و عرضه و مصرف و امحای زالو و عقد قرارداد با شرکت فراهوش برای پیاده سازی و راهبری سامانه رهگیری زالو ( در قالب تفاهمنامه سازمان شیلات ایران با اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران)
پیگیری نظارت بر مراکز فاقد مجوز و ارائه پیشنهاد راهبردی در زمینه شناسنامه دار کردن این مراکز از طریق تسهیل شرایط صدور پروانه بهره برداری
هماهنگی با سازمان شیلات برای ساماندهی و نظارت بر کلاس های آموزشی
حضور مستمر در پنجمین و ششمین نمایشگاه بین المللی شیلات از طریق غرفه اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران

دستاوردها

احیا و برقراری مجدد جلسات کمیته ملی زالو در سازمان غذا و دارو
انتقال کمیته ملی زالو از سازمان غذا و دارو به سازمان دامپزشکی
حذف الزام به استخدام مسئول فنی داروساز
اخذ نظر موافق سازمان دامپزشکی کشور برای عدول از شرط اجبار به استخدام دامپزشک در هر واحد و تصویب به کارگیری یک مسئول فنی دامپزشک برای شش واحد و مشترک با مزارع پرورش ماهی زینتی
اخذ موافقت سازمان شیلات ایران برای حذف استخدام مسئول فنی شیلاتی
پیگیری تسهیلات و تفاهم نامه با بنیاد برکت برای حمایت از سرمایه گذاری های خرد در حوزه پرورش زالو

3- در ادامه آقای مهندس یکتایی عضو کمیته زالوی طبی اتحادیه اولویت های اصلی انتظارات و درخواست ها را به شرح زیر بیان نمودند:

۱. تعیین تکلیف پروتکل تولید و بسته‌ بندى خون بهداشتى توسط سازمان دامپزشکى ۲. معرفی و حمایت از واحدهای مجاز به مراکز درمانى جهت بهبود سلامت اجتماعى توسط سازمان غذا ودارو ۳. تحت پوشش بیمه قرار گرفتن زالو درمانى در مراکز درمان توسط سازمان غذا و دارو ۴. پیگیری بحث بیمه پرسنل و بیمه محصول تولیدى توسط سازمان شیلات ایران ۵. تحقیق و پیگیری تولید گونه‌های بومى دیگر زالوى طبى توسط سازمان شیلات ۶-تعیین تکلیف کلاسهاى آموزشى و راه اندازى فارم هاى غیر مجاز توسط آموزشگاه ها ٧-همکاری تحقیقاتی سازمان محیط زیست با مراکز دانشگاهی و واحدهای تولیدی مجاز براى افزایش سبد محصول و تولید گونه هاى بومى با بازار بین المللى

4- آقای دکتر خدایی از دوستان حاضر در جلسه درخواست کردند که با توجه به فرصت حضور نمایندگان سازمان های غذا و دارو و دامپزشکی و شیلات در جلسه نظرات و پیشنهادات خود را ارائه نمایند که خانم ها یزدی و حدید و آقایان زنگنه، چوپانی، ملایی، شمس، مختاری و تندرو نکات و مطالب مهمی را بیان فرمودند که عمدتاً مبتنی بر محورهای زیر است:

پروتوکل تامین خون (تولید، بسته بندی و عرضه بهداشتی) مهمترین موضوع در صنعت زالو است که اگر تعیین تکلیف شود نزدیک به 50 % مشکلات ما حل خواهد شد.
پروتوکل های دامپزشکی لازم است تسهیلگرانه باشد و ضمن رعایت اصول بهداشتی، قابل اجرا نیز باشد.
تولید کنندگان غیر مجاز را به چشم دشمن نگاه نکنیم بلکه سعی در جذب و اصلاح باشد.
گونه وروانا مسئله اصلی صنعت نیست و ضمن ضرورت توجه به آن بهتر است ابتدا به بازاریابی و معرفی گونه بومی خودمان بپردازیم.
جلوگیری از عرضه زالوی صید شده (غیر پرورشی) تقریباً غیر ممکن است لذا باید در این زمینه راهکار عملیاتی را پیدا کنیم.
اصلاح وضعیت حریم ها و تسهیل گری در صدور مجوزها بسیار مهم است و لازم است سازمان های شیلات و دامپزشکی قوانین و ضوابط قابل اجرا تدوین کنند.
لازم است روی فرآورده های حاصل از زالو هم کار شود.
حمایت های لازم از سرمایه گذاری ها ضعیف است و تعداد زیادی از دارندگان پروانه بهره برداری عملاً تعطیل کردند.
در جهت جذب سرمایه و تامین مالی بانک ها لازم است کمیته اقدامات جدی تر انجام دهد.
خوب است که اطلاع رسانی های کافی هم در درون صنعت و هم آگاهی رسانی به جامعه بیشتر از اینکه هست انجام شود.
در حوزه مصرف لازم است سلامت کده ها و پزشکان طب سنتی در خصوص استفاده از زالوی بهداشتی توجیه شوند و استفاده از زالوی متفرقه ممنوع شود.
در خصوص توسعه بی رویه و وارد کردن افراد جدید و خصوصاً آموزش و جذب افراد کم اطلاع به شدت انتقاد شد و درخواست گردید که این رویه کنار گذاشته شود.

5- سپس آقای مهندس مکرمی ضمن تشکر از حضور مدیران دولتی و فعالان بخش خصوصی و تقدیر از اتحادیه بابت برگزاری این جلسه، نکات زیر را مطرح نمودند:

اگر چه افزایش تولید در خصوص آبزیان پرورشی و دریایی اولویت سازمان است اما افزایش تولید زالو جزء سیاست های فعلی سازمان شیلات نیست.
از آنجا که زالو تنها آبزی است که به صورت زنده مستقیماً با انسان در ارتباط است و استفاده از آن حساسیت خاصی دارد، موضوع دارا بودن پروانه بهره برداری و شناسنامه دار بودن تولید کنندگان از اهمیت خاصی برخوردار است.
قوانین حاکم و بالادستی هم بر همین موضوع تاکید می کنند و لذا توجه به سر و سامان دادن به صنعت زالو از اهمیت زیادی برخوردار است.
پیشنهادات اخیر کمیته زالوی طبی اتحادیه، مورد تایید ماست و لذا خوب است که به عنوان محور کار برای ساماندهی وضعیت صنعت زالو مورد توجه قرار گیرد.
کمیته زالوی اتحادیه اقدامات ارزشمندی انجام داده که جای تقدیر و تشکر دارد و اگر چه ایجاد تشکل های متعدد می تواند انتخاب فعالان این صنعت باشد ولی بهتر است به فکر یک تشکل واحد باشید.

6- در ادامه آقای دکتر عبدی نظرات و نکات مهم مورد توجه دفتر آبزیان سازمان دامپزشکی را به شرح زیر بیان نمودند:

چون مصرف نهایی زالو در ارتباط با در ارتباط با درمان مستقیم انسان است باید تمام فرآیند های HACCP اجرا شود و زنجیره تحت کنترل باشد.
زالو به طور طبیعی حامل برخی عوامل بیماری زاست و خودش هم در معرض بیماری است و این تصور که زالو بیمار نمی شود غلط است و لذا تماس آن با انسان ممکن است مخاطراتی را داشته باشد.
در حوزه صادرات یا مصرف داخل مهمترین موضوع صدور گواهی هایی است که این اطمینان را به خریداران خارجی یا داخل بدهد که زنجیره تحت کنترل است و سیستم های GAP و HACCP پیاده سازی شده است.
حصول این اطمینان ها از دو طریق ممکن است: صدور پروانه بهداشتی و حضور مسئول فنی.
در مطالعاتی که طی سالهای 72 تا 74 توسط اینجانب و با همکاری برخی دوستان از جمله مرحوم دکتر جلالی انجام شد زالوی Vervana جزء گونه های بومی ایران ذکر نشده اما ممکن است الان وارد شده و یا آن موقع تشخیص داده نشده باشد. در این زمینه باید یک تحقیق علمی توسط موسسه علوم تحقیقات شیلات انجام شود.
در مورد خون، پروتکل مربوطه تدوین شده و خون باید Food grade باشد و خون حاصل از کشتارگاه ها این تضمین را ایجاد نمی کند .
پروانه بانک خون را صادر کرده ایم و شرکت هایی که متقاضی تامین خون بهداشتی هستند می توانند بر اساس آن اقدام کنند.
رویه سازمان تعامل با اتحادیه و بخش خصوصی است و تسهیل گری فراوانی کرده ایم (از جمله استفاده از یک مسئول فنی برای چند واحد پرورش زالو و ماهی زینتی) و این رویه را هم ادامه خواهیم داد.
به منظور تسهیل گری بیشتر توافق شده که کمیته ملی زالو از سازمان غذا و دارو به دامپزشکی منتقل شود.

7- خانم دکتر مشهود نماینده سازمان غذا و دارو نیز موارد ذیل را مطرح نمودند:

از سال 93 که زالو متولی خاصی نداشت از دامپزشکی، شیلات و محیط زیست دعوت شد که با حضور افراد حقیقی و کارشناسان ماهر، دستورالعمل های لازم تدوین شود.
در سال 92 سازمان دامپزشکی دستورالعملی داشت که کلا استفاده از خون برای تغذیه زالو را ممنوع کرده بود که با پیگیری و بحث های کارشناسی این دستورالعمل در سال 98 اصلاح و تغذیه زالو با خون مجاز شد.
در مهر سال 98 هم سازمان غذا و دارو دستورالعمل مصرف را تدوین و به پزشکان و سلامتکده ها ابلاغ کرد.
اخیراً در جلسه‌ای که با سازمان دامپزشکی داشتیم توافق شد که کمیته ملی زالو به سازمان دامپزشکی منتقل شود.
با توجه به اینکه سلامتکده ها تحت نظارت معاونت درمان و بهداشت هستند، آنها هم باید حضور فعال در جلسات کمیته ملی زالو داشته باشند.
در مورد گونه وروانا اگرچه ارتباط مستقیمی به ما ندارد اما از هر نوع پژوهش و کار تحقیقاتی در رابطه با آن استقبال می کنیم.
در ادامه جلسه آقای دکتر خدایی به پیشنهاد اخیر اتحادیه به سازمان شیلات و کمیته ملی زالو اشاره کردند و جهت اطلاع حاضرین و عموم فعالان صنعت زالو متن نامه اخیر اتحادیه را عیناً قرائت نمودند. این پیشنهاد که به عنوان راهکار مبنائی برای اصلاح وضعیت موجود ارائه شده مشتمل بر آن است که راه مقابله و حذف واحدهای فاقد پروانه مجاز بهداشتی بهتر است به راه تعامل، تسهیل گری در شناسنامه دار شدن این واحدها و اصلاح، آموزش و ارتقای وضعیت طی یک دوره زمانی مشخص متحول گردد. متن این درخواست به شرح زیر است:
فعالیت پرورش زالوی طبی در کشور طی سال‌های گذشته به صورت سعی و خطا شکل گرفته و در حال حاضر خوشبختانه به عنوان یک اشتغال مردمی شناخته شده و علاوه بر اشتغال و درآمدزایی، در بخش درمان و طب سنتی کشور هم مورد توجه و استفاده قرار گرفته و حتی زمینه صادرات تجاری آن نیز دور از دسترس نیست.
در حال حاضر وضعیت فعالان شناخته شده این صنعت شامل 171 دارنده پروانه تأسیس است که از این میان 40 واحد دارای پروانه بهره‌برداری بهداشتی نیز هستند اما متأسفانه تعداد فراوانی نیز فاقد هرگونه پروانه بوده ولی به فعالیت تولید و عرضه زالو می‌پردازند.
در این میان تعدادی از تولیدکنندگانی که دارای پروانه بهره‌برداری بهداشتی هستند با رعایت کلیه ضوابط اعلامی سازمان‌های دامپزشکی و غذا و دارو و با استخدام مسئولین فنی-بهداشتی و تحمل هزینه‌های سنگین به فعالیت مشغول هستند که قطعاً هزینه تمام شده آنها بسیار بالاتر از واحدهای فاقد مجوز می‌باشد؛ این گروه به شدت از عدم اجرای قانون توسط واحدهای غیرمجوزدار گلایه دارند و به حق خواستار اصلاح این وضعیت نابسامان هستند.
از سوی دیگر در بخش مصرف نیز الزامات قانونی رعایت نمی‌گردد و زالوی طبی که یک دارو محسوب می‌شود، در سلامتکده‌ها و کلینیک‌های درمانی بدون رعایت ضوابط مصرف دارو تجویز می‌شود.
بر این مبنا ملاحظه می‌گردد که تولیدکنندگان مجوزدار از یک سو مجبور به تولید با قیمت گران‌تر هستند و از سوی دیگر در رقابت نابرابر در فروش با عرضه کنندگانی که با قیمت‌های پایین‌تر محصول بدون شناسنامه خود را عرضه می‌کنند، قرار می‌گیرند.
کمیته زالوی طبی اتحادیه تاکنون مطالبه‌گری خود را بر این موضوع متمرکز کرده بود که در هر دو سوی تولید و مصرف بر اجرای ضوابط قانونی پافشاری شود و البته این مطالبه همچنان برقرار است و باید دنبال شود لیکن با عنایت به آن که:
الف) اقدامات و تلاش‌های یک سال و نیم گذشته و خصوصاً تشکیل مرتب جلسات کمیته ملی زالو در سازمان غذا و دارو و… که جای تقدیر و تشکر دارد. متأسفانه منتج به نتیجه مطلوب برای نیل به دو هدف فوق نگردیده و مصوبات جلسات مختلف در عمل پیاده نشده است.
ب) علی‌رغم مکاتبات متعدد آن سازمان محترم و حتی ورود و اقدام دفتر بازرسی و نظارت سازمان شیلات ایران عملاً برخورد با تولیدکنندگان غیرمجاز نتیجه‌بخش نبوده و این افراد که به اظهار اکثر کارشناسان بیش از 80 % تولید و بازار را در اختیار دارند قابل حذف از این چرخه نمی‌باشند.
ج) متأسفانه عموم فعالان بخش‌های مختلف و از جمله زالو به دلایل مختلف از شفافیت هراس و واهمه دارند و تا حد زیادی قانون‌گریزی و عدم مسئولیت‌پذیری در رفتارها مشاهده می‌گردد که اصلاح این مشکل فرهنگی در کوتاه مدت امکان‌پذیر نیست.
لذا به این دلایل و برخی موارد دیگر، پیشنهاد اصلاح استراتژی از حذف و برخورد با تولید و عرضه غیرقانونی به سازماندهی و راهبری مدبرانه آن ارائه می‌گردد.
بر این اساس و با هدف پرهیز از اقداماتی که نه تنها کم اثر است بلکه موجب تقابل و جبهه گیری قشر بزرگی از تولیدکنندگان و عرضه کنندگان زالو می گردد فرایند ذیل به عنوان راهکار جایگزین ارائه می گردد:
1) تسهیل گری فرایند تولید و عرضه قانونی زالوی طبی که تا حد زیادی توسط کمیته محترم ملی زالوی کشور انجام شده و لازم است با مساعدتهای بیشتر هر چهار سازمان متولی شیلات، دامپزشکی، غذا و دارو و محیط زیست تداوم یابد تا زمینه حداکثری برای پروانه دار شدن تولیدکنندگان و شناسنامه دار شدن محصول فراهم گردد.
2) کلیه تولیدکنندگان غیر مجاز که در عمل وجود داشته و فعال می باشند طی فرایندی از طریق فراخوان ملی مورد شناسایی قرار گرفته و با ارائه آموزش های لازم و ایجاد شرایط حداقلی دارای کارت شناسایی شده و با پذیرش شروط بعدی در چرخه تولید رسمی این محصول به رسمیت شناخته شوند.
3) هر یک از واحدهای دارای پروانه بهداشتی به تناسب موقعیت جغرافیایی، توانایی فنی، امکانات تولید و عرضه و… مدیریت نظارت بر تولید این واحدها را بر عهده گرفته و با تامین لارو زالو، خون و خوراک بهداشتی، نظارت بر عملکرد، کمک و آموزش نیروها و نهایتاً تحویل گیری زالوی پرورش یافته و انجام قرنطینه لازم، مسئولیت عرضه بهداشتی را بر عهده گرفته و نسبت به ساماندهی مجموعه فعالان اقدام نمایند.
4) اتحادیه در سامانه رهگیری آبزیان که برای سازمان های شیلات و دامپزشکی طراحی و آماده اجرا نموده، نظام رهگیری تولید زالو و شناسنامه دار کردن آن را ایجاد نموده و مراکز مصرف نیز با تامین زالوی طبی شناسنامه دار با طیب خاطر و حصول اطمینان کافی از طریق QR کد اقدام به عرضه بهداشتی زالو نمایند.
5) در راستای تحقق این اهداف، فعالیت های رسانه ای لازم با مشارکت همه ذینفعان و حمایت سازمان های متولی صورت پذیرد و علاوه بر جلب موافقت و مشارکت ذینفعان، زمینه آشنایی بیشتر مردم با خواص و مزایای زالوی طبی فراهم و عملاً بدون حاشیه و درگیری نسبت به توسعه این بازار و اشتغال آن اقدام شود.
6) طی برنامه تسهیل گرایانه ای که در بند 1-7 اشاره شد و با ارتقای تدریجی شرایط فعالیت شفاف در این خصوص در این حرفه، زمینه صدور پروانه های بهره برداری فنی و بهداشتی برای واحدهایی که در این چرخه قرار می گیرند فراهم خواهد شد و تعداد افراد غیر مجاز به تدریج کاهش خواهد یافت.
7) طبیعی است که در این شرایط امکان برخورد شدیدتر با افرادی که در این مسیر تسهیل گری نیز تبعیت ننمایند بهتر از گذشته فراهم خواهد شد چرا که بعید است چنین افرادی، اکثریت عددی فعلی را داشته باشند.

9- اکثر حاضرین با نظر مثبت نسبت به پیشنهاد ارائه شده گفتگوهایی هم در زمینه ضرورت همگرایی بین داشتند که بعدا بحث های چالشی نیز مطرح گردید لیکن در مجموع در فضایی کاملاً صادقانه به رفع سوء تفاهمات پرداخته شد.

10- در پایان درخواست آقای دکتر خدایی در خصوص اعلام نیاز به همکاری دوستان جوان و پرتوان در کمیته نسبت به ترمیم اعضای این کمیته مطرح و پیشنهاد شد که جناب آقایان شمس و زنگنه در این زمینه به کمیته کمک نمایند.

در پایان با ذکر صلوات و صرف نهار جلسه در ساعت 13:30 خاتمه یافت.

تعداد بازدید: ۸۷

لینک کوتاه: کپی کن!