گزارش جلسه هم اندیشی ماهی در قفس 15 اسفند 1400

در پی دعوت کمیته ماهی در قفس اتحادیه از 61 شرکت فعال در حوزه صنعت پرورش ماهی در قفس کشور با استقبال بسیار گرم این همکاران و با حضور 41 شرکت به صورت حضوری در محل همایش واقع در ساختمان تشکل های اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و کشاورزی و 8 شرکت به صورت مجازی، این همایش برگزار گردید.

در این هم اندیشی که آقایان دکتر قاسم رضائیان زاده معاون محترم بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی و دکتر کامبیز رخشان مهر مدیر کل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های آبزیان آن سازمان، دکتر حسن نژاد رئیس و مهندس حداد نژاد مدیر بخش آبزیان صندوق بیمه محصولات کشاورزی، مهندس افراسیابی معاون آبزی پروری، مهندس ایزدی مسئول و مجری طرح ماهی در قفس، مهندس سیدی و مهندس خدایی مشاور این دفتر از سازمان شیلات ایران، دکتر صفر قلی از معاونت علمی فن آوری ریاست جمهوری و دکتر ولی خانی از مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی نیز از ابتدا تا انتهای جلسه حضور داشتند مباحث بسیار ارزشمندی در فضایی صمیمی و پرچالش مطرح گردید.

در ابتدای جلسه و پس از قرائت قرآن مجید و پخش سرود جمهوری اسلامی ایران، آقای دکتر خدایی دبیرکل اتحادیه از حضور گرم و پرشور همکاران و نیز مسئولین محترمی که در جلسه حاضر شدند سپاسگزاری کرده و اظهار داشتندکه به دلیل آن که صنعت قفس نیاز به همگرایی و هم افزایی دارد تا بتواند صدای این کسب و کار شرافتمندانه را منعکس نماید، اتحادیه بنا به درخواست تعدادی از فعالان این صنعت اقدام به ورود در این صحنه نمود و بر اساس بند 3 ماده 5 اساسنامه خود به منظور ایجاد انسجام صنفی، هماهنگی و تشریک مساعی و تحکیم اصول همکاری مابین حلقه‌های مختلف صنعت آبزیان کشور با تشکیل جلسه ای در تاریخ 20/09/1400 با حضور تعدادی از فعالان اصلی این صنعت کمیته ای را برای این منظور تشکیل داد. 9 نفر عضو این کمیته که همگی از فعالان نامدار این صنعت هستند طی هشت جلسه مصوباتی داشته و یکی از اقدامات مهم تکمیل بانک اطلاعاتی بود که انجام شد و در اولین قدم این همایش را با دعوت از 61 شرکت برگزار کرده و البته می‌دانیم که حتماً نامداران دیگری هم در صحنه هستند و باید از توان مشارکت آنان استفاده کرد و ممکن است گلایه‌هایی هم وجود داشته باشد که قطعاً با تعامل می توانیم این نقایص را برطرف کنیم.

آقای دکتر خدایی سپس شرح برنامه‌های همایش را به شرح ذیل اعلام نمودند:

سپس آقای سمامی رئیس کمیته ماهی در قفس اتحادیه نیز با تشکر از پذیرش دعوت کمیته توسط همکاران و نیز مسئولین محترم دولتی به اهمیت این جلسه اشاره کرده و اظهار نمودند سالهاست که ما نتوانسته‌ایم به نحو مطلوب دور هم جمع شویم و مسایل و مشکلات خود را به گوش مسئولین برسانیم و لذا از این جهت که این شروع یک همگرایی تشکل محور است باید آن را به فال نیک بگیریم اگر کشورهای دیگر موفق شده‌اند دلیلی ندارد که ما موفق نشویم منتهی باید ببینیم دلایل موفقیت آنان چه بوده و ما هم همان راه را برویم؛ درست است که بسیاری از ما دچار مشکلات عدیده هستیم و تعداد زیادی دچار خسارت شده‌اند اما من این‌ها را زیان نمی‌دانم بلکه سرمایه‌ای برای کشور می‌دانم که از آن برای موفقیت‌های آتی باید بهره بگیریم؛ لذا از همه عزیزان و همکاران تقاضا دارم کمیته ماهی در قفس اتحادیه را تقویت و حمایت کنند تا به نتیجه مطلوب برسیم.

در ادامه نماهنگ آشنایی با صنعت پرورش ماهی در قفس کشور، توانایی ها و مشکلات و راهکارها و نیز اقدامات کمیته تهیه شده بود به نمایش درآمد. بعد از آن آقای مهندس افراسیابی سرپرست معاونت آبزی پروری سازمان شیلات ایران به ایراد سخن پرداخته و فرمودند که صنعت قفس یکی از مهم‌ترین طرح‌های مدنظر مسئولان عالی کشور است و در تأمین امنیت غذایی نقش برجسته‌ای دارد. ایشان از قول رئیس سازمان شیلات اظهار داشتند که قفس را به عنوان یک طرح ویژه دنبال می‌کنند و نشانه آن هم این است که اولین جلسات شورای راهبردی به قفس اختصاص یافته است و با توجه به ابعاد گسترده این صنعت و مشکلات آن که به ارگان‌هایی خارج از شیلات مربوط می‌باشد، در حضور سردار کاظمینی و در سطحی بالاتر از سازمان شیلات کار را دنبال خواهیم کرد. یک امتیاز ویژه که وزیر جهاد کشاورزی به صنعت قفس داده این است که 500 هزار تن از 6/2 میلیون تن تولیدات بخش آبزیان که هدف‌گذاری شده است از محل تولید ماهی در قفس باید تأمین شود و این یعنی آن که وزارت به دنبال حل مشکلات شما خواهد بود تا اهدافش تحقق یابد.

سپس دبیرکل اتحادیه از حاظرین در جلسه درخواست نمودند که مطالب و مسائل مورد نظر خود را مطرح نمایند و در ابتدا از آقایان نیری و نقوی برای آغاز سخن دعوت به عمل آوردند که این عزیزان ترجیح دادند سایر همکاران صحبت کنند. خلاصه سخنان همکاران حاضر در جلسه به شرح زیر است:

آقای تخم پاش ضمن معرفی خودشان از عدم حمایت صحیح دولت و تصمیمات متناقض بخش‌های مختلف دولتی (دریابانی، محیط زیست، دامپزشکی و…) ، نداشتن سایت پشتیبان، مشکلاتی که با جوامع محلی در چابهار به وجود آمد که نهایتاً منجر به تصمیم ایشان به خروج از دریا شده سخن گفتند. ایشان تأکید کردند که آن چه سبب پیشرفت و موفقیت کشورهای دیگر شده حمایت های منسجم و حساب شده و با برنامه بخش دولتی آن‌ها بوده و بخش خصوصی آن کشورها در حاشیه امنیت سرمایه گذاری قرار داشته‌اند که این موضوع در کشور ما وجود ندارد. آقای تخم پاش از اقدامات اتحادیه برای تشکیل این کمیته و ایجاد همگرایی و انسجام تشکر کرده و از همکاران خواستند این مسیر را تقویت نمایند.

آقای اسکندری اظهار نمودند که از وجود این کمیته بی اطلاع بودیم و توصیه نمودند که سعی شود افرادی بیرون نمانند و از همه فعالان واقعی دعوت به همراهی شود. ایشان نیز از نحوه عملکرد دولت و بخش خصوصی انتقاد کرده و اظهار نمودند که در هنگام شروع کار تصور می‌کردند همانند سایر نقاط دنیا حمایت های لازم صورت می گیرد و رفاقت به جای رقابت وجود دارد و حتی در نبود یک مزرعه دار، دیگران کارهای او را انجام می‌دهند اما در کشور ما این گونه نیست؛ از این روی داشتن براند مشترک و کار منسجم بسیار اهمیت دارد و نقش اتحادیه می‌تواند خیلی ارزشمند باشد. ایشان از تشکیل این کمیته و اقدامات آن تشکر نموده و وجود اتحادیه را یک برکت برای صنعت قفس دانستند.

آقای مهران نظری فرمودند که علاوه بر مشکلات فنی و تاسیساتی و … از سال 1390 تا کنون مشکل بازار فروش ماهی قزل آلای تولیدی در قفس های شمال را دارند و با توجه به آن که محصول یک باره برای عرضه به بازار آماده می‌شود، پرورش دهنده حقیقتاً با معضل بزرگ فروش روبروست.

آقای خانی فرمودند عموماً بخش تعاونی در قانون مورد حمایت دولت است و پیشنهاد می‌کنم این کمیته به عنوان مجمع اولیه تشکیل شرکت تعاونی پرورش دهندگان ماهی در قفس در نظر گرفته شود.

آقای دکتر سید کاظم حسینی ضمن معرفی خود به عنوان فردی که از سال 97 با سرمایه شخصی وارد این صنعت شده و فقط با یک نامه شیلات در دریا سرمایه گذاری کرده ولی بدون پشتوانه مانده‌اند اظهار نمودند مگر شیلات کشور متولی صنعت قفس نیست، پس چرا منابع طبیع و دریابانی و محیط زیست و … هر روز بالای سر ما می‌آیند و مزاحم هستند؟ چین اگر چین شد و حتی به بسیاری از معاهدات بین المللی محیط زیستی هم پیوست برای آن بود که ایجاد اشتغال و غذا برای مردم خود را در اولویت قرارداد و گفت ابتدا باید تولید کنم و بعد به این چیزها می پردازم ولی ظاهراً مسئولین کشور ما بیش از آن که متولی تولید و حمایت از مردم خودمان باشد نگران حواشی هستند.

آقای قاسمی از اتحادیه تنگستان به مشکل تسهیلات بانکی و نیز عدم صدور پروانه بهره برداری توسط سازمان دامپزشکی اشاره کردند.

آقای محسن نوروزی فرمودند که بهتر بود این جلسه با رسمیت بهتری برگزار می‌شد و حتماً ترتیبی اتخاذ شود که همه فعالان حضور داشته باشند.

آقای باصره هم در ادامه همین مطلب را تکرار کرده و تأکید نمودند که کمیته‌ای باید تشکیل شود که نماینده همه باشد. ایشان آقای دکتر خدایی را مورد خطاب قرار داده و فرمودند که درخواست دارم این مباحث در صورتجلسه این نشست حتماً ذکر شود و منتظر پاسخ صریح و روشن ایشان شدند.

در این فاصله چندین بار تلاش شد که نظرات پرورش دهندگان ماهی در قفس بوشهر که در سازمان شیلات از طریق غیر حضوری در جلسه شرکت کرده بودند هم اخذ شود که عملاً این کار مقدور نشد. پس از 45 دقیقه فرصتی که برای این بخش اختصاص داده شد آقای دکتر خدایی از اعضای محترم کمیته خواستند که طبق برنامه و با توجه به ضیق وقت به ایراد سخن بپردازند.

آقای باسروی عضو محترم کمیته، مسایل پرورش دهندگان را مورد توجه قرار داده و مشکلات آنان شامل نداشتن سایت‌های پشتیبان، ضعف دانش و تجربه، کمبود نهاده‌هایی نظیر بچه ماهی و غذای با کیفیت، مشکل نقدینگی بدلیل عدم همکاری بانک‌ها، نبود پوشش بیمه‌ای، سختی‌ها و مخاطرات کار در دریا و … را به صورت چکیده بیان نموده و خواستار تقویت کمیته شدند.

آقای پرهام نوروزی عضو دیگر کمیته به مشکلات در حوزه طراحی و ساخت قفس در کشور اشاره کرده و نبود استانداردهای لازم در این زمینه را موضوع مهمی دانستند. ایشان ضمن برشمردن مزیت‌ها و توانایی‌های کشور در این زمینه بر لزوم حمایت از صنایع بالادستی و انجام تحقیق و توسعه تا مرحله بومی سازی کامل صنعت تأکید نمودند.

آقای فرش فروش دیگر عضو کمیته نیز در سخنان موجز و بسیار کوتاهی اهمیت بحث نگهداری و پشتیبانی قفس‌ها و لزوم ایجاد شرکت‌های تخصصی در این زمینه یادآور شدند.

آقای حسین شاهرخی عضو دیگر کمیته اظهار نمودند که معضل بزرگ این است که یک خود کم بینی در صنعت شیلات و به تبع آن صنعت پرورش ماهی در قفس وجود دارد. میزان ارزش صادرات آبزیان از فرش و بسیاری محصولات دیگر بالا‌تر است اما متاسفانه برخی دوستان خودمان هم خبر ندارند.باید همانطور که به نقاط ضعف توجه داریم به نقاط قوت هم توجه بکنیم. ما توانسته‌ایم با وجود مشکلات متعددی که در بازار وجود دارد به کشور‌های پیشرفته‌ای که درسطح‌های بالایی از منظر بهداشت و تکنولوژی قرار دارند مثل استرالیا، انگلیس ماهی سی بس را صادر کنیم که این یک افتخار است و نشان دهنده پتانسیل بالای کشورمان است. ایشان در ادامه فرمودند که دلیل بانک‌ها برای ندادن وام این می‌باشد که هر چه به افراد فعال در این صنعت وام اعطا شده قادر به بازپرداخت آن نبوده‌اند و وام‌هایی که داده شده منجر به تولید نشده است. لذا یکی از اولویت ها این است که این موضوع به طور جدی واکاوی شود و مشخص گردد چرا این همه تسهیلات اعطا شده نتیجه ای نداشته است؟ لذا تشکیل بانک اطلاعاتی در این رابطه تشکیل شود. دولت کمک هایی کرده به شرکت‌هایی بوده که در حال حاضر تولیدی ندارند یا متناسب با وام اخذ شده نبوده است و متاسفانه این موضوع به پای تمام صنعت نوشته شده است.

در تمام صنایع یک زنجیره ارزش وجود دارد که در پرورش ماهی شامل ساخت قفس، تکثیر و نرسری، پرورش، فرآوری و کارخانه غذا است که اگر هرکدام از این شش حلقه مشکل داشته باشند سبب بروز مشکل در تمام صنعت می‌شوند و باید با کمک یکدیگر تمام حلقه‌ها را ایجاد و حمایت بکنیم.

آقای دکتر خدایی ضمن تشکر از اعضای محترم کمیته و عذرخواهی از این که فرصت محدودی به اعضای کمیته داده شد که طی تنها در پانزده دقیقه چهار نفر سخن بگویند و بیشترین وقت به عزیزان حاضر در جلسه اختصاص داده شد، مجدداً از حضور تمام وقت و صبوری آقایان دکتر رضائیان زاده و حسن نژاد تشکر کرده و از این دو عزیز دعوت به ایراد سخن نمودند.

آقای دکتر رضاییان زاده در ابتدا از تشکیل این جلسه و دعوتی که انجام شده تشکر نموده و اظهار کردند که از ابتدای سیاست‌گزاری صنعت قفس، سازمان دامپزشکی همراه این صنعت بوده و با توجه به آن که ما هم مثل سایرین اطلاعات چندانی از بیماری ها و مخاطرات بهداشتی این صنعت نداشتیم با اعزام کارشناسان سازمان به خارج از کشور ماهیان دریایی و شیوه نامه‌های لازم را تدوین کردیم و کارشناسان سازمان به خارج از کشور و طی دوره‌های آموزشی از آن زمان تا کنون دانش و توان خود را در این زمینه بالا برده‌ایم. همچنین برنامه مراقبت و پیشگیری از بیماری‌های ماهیان دریایی و شیوه نامه های لازم را تدوین کردیم و کارشناسان دامپزشکی استان‌ها آمادگی کامل برای همکاری را دارند. در مورد موضوعی که در رابطه با مشکل صدور مجوز در بوشهر بود اتفاقاً هفته گذشته در همان روزهای اول کاری به من منعکس شد و در حال نمونه برداری مجدد و انجام آزمایش جدید برای حل مشکل هستیم.

آقای دکتر حسن نژاد فرمودند که صندوق بیمه در خدمت پرورش دهندگان و فعالان صنعت قفس هست و اخیراً علاوه بر بیمه آبزیان از مبادی تولید که برای ماهیان گرمابی، سردابی و میگو آغاز کرده‌ایم برای پرورش در قفس هم همین رویه را تدوین کرده‌ایم. ما بر اساس تفاهمنامه سه جانبه‌ای که با شیلات و دامپزشکی و تشکل‌ها داشتیم همه امور را با تشکل‌های مرتبط هماهنگ هستیم و در مورد میگو به اتحادیه تولید و تجارت واگذار کرده‌ایم.

آقای دکتر خدایی مجدداً از آقایان دکتر رضاییان زاده و حسن نژاد قدردانی نموده و اظهار کردند که موارد مشخص مطالبات و موضوعات مرتبط با دامپزشکی و بیمه را به صورت جداگانه طی نامه‌ای به روسای سازمان دامپزشکی و صندوق بیمه منعکس خواهد نمود.

آقای دکتر ولی خانی از مرکز مکانیزاسیون وزارت جهاد کشاورزی نیز طی سخنان کوتاهی حمایت وزارت جهاد کشاورزی را از صنعت قفس اعلام نمودند.

آقای مهندس ایزدی نیز در سخنان خود این که 500 هزار تن از تولید 6/2 میلیون تنی برنامه وزیر محترم جهاد از محل تولیدات قفس برنامه ریزی شده را به فال نیک گرفته و فرمودند که این به معنای آن است که وزارت جهاد کشاورزی بخش قفس را جدی گرفته و تمام قد پای کار قفس هست. ایشان توجه به موضوع بازار را مهم دانستند و فرمودند که اتفاقاً این مواردی است که تشکل می تواند به آن بپردازد. در مورد سایت‌های پشتیبان نیز اظهار نمودند که در جلسات شورای راهبردی توسعه شیلات با آقای دکتر مجابی و شرکت مادر تخصصی صحبت‌های جدی شده که امکانات آنان در اختیار قفس قرار گیرد. ایشان از حاضرین خواستند که تشکل را تقویت کرده و همین کمیته را حمایت کنند تا به اهداف خود برسد و چنانچه لازم باشد تشکل مستقل هم ایجاد شود ولی در هر حال همین حرکتی که ایجاد شده را مغتنم بدانید و حمایت کنید.

جلسه رسمی در ساعت 16:15 با ذکر صلوات خاتمه یافت و پس از خروج میهمانان دولتی به صورت غیر‌ رسمی مباحثات دوستانه با محوریت تبیین اهداف کمیته و انتقادات و پیشنهادات برای بهبود کار تا ساعت 17 ادامه یافت. در این بخش، مسایل زیر توسط آقایان هندورابی، شناسی، اسکندری و … مطرح شد:

• عدم اطلاع کامل از نحوه تشکیل و اهداف کمیته
• چرایی حضور تعداد محدودی از افراد در این کمیته
• انتقاد به وجود سه نفر از یک شرکت در کمیته

در عین حال موارد زیر نیز به عنوان جنبه‌های مثبت مدنظر قرار گرفته شد:

• تأکید بر ارزش و اهمیت تشکیل این جلسه و ضرورت تکرار و ادامه آن پس از رفع نقایص
• تقدیر و تشکر از اتحادیه بابت بسترسازی مفید و موثری که انجام شده است
• سپاسگزاری از تلاش های انجام شده توسط اعضای کمیته

در پایان تصمیمات ذیل اتخاذ شد:

1) جمع حاضر حفظ شده و تلاش شود که افراد بیشتری را پوشش داده به نحوی که همه شرکت‌های مرتبط با صنعت را شامل شوند.

2) افرادی که امکان همکاری با کمیته را داشته و بتوانند موجب تقویت و پیشرفت آن شوند اعلام آمادگی نموده و برای همکاری دعوت شوند.

3) کمیته‌های استانی در استان‌های بوشهر، هرمزگان، مازندران و گلستان تشکیل و مطابق برنامه‌ای که در جلسه ارائه شد فعال گردند.

4) همایش ملی قفس در سال 1401 برگزار گردد.