گفتگو با آقای مهندس محسن بابایی مبتکر تولید چرم از ماهی در ایران
به عنوان اولین سوال از جنابعالی خواهش می کنم خود را معرفی بفرمایید.
سلام من محسن بابایی کارشناس ارشد بازنشسته موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور هستم.کارشناس مهندسی شیلات و محیط زیست وکارشناس ارشد مدیریت از دانشگاه تهران سال‌ها عهده‌دار مدیریت پروژه‌های مطالعاتی را داشته‌ام و آخرین پست من در موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور؛ مدیر بخش تجاری سازی دستاوردهای تحقیقاتی بوده است. با توجه به اجرای یک پروژه تحقیقاتی در رابطه با تولید چرم از ماهی که در موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور برگزار شد من بعد از بازنشستگی به فکر افتادم این پروژه را در سطح کشور تجاری سازی کنم لذا با کمک دو نفر دیگر از عزیزان از جمله مهندس یوسف زاده کارشناس چرم و آقای صادقی کارخانه‌دار تولید چرم در قالب یک گروه سه نفره از سال ۱۳۹۸کار را شروع کردیم و از سال ۱۳۹۹کار تجاری سازی تولید چرم ماهی عملا روی سه گونه ماهی آغاز گردید. از ابتدا ایمان داشتم که این صنعت به عنوان یک نوآوری می‌تواند در آینده نزدیک جای خود را در صنعت چرم کشور باز کند.
لطفا بفرمایید چرم ماهی چیست؟
چرم ماهی جزو چرم های سبک به حساب میاید. این چرم در عین نازکی از قدرت کشش بالایی برخوردار است. بطوری که قدرت کشش چرم ماهی تا 90 نیوتن می رسد. اصل تولید چرم ماهی توسط افراد نانایی از سیبری شرقی بوده است و امروزه به طور سنتی لباس چرم ماهی را تولید می‌کنند.
در مورد مزیت‌های چرم ماهی برای مخاطبان ما توضیح دهید و این که تفاوت‌های آن با سایر چرم‌ها چیست؟
- مقاوم در برابر آب زیرا چرم ماهی غنی از روغن است
- محصول جانبی بخش کشاورزی است و از نظر زیست محیطی مورد تایید می‌باشد.
- برای تولید این چرم موجود را از بین نمیبریم. توضیح این که در حال حاضر برای تولید چرم های لوکس دیگر مانند چرم مار یا کروکودیل عملا حیوان را بخاطر پوست صید می‌کنند و یا صرفا برای تهیه پوست پرورش می‌دهند در صورتی که چرم ماهی از دور ریز ماهی صید شده یا پرورشی استفاده می‌شود.
- چرم ماهی بسیار محکم و بادوام است.
- پوست ماهی می تواند بخشی از راه حل برای کمبود مواد اولیه برای چرم باشد.
- استفاده از زباله های دور ریز ماهی است که سبب افزودن ارزش اقتصادی آبزی پروری می شود و این موضوع اهمیت زیادی برای پایداری صنعت شیلات دارد.
- این چرم در برابر سرما بسیار مقاوم بوده و برای مناطق و کشورهای سردسیری مناسب است به طوری که دمای 10 تا 20 درجه زیر صفر را نیز تحمل می‌کند.
- از دیگر ویژگی‌های این چرم ماهی میتوان به جلا و زیبایی آن و قابلیت رنگ‌آمیزی بالای آن اشاره کرد.
آیا این چرم بو ی ماهی نمی‌دهد؟
چرم ماهی دقیقا پوست ماهی دباغی شده است. درست عین چرم های دیگر از جمله گاو و گوسفند. سوال این است آیا کفش؛کیف و یا لباس ساخته چرمی از گوسفند ؛ بوی گوسفند می‌دهد. لذا صراحتا میگویم خیر و مانند دیگر چرم‌ها بوی طبیعی چرم را می‌دهد.
کمی بیشتر در مورد ارزش اقتصادی چرم ماهی برای ما توضیح دهید.
در دنیا صنعت تولید چرم از پوست ماهی در سال‌های اخیر به دلیل تقاضای مصرف کنندگان جدید در حال توسعه است. رنگ‌های زیبا و درخشان پوست ماهی و سطح لایه لایه آن، موجب شده چرم تولید شده از پوست ماهی جای خود را در صنعت ۵۰ تا ۹۰ میلیارد دلاری چرم جهان باز کند. امروزه چندین کارخانه اختصاصی تولید کننده چرم ماهی در دنیا راه اندازی شده است.
در طی سه دهه گذشته ، صید از دریاها از 69 میلیون به 93 میلیون تن افزایش یافته است ، در حالی که تولید ماهیان حاصل آبزی پروری از 5 میلیون به 63 میلیون تن افزایش یافته است ، (گزارش بانک جهان ). لذا این منبع عظیم بالقوه می‌تواند در آینده به عنوان ماده اولیه با ارزش تبدیل شود. لازم به ذکر است با تولید یک تن فیله ماهی به طور کلی 40 کیلوگرم پوست دور ریخته می‌شود و لذا از هزاران تن پوست ماهی میتوان چرم تولید کرد.
آینده صنعت چرم ماهی در ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟
با توجه به تولیدات بالای آبزیان ( بالای یک میلیون تن) و دور ریز حاصل از مصرف این آبزیان در کشور ؛ رونق صنعت چرم ماهی نه تنها در جلوگیری از آلودگی محیط زیست کشور کارساز است بلکه می‌توانددر آینده نزدیک موجب افزایش اشتغال بسیاری از جوانان و نیز رونق صادرات تولیدات از چرم ماهی باشد.
پشتیبانی از این صنعت توسط دست اندرکاران صنعت چرم کشور ( به خصوص تولید کنندگان عمده منسوجات چرمی) و نیز تبلیغات در این زمینه جهت شناخت بیشتر چرم ماهی ؛ در تداوم توسعه و پیشرفت این حرکت نوآورانه بسیار موثر خواهد بود.
در رابطه با نقش استفاده از چرم در آینده صنعت آبزیان ایران و اقتصادی‌تر شدن آن دیدگاه خود را بازگو بفرمایید.
در آینده‌ای نزدیک شاهد خواهید بود چرم ماهی جایگاه ویژه‌ای در صنعت چرم کشور برای خود باز خواهد نمود؛ همانگونه که دیگر چرم‌های لوکس از جمله چرم شتر مرغ توانست به سرعت جایگاه خوبی در صنعت چرم کشور پیدا کند. طبیعی است با توسعه تولید چرم از ماهی خرید و فروش پوست ماهی به عنوان یک کار جنبی هم ایجاد اشتغال خواهد نمود و هم ارزش افزوده برای تولید کنندگان ماهی خواهد داشت.
به عنوان آخرین سؤال: مشکلات و چالش‌هایی که با آن روبرو هستید را هم برای ما بازگوکنید و انتظاراتی که از اتحادیه دارید؟
مهمترین رکن اساسی فروش محصولات تولیدی و صادرات به خارج کشور است با توجه به لوکس بودن این نوع چرم و عدم کشش بازار داخل به ناچار باید صادرات صورت گیرد. لذا پیدا کردن کشورهای هدف صادرات از اهداف ما می‌باشد با توجه به اینکه قیمت ما با بازار جهانی این کالا پایین تر بوده و لذا یک مزیت رقابتی وجود دارد انتظارات ما از اتحادیه کمک به پیدا کردن بازارهای هدف صادراتی می‌باشد .
چرم ماهی با توجه به اینکه یک چرم بسیار لوکس در تمام دنیا می‌باشد لذا نسبت به چرم‌های معمولی از قیمت بالاتری برخوردار است. لذا تقاضا برای مصرف این چرم در داخل کشور محدود می‌باشد و با توجه به مزیت نسبی قیمت رقابتی با نوع مشابه در خارج کشور می‌باید به صادرات آن مبادرت ورزید لذا پشتیبانی و کمک به صادرات آن در کشورهای هدف لازم و ضروری می‌باشد .
