تحلیلی بر تجارت آبزیان ایران در پنج ماهه نخست 1401: رشد 30 درصدی ارزش صادرات و کاهش 10 درصدی میزان واردات
مقایسه آمار صادرات آبزیان ایران 5 ماهه نخست سال جاری با سال قبل (1400) نشان می دهد که صادرات آبزیان ایران از نظر وزنی با رشد 4 درصدی به 51327 تن به 85.200.000 دلار ( 30 درصد رشد ارزشی) رسیده است. در همین مدت واردات آبزیان کشور به پایین ترین میزان خود رسیده و تنها 3300 تن به ارزش 8.5 میلیون دلار واردات انواع تون ماهیان و ماهیان تجاری و تخم چشم زده و سایر اقلام را داشته ایم که 11 درصد کاهش در وزن و نزدیک به 5 درصد افزایش از نظر ارزش نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می دهد.
وضعیت صادرات آبزیان
مقدار کل صادرات آبزیان کشور با 4 درصد رشد وزنی از 49200 تن پنج ماهه نخست سال قبل به 51300 رسیده است در حالی که از نظر ارزش رشدی حدود 30 درصد را داشته ایم. علت اصلی این رشد مربوط به اصلاح قیمت پایه صادراتی آبزیان است که با توجه به واقعی تر شدن قیمت ها درآمد 65.9 میلیون دلاری پنج ماهه ابتدایی سال قبل به 85.2 میلیون دلار رسیده است. ترکیب درآمدی صادرات آبزیان کشور و بازارهای اصلی مورد اشاره قرار خواهد گرفت.
انواع ماهیان دریایی
بیشترین میزان صادرات آبزیان ایران با 30606 تن به ارزش 50 میلیون دلار با رشد 75 درصدی از نظر وزن و 90 درصدی از نظر ارزش مواجه بوده است. در مدت مشابه سال قبل مقدار صادرات ماهیان دریایی ( عمدتا حرام گوشت) 17616 تن به ارزش 25.6 میلیون دلار بوده است.
میگو
رتبه دوم درآمد صادراتی کشور به ارزش 25.4 میلیون دلار مربوط به صادرات 7600 تن میگوی پرورشی است که در مقایسه با 15.3 میلیون دلار و 6100 تن دوره مشابه سال قبل 25 % از نظر ارزش و 65 % از نظر ارزش رشد نشان می دهد.
کنسرو ماهی تون
در پنج ماهه نخست سال جاری 10.8 میلیون دلار ارزش صارات این محصول بوده است که با 5 % رشد در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رتبه سوم از نظر ارزش صادرات آبزیان کشور را داشته است.
خوراک آبزیان
بیشترین رشد ارزشی را صادرات خوراک آبزیان داشته است. در طول مدت پنج ماهه نخست سال جاری صادرات خوراک از 4.5 میلیون دلار سال قبل با 126 % رشد به 10.2 میلیون دلار رسیده و در رتبه چهارم قرار گرفته است. این در حالی است که از نظر وزنی با 25 % رشد مواجه بوده ایم و 11900 تن پنج ماهه نخست سال قبل به 15200 تن در پنج ماهه 1401 افزایش یافته است.
ماهی قزل آلا
رشد صادرات ماهیان سردابی در پنج ماهه ابتدایی امسال در مقایسه با سال قبل 100 % بوده است. در این مدت 2900 تن ماهی صادر شده که ارزش آن 6.2 میلیون دلار است که 60 % رشد ارزشی نسبه به مدت مشابه سال قبل را نشان می دهد.
ماهیان گرمابی
متاسفانه صادرات ماهیان گرمابی با کاهش 40 % وزنی و 30 % ارزشی در این مدت همراه بود. در پنج ماه نخست سال گذشته ماهیان گرمابی با 5800 تن صادرات به ارزش 5.9 میلیون دلار در رتبه چهارم قرار داشت که این رقم به 3400 تن به ارزش 3.7 میلیون دلار تنزل یافته است.
خاویار
خاویار در رتبه هفتم اقلام صادرات آبزیان کشور از نظر ارزش قرار دارد. صادرات خاویار در مدت مورد بررسی با 5 % کاهش وزنی و 40 % اقزایش ارزشی مواجه بوده است. مقدار صادرات خاویار از مبادی رسمی در پنج ماهه ابتدایی امسال 808 کیلو به ارزش 509 میلیون دلار بوده است. در مدت مشابه سال قبل 851 کیلو به ارزش 363 میلیون دلار صادرات خاویار داشته ایم.
ماهیان زینتی
یکی از اقلام مهم صادرات آبزیان ایران که ارزش افزوده بالا در عین سرمایه گذاری پایین و اشتغال زایی مطلوب دارد صادرات ماهیان زینتی است. در این زمینه متاسفانه در سال های اخیر با کاهش مقدار صادرات مواجه بوده ایم که نگران کننده است اما از نظر ارزش رشد مناسبی مشاهده می گردد که نشان از روی آوردن تولیدکنندگان و صادرکنندگان( از محل تولید یا واردات) به گونه های پرارزش تر است. در پنج ماهه امسال 118 تن ( در مقایسه با 164 تن سال قبل) و 274 میلیون دلار (در مقایسه با 166 میلیون دلار سال قبل) صادرات ماهی زینتی کشور بوده است.
مقاصد صادراتی
در خصوص کشورهای هدف اصلی صادرات آبزیان ایران در پنج ماهه نخست امسال باید از چین (665/12 تن) امارات (529/7 تن) و روسیه (100/3 تن) نام ببریم.
کشورهای برتر در زمینه میگو نیز امارات (900/2 تن) و روسیه (700/2 تن) بودند. صادرات مستقیم میگو به کشور چین که بازار سنتی این محصول شناخته می شود مقدار کم تر از 200 تن را به ثبت رسانده است که بسیار تکان دهنده است و نشان می دهد با توجه به کاهش ارزش برابری یوان در مقابل دلار به علت تقویت جهانی پول آمریکا و نیز وقوع بیماری در مزارع میگوی هرمزگان ( و برخی سایت های بوشهر) این بازار پذیرای میگوی ایران در سال جاری نیست اما برای ماهیان حرام گوشت همچنان بازار اصلی بوده و بیش از 12500 تن تن صادر شده به چین صادر شده است.
وضعیت واردات آبزیان
واردات آبزیان در پنج ماهه نخست امسال نسبت به سال قبل به طور میانگین افتی قریب 11 درصد را شاهد بوده و به میزان 3356 تن رسیده است، اما در برخی از محصولات کاهش چشمگیری را شاهد بوده ایم. این کاهش در واردات ماهیان تجاری بسیار نمود پیدا کرده به گونه ای که واردات ماهی تیلاپیا به صفر و ماهی سالمون به مقادیر بسیار کم رسیده است.
تون ماهیان
واردات ماهیان صنعتی که انواع ماهی تون را شامل می شود با 21 درصد کاهش به مقدار 2717 تن رسید؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل 3468 تن وارد کشور شده بود.
تخم چشم زده ماهی قزل آلا
میزان واردات تخم چشم زده به عنو.ان رتبه دوم واردات (از نظر ارزش) از 5 تن به ارزش یک میلیون دلار به هشت تن به ارزش 1.4 میلیون دلار افزایش یافته است.
خوراک و مکمل آبزیان
واردات خوراک و مکمل آبزیان نیز رشد 220 درصدی از نظر مقدار و 70 درصدی از نظر ارزش نشان می دهد. در پنج ماهه مورد بحث 496 تن در مقایسه با 156 تن سال قبل خوراک و مکمل آبزیان وارد کشور شده است که در مقایسه با کل تولید و صادرات عدد قابل توجهی نیست.
سالمون و سایر ماهیان تجاری تازه و منجمد
در طی پنج ماه مورد بحث تنها 115 تن سالمون تازه و ماهیان تجاری منجمد ( به جز تیلاپیا) وارد کشور شده است که ارزش آن 624000 دلار بوده است. این اعداد در مدت مشابه سال قبل 46 تن به ارزش 425000 دلار بوده که این افزایش حدود 47 درصدی ارزش در مقابل کاهش درصدی وزنی به افزایش قیمت جهانی ماهی سالمون مربوط می باشد.
لازم به ذکر است که در پنج ماهه نخست سال 1400به میزان 72 تن تیلاپیا وارد کشور شده بود که در سال جاری واردات فیله تیلاپیا به صفر رسیده است.
ماهیان زینتی
واردات ماهیان زینتی نیز با افت 38 درصدی از نظر وزنی مواجه بوده در حالی که از نظر ارزش 20 % رشد را نشان می دهد ( 203000 دلار سال جاری در مقابل 167000 دلار سال قبل) . لازم به ذکر است که بخشی از ماهیان زینتی که به کشور وارد می شود مجددا صادر می گردد و کشور در این بخش از ظرفیت صادرات مجدد استفاده مطلوب می کند. بخشی از افزایش ارزش صادراتی ماهیان زینتی که در بخش قبل بدان اشاره شد می تواند به همین موضوع مرتبط باشد.
