گزارش جلسه بررسی اصلاح طرفیت واحدهای عمل آوری آبزیان – قسمت اول

در پی بروز مشکل کاهش ظرفیت واحدهای فرآوری میگو توسط دفتر نظارت سازمان دامپزشکی، تقاضای بازنگری این مسئله در جلسه مورخ 28 آبان ماه 1403 با ریاست محترم سازمان دامپزشکی مطرح شد و مقرر گردید که طی مکاتبه ای پیشنهادات کارشناسی اتحادیه به صورت مکتوب ارائه گردد. اتحادیه نیز طی نامه های شماره 6054 مورخ  06/09/1403 و شماره 6087 مورخ 0۸/10/140۳ (تصاویر پیوست) پیشنهادات مکتوب خود را ارایه نجود و سپس با دعوت جناب آقای دکتر تبرایی ، در روز چهارشنبه 19 دی ماه 1403 جلسه‌ای در اداره کل دامپزشکی بوشهر با حضور آقایان دکتر تنگستانی، تبرائی، امان‌اللهی، مختاری، عباسی (دفتر نظارت بوشهر) تشکیل و موارد ذیل مطرح گردید.

ابتدا آقای دکتر تنگستانی مدیرکل محترم دامپزشکی بوشهر ضمن خیر مقدم به آقای دکتر تبرائی و همکارانشان و کسانی که به صورت غیرحضوری در جلسه هستند و تشکر از حضور آقای دکتر خدایی، به اهمیت موضوع جلسه اشاره کردند.ایشان اقزودند امروز به  بررسی وضعیت ظرفیت مراکز فرآوری آبزیان می پردازیم و ان‌شاءالله بتوانیم تصمیم خوبی برای صنعت آبزیان اخذ گردد.

آقای دکتر عباسی مدیرکل دفتر نظارت دامپزشکی بوشهرنیز با عرض خیرمقدم و تشکر از مدیرکل و معاونین سلامت استان‌ها اظهار داشتند که امروز چهار موضوع را در دو جلسه صبح و عصر بررسی خواهیم کرد:

• 1) تعیین طرفیت مراکز فرآوری
• 2) ساماندهی اسکله‌ها
• 3) ضوابط و مقررات بهداشتی مراکز تکثیر و پرورش صدف

4) ضوابط و مقررات بهداشتی مراکز تکثیر و پرورش کرم دریایی ایشان اظهار داشتند در سال 1401 ، 37500 تن میگو در بوشهر تولید شد اما در سال‌های بعد کاهش داشت این در حالی است که ظرفیت تولید استان 60 هزار تن است. بیشترین نمونه‌برداری در بوشهر انجام شد (سال 1403 ، 436 نمونه) که همگی به آزمایشگاه مورد تایید اروپا ارسال و تاکنون هیچ مورد منفی گزارش نشده است. در بوشهر 25 واحد فرآوری فعال ماهی و میگو وجود دارد که در حال حاضر 19 شرکت رجیستر چین و 7 شرکت رجیستر روسیه هستند. هدف اصلی بازار ما روسیه است و خواسته تمام شرکت‌ها این است که تعداد واحدهای رجیستر شده در این کشور افزایش یابد. یکی از دغدغه‌های شرکت‌ها در جهت رفع موانع تولید اصلاح ظرفیت واحدها است. در حال حاضر دستورالعمل مورد استناد برای ما دستورالعمل سال 96 است که برای 3 تن در روز پیش سرد اولیه و ثانویه 12 متر مربع، تونل انجماد 36 متر مکعب، سردخانه برای سه روز تولید و سالن فرآوری 30 متر مربع در نظر گرفته شده است. با توجه به بهبود ماشین‌آلات و کیفیت و کمیت عمل‌آوری‌ها و تولید در طول سال و سه شیفت کاری فعال به روزرسانی ظرفیت ها امری ضروری است. مهم‌ترین گلوگاه سورتر و تونل‌ها و ظرفیت نگهداری 3 روز است که البته افزایش سورترها فقط در موارد ضروری است. در حال حاضر ظرفیت سورتر 2 تا 6 تن در ساعت است لذا در یک شیفت 16 تا 48 تن می‌توانند کار کنند. طبق بخشنامه سازمان به ازای هر 36 متر مکعب 3 تن در طول یک شیفت مجاز است ولی در همین متراژ 4 تا 7 تن قابلیت دارد که در حال حاضر هم در حال بهره‌برداری است. حتی در بسته‌بندی ثانویه نیز در 12 متر مربع هر ساعت 2 تن و هر شیفت 16 تن با همین متراژ قابلیت بسته‌بندی دارد. جهت افزایش ظرفیت واحدها سالن فرآوری 200 متر ظرفیت سورتر تونل انجماد 8/5 تن در هر 8 – 10 ساعت کاری قابلیت دارد (۳۶- تا 40- درجه)

پیشنهاد واضح: در نظر گرفتن سورتر و تونل‌های انجماد به عنوان گلوگاه کار است و پیش سرد و حتی ظرفیت سردخانه نگهداری عامل محدود کننده نباشد.

در ادامه  آقای دکتر خدایی ضمن تشکر از حسن توجه آقای دکتر تبرایی به درخواست اتحادیه و میزبانی دکتر تنگستانی اظهار داشتند که تمام خواسته های ما در سخنان و استدلال های دکتر عباسی بود و در مکاتبه ای که با سازمان شده منعکس گردیده است. حقیقتا در طی سال های گذشته واحدها پیشرفت بسیاری کرده و تجهیزات مدرن تری نصب کرده و از نظر فنی و کارشناسی و حتی کارگری پیشرفت کرده ایم.

از طرف دیگر با عدم رجیستری واحدهای جدید و خطر  کاهش تعداد واحدهای مجاز (زرد و قرمز شدن تعدادی از شرکت‌های) عملا محدود کردن ظرفیت ها نوعی خودتحریمی است و امیدواریم این جلسه به تجدید نظر خوبی در این دستورالعمل برسد.

سپس جناب آقای زارعی از انجمن صنعت آبزیان بوشهر اظهار کردند که ما از تشکیل این جلسه خوشحال شدیم و تصور می کردیم که فکری به حال فروش میگوی ما کرده اید. مواردی که آقای دکتر عباسی فرمودند نظر ما هم هست و تعجب می‌کنم چرا از انجمن صنعت آبزیان نظرخواهی نشد. پیش سرد میگو هیچ نقشی برای ما ندارد و الان واحدهایی داریم که هر کدام حتی روزی 150 تن هم می‌توانند تولید می کنند.

ما بر اساس شیفت‌ کاری صادرات انجام می دهیم ساعتی ۲ تن و حداکثر ساعتی ۶ تن و بیشتر از این نمی‌توانیم صادر کنیم.در استان بوشهر 40 واحد عمل آوری داریم که فعال هستند و با توجه به پیش بینی و برنامه افزایش تولید تا 80 شرکت هم مجوز اخذ نمودند.  اما الان ۶ شرکت آماده به کار در بوشهر داریم و بر اساس میگویی که دارند فعال می‌شوند و تعداد زیادی از شرکت ها عملاً به علت عدم موجودی غیر فعال هستند. امسال ما حدود ۱۰- ۱۵ هزار تن میگو داشتیم که ظرفیت فقط ۱۰ روز کارخانه های ماست، که این موارد را هم خدمت آقای وزیر و هم خدمت آقای دکتر عسگری در کمیسیون کشاورزی مجلس مطرح و درخواست مساعدت نمودم. این ظرفیت‌ها باید به صورتی باشد که پاسخگوی نیاز ما باشد و  متاسفانه این برنامه‌ها را در سردخانه‌های مان اصلاً لحاظ نکرده ایم چرا که به محض تولید آن را صادر می کردیم و امسال و در حال حاضر به این بن بست خورده ایم.  همانگونه که استحضار دارید بازار عمده ما چین است نه روسیه و با توجه به روالی که این کشور در پیش گرفته نمی توانیم به عنوان بازار  به روسیه نگاه کنیم. متاسفانه ما همین تعداد کارخانه‌ای که مجوز داریم سهمیه فروشی می‌کنند و در بندرعباس نیز به همین شکل است. کارخانه‌هایی که سهمیه دارند هم مراعات ظرفیتشان را نمی‌کنند کارخانه ای هست که مجوز آن 5 هزار تن است ولی تا ۸ الی ۱۰ هزار تن صادرات انجام می‌دهد. برای رجیستری واحدها در روسیه پیگیری زیادی انجام شد. زمان آقای دکتر صالحی به اتقاق وزیر وقت آقای حجتی به روسیه رفتند و توانستند همین ۷ کارخانه‌ای را رجیستر بکنند (که البته 4 شرکت از این جمع اخیرا کارت زرد گرفتند. ) با هماهنگی آقای لاهیجانیان و آقای صالحی جلسه‌ای با مسئول خرید ارتش روسیه در همین بوشهر داشتیم؛ و ایشان اعلام کردند که این مقدار میگویی که ایران تولید می کند  فقط پاسخگوی ۴ روز در روسیه است که متاسفانه همین مقدار اندک نیز به خاطر مشکلات قابل صادرات نیست.

سپس آقای دکتر امان‌اللهی معاون دفتر نظارت فرمودند

درخواستی از طرف اتحادیه شد و خوشحالم که فرصتی پیش آمد تا در این جلسه بررسی شود. به هر حال ضمن توجه به درخواست تشکل و بخش خصوصی لازم است که اقتضائات کشورهای هدف صادراتی هم رعایت شود. نظرات همکاران و اتحادیه را گرفته‌ایم و ضوابط را باید طوری در نظر بگیریم که هم نظر بخش خصوصی تامین شود و هم اصول را رعایت کنیم. درست است که فرآیند تولید میگو طوری است که نیاز به پیش سرد ندارد ولی به هر علتی ممکن است که بالاجبار پیش سرد اولیه و ثانویه را داشته باشیم و لذا نمی‌شود پیش سرد را حذف کرد. در مجموع می بایست مسیری را پیش برویم که افزایش ظرفیت را داشته باشیم. جمع بندی نهایی را با توجه به نظرات اتحادیه و مکاتبات متعددی که کرده است خواهیم داشت. به نظرم اگر دکتر تبرائی جمع‌بندی کنند و این سیر و فرآیند را ارائه دهند به جمع‌بندی مطلوب خواهیم رسید.

آقای دکتر کوثری از نظام دامپزشکی بوشهر فرمودند

لطفاً بین فرآوری مرغ و گوشت با محصولی مانند میگو تفکیک قائل شویم. همانطور که دوستان اشاره کردند میگو با پوشش یخ مناسب به مرکز فرآوری می‌رسد و لذا این موضوع را هم حتماً مورد توجه قرار دهیم و به پیش سرد و سردخانه نگهداری گره نزنیم.