گزارش جلسه با رییس و مدیران کل دفاتر آبزیان، قرنطینه و بین الملل و نظارت سازمان دامپزشکی

زمان : چهارشنبه 10/11/1403 ساعت 9 تا 11

مکان: سالن جلسات دفتر ریاست سازمان دامپزشکی کشور

حاضرین: آقایان دکتر رفیعی پور ،  دکترعبدی، دکتر تبرائی و دکتر کرم پور ریاست محترم و مدیران کل دفاتر آبزیان، نظارت و قرنطینه سازمان دامپزشکی کشور، آقایان دکتر شکوری و دکتر مختاری از سازمان شیلات ایران و آقایان خطیبی، محمدی، خدایی، سجادی، ترکمانی، قاری، آخش جان و بابایی از اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران

خلاصه مباحث و مصوبات:

آقای دکتر رفیعی پور: خیرمقدم به همه حاضرین و بیان این نکته که این جلسه به درخواست آقای دکتر خدایی و با دعوت از سازمان شیلات تشکیل شده است.

 آقای دکتر خدایی: از تشکیل این جلسه و وقتی که در اختیار اعضای اتحادیه تولید و تجارت آبزیان قرار دادید تقدیر و تشکر می‌کنیم. جلسات ماهانه فی مابین تقریباً به صورت منظم در حال انجام است و در این جلسه از سازمان شیلات ایران هم خواهش کردیم که برای هماهنگی بیشتر در جلسه حضور داشته باشند.

چند مورد از مسائل مطروحه در جلسات قبلی با همراهی  و مساعدت مدیران دفاتر سازمان داشتند حل وفصل شد؛ از جمله افزایش ظرفیت واحدهای عمل‌آوری میگو که جلسه بسیار خوبی در استان بوشهر به اتفاق آقای دکتر تبرائی و همکاران شان داشتیم و نتیجه مطلوب حاصل شد. همچنین افزایش زمان گواهی‌های آزمایشات برای صادرات خاویار نیز با همراهی آقای دکتر منصوری به یک ماه افزایش پیدا کرد که هر دو مورد جای تشکر دارد. منتها یک سری از موضوعات و مسائل دیگری است که در .زمینه زیر درخواست بررسی و همکاری داریم؛سرفصل  این موارد عبارتند از:

• تسهیل صادرات آبزیان به روسیه و پاسخ ادعاهای آنان
• تأمین هزینه آزمایشات اتحادیه اروپا
• مسائل مرتبط با صنعت خاویار
• توافق با دامپزشکی و گمرک چین برای صادرات مارماهی به آن کشور
• تسهیل گری صادرات آبزیان به چین از مسیر زمینی
• اعلام شرایط و ضوابط ورود موقت میگو
• افزایش ظرفیت واحدهای فراوری ماهی ( مشابه اقدام برای میگو)
• زمینه سازی و تسهیل گری صادرات ماهی و میگوی خشک به روسیه
• همکاری جهت انتقال تون ماهیان وارداتی از گمرک به سردخانه تحت کلید گمرک به جهت کاهش هزینه دموراژ

دوستان و همکاران من هریک مباحث فوق را جداگانه و به اختصار توضیح خواهند داد.

آقای دکتر خطیبی: همانطور که مستحضرمی باشید به خاطر بیماری AHPND امکان صادرات میگو به چین میسر نیست و در حال حاضر بازار روسیه به اصلی ترین بازار میگوی ایران تبدیل شده است. منتها یک شرکت وارد کننده روسی که نفوذ زیادی در دستگاه بهداشتی و قرنطینه ای روسیه و دولت آن دارد به بهانه های  واهی همچون آنتی بیوتیک و یا آرسنیک شرکت های ایرانی را به وضعیت زرد و قرمز در می آورد و لذا در قالب یک رویکرد تجاری اما پوششی علمی قصد دارد که مدیریت واردات میگو به روسیه را در دست بگیرد. اتحادیه از این شرکت دعوت کرده که به ایران بیایند و نشستی را با آنها خواهیم داشت تا وضعیت و مشکلات را با آنها مطرح کنیم. با این حال از سازمان دامپزشکی می خواهیم که در خصوص این ایرادات علمی که وارد کردند پاسخ منطقی و علمی و مستند ارائه نماید تا مسیر رسمی را نیز دنبال کرده باشیم.

آقای دکتر ترکمانی: ضمن تشکر از حل چند مورد که آقای دکتر خدایی اشاره کردند اما مهمترین مسائل تولید وتجارت خاویار کشور که چند ماه قبل نیز در جلسه حضوری و سپس مکاتبه از طریق اتحادیه بیان شد همچنان پابرجاست:

1- صادرات خاویار ایران به انگلستان سالانه یک تن صورت میگرفت اما در دو سه سال اخیر این آمار به صفر رسیده است. اما خاویار ایران در کشور انگلستان حضور دارد که از طریق امارات و یا کشورهای دیگر صادرات می‌شود که در حال حاضر این مسیر هم بسته شده است؛ لذا لازم است که سازمان دامپزشکی مکاتبه جدید و فراتر از امور بین‌الملل سازمان ( مثلا از طریق وزارت خارجه و…)با مرجع ذیصلاح انگلستان داشته باشد تا این مشکل برطرف شود.

2- در حال حاضر برای هر محموله صادراتی ۳۵۰ گرم نمونه خاویار تحویل آزمایشگاه داده می شود که علاوه بر هزینه، بسیار زمان بر نیز است. خواهش ما این است که از مزارع و واحدهایی که در سال‌های اخیر بدون اشکال بودند نیاز به آزمایشات چندین باره نباشد کما اینکه ما NRP را هم برای خاویار اجرا میکنیم.

3- NRP برای مزارع خاویار: همانطور که مستحضرید خاویار در مزرعه  مشخص کننده وضعیت بهداشتی و کیفی است. درخواست این است با یک اقدام مشترک شیلات، دامپزشکی و اتحادیه بتوانیم این NRP را در مزارع اجرا کنیم.  در کشور 300 تا 340 مزرعه خاویاری داریم اما تنها 250 مزرعه مجوز گرفته اند و بقیه به صورت غیر رسمی و بدون مجوز در حال فعالیت هستند که لازم است برای آنها تصمیم گیری شود.

4- کنترل عرضه های داخلی خاویار مهم است که از لحاظ سطح کیفی و تقلبات در بازار اتفاق می افتد و اتحادیه نیز این آمادگی را دارد تا با همکاری سازمان دامپزشکی این امر مدیریت شود

5- EC واحدهای بسته بندی خاویار یک ساله است که ما درخواست داریم حداقل دوساله شود چون تمدید آن بسیار دشوار و زمان بر است.

6- هنوز ساز و کار مسئولین فنی بهداشتی در مزارع و واحدهای عمل آوری خیلی روشن نیست و لازم است که بصورت مداوم آموزش ببینند. پیشنهاد این است که یک برنامه آموزشی و مدیریت بهداشتی به صورت ماهانه با همکاری اتحادیه، دامپزشکی و شیلات برای مسئولین فنی بهداشتی مزارع و واحدهای عمل آوری برگزار نماییم.

آقای قاری:  همانگونه که مستحضرهستید، اختصاص ارز برای محموله‌های وارداتی از سوی بانک مرکزی، حدود سه تا چهار ماه زمان می‌برد و محموله‌های وارداتی بعد از اینکه به گمرک می‌رسند با هزینه دموراژ مواجه می شوند. شرکت شیلانه برای رفع این مشکل مجبور شد که به یک انبار زیر کلید گمرک در استان قزوین منتقل کند. برای هماهنگی با دفتر محترم قرنطینه برای انجام آزمایشات نامه‌نگاری‌ انجام شد اما مشکلی که به وجود آمده این است که اداره کل دامپزشکی استان قزوین علی‌رغم اینکه امکان انجام تمام آزمایش‌ها را دارد، اما در خصوص چند آیتم از جمله انگل‌ نیازمند اعزام نیرو به استان هرمزگان و آموزش دارند که دفتر نظارت پیشنهاد کرده که حتما باید دو نفر بصورت غیر همزمان اعزام شوند تا آموزش لازم را ببینند. از طرف دیگر این نگرانی را  نیزداریم که سال رو به اتمام است و با توجه به عدم صید داخلی و همچنین عدم تعیین تکلیف برای واردات از سوی وزارتخانه با کمبود مواد اولیه موجه شویم. درخواست داریم این شرط دو نفر برداشته شود و در کوتاه مدت آموزش انجام شود.

آقای آخشجان: در دو مورد نیاز به همکاری است:

یک) صادرات مار ماهی تنها به کشور چین می باشد و هیچ کشوری دیگری متقاضی این محصول نیست.دو سال قبل از اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان اعلام کردند که دیگر امکان درج نام آنگوئیلا در گواهی‌های بهداشتی نیست چرا که این محصول در آب‌های ایران وجود ندارد. بعد از دو سال و رایزنی‌های مختلف متقاعد شدند که با نام علمی پیشنهادی یک کانتینر به عنوان نمونه برای چین ارسال شود اما بعد از گذشت دو ماه و پرداخت دموراژ سنگین در گمرک مقصد ترخیص انجام نشد و ما بالاجبار محموله را مرجوع و از طریق مالزی به چین صادر کردیم! در حال حاضر قیمت  مارماهی در چین یک و نیم دلار برای هر کیلوگرم است در حالی که مالزی با نصف این قیمت خریداری می‌کنند. لذ صادرات به چین هم از لحاظ اقتصادی و هم ایجاد ارزش افزوده برای صیادان بسیار اهمیت دارد و خواستاریم پیگیری جدی بشود. در حال حاضر بخش صیادی این ماهی مختل شده و ده ها کانتینر هم در بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان در انبارها هست و منتظر تصمیم سازمان هستیم.

دو) صادرات زمینی یال اسبی، در حال حاضر صادرات این محصول از طریق دریا و به استان های جنوبی چین انجام می‌شود. خوشبختانه اخیراً صادرکنندگان ایرانی یک بازار خوبی را در شمال چین به وجود آوردند. منتها حمل دریایی برای شمال چین هزینه زیادی را در بر می‌گیرد. لذا به درخواست خود مشتری تصمیم به حمل زمینی گرفتیم. کشورهایی که  برای انجام این ترانزیت دخیل هستند شامل ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان است و از نظر قانونی و گمرکی نیز هیچ مشکلی نداریم و ترانزیت از طریق این سه کشور انجام می‌شود. در حال حاضر صادرات تخم مرغ به قزاقستان انجام می شود و از سوی دیگر از این کشورها واردات گوشت داریم. لذا همانگونه که عرض شد از نظر گمرکی با توجه به مجوزهایی هم که گرفتیم مشکلی نداریم و تنها مسئله ما ترانزیت است که لازم است مساعدت‌ها از سوی سازمان دامپزشکی صورت پذیرد.

آقای سجادی : شرکت شارین موضوع ورود موقت میگو را دنبال می کند. کشورهایی مثل عربستان و اکوادور در بازار روسیه در حال جایگزینی هستند.  روسیه نیز تمایل دارد که روابطش را با کشورهای دیگر گسترش دهد. لذا ورود موقت برای آن سایزهایی که در داخل کشور موجود نداریم  چاره کار است. بازار خوبی فراهم شده و محصول میگو با برند ایرانی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای روسیه ورود کرده و باید حتماً حفظ شود تا برای سالهای بعد که افزایش تولید خواهیم داشت صادرات خوبی هم داشته باشیم. سفارش کشور روسیه در حال حاضر 500 تن برای سایزهای ریز است و به سختی در حال تامین از بازار داخل هستیم و به شدت نگران اتمام موجودی و از دست رفتن این فرصت طلایی هستیم. لذا درخواست مشخص ما ورود موقت میگو طبق ضوابطی اعلامی سازمان دامپزشکی به عنوان پایلوت به میزان 100 تن می باشد.

آقای دکتر خدایی: تامین مالی هزینه آزمایشات NRP از آن جهت که فرصت محدودی برای پرداخت داریم و اگر از اول مارس بگذرد با اتحادیه اروپا دچار چالش خواهیم شد مهم است. بر اساس آخرین گفتگویی که داشتیم جناب دکتر رفیعی پور فرمودند تمام تلاش را خواهند کرد که از طریق دولت این بودجه تأمین شود که امیدواریم انجام شده باشد اما اگر باز هم قرار باشد اتحادیه مشارکت کند متاسفانه مبالغ جمع‌آوری شده از طریق سامانه اتحادیه جوابگوی هزینه فاکتور نمی باشد لذا لازم است که ریاست محترم سازمان تدبیری در این خصوص بیاندیشند تا مشارکت سایر استان‌ها و سایر صادرکنندگان را داشته باشیم تا بتوانیم در اسرع وقت و قبل از پایان مهلت اعلام شده نسبت به اخذ پاسخ اقدام نماییم.

همچنین با توجه به اهمیت بازار روسیه برای صادرات ماهی و میگوی خشک لازم است با سازمان عذا و دارو هماهنگی بهتری انجام شود. از طرف دیگر واحدهای فراوری و بسته بندی ماهی هم تقاضا د ارند همانند میگو ظرفیت عمل آوری آن واحدها هم بازنگری شود.

آقای دکتر شکوری: نگرانی درستی از مزارع خاویاری مطرح شد. من از آقای دکتر تبرائی درخواست کردم که فهرست مزارع دارای مجوز را اعلام نماید. ما 320 واحد مزرعه خاویاری داریم که لازم است که با توجه به تمهیداتی که سازمان دامپزشکی دارد نسبت به شناسنامه دارکردن مزارع و همچنین آنهایی که تغییر کاربری دادند مهیا شود.

در خصوص انگلستان الان دو سال است که تقریباً صدور گواهی سایتس صفر شده و همچنین  مشکلاتی بابت صادرات گوشت ماهی خاویاری به روسیه داریم. عرضه خاویار غیر ایرانی و تقلبی را همکاران خبر میدهند و سازمان شیلات از ورود و خروج آن نه خبر دارد و نه مستنداتی در دست است. بازدید مشترک و کنترل بازار بسیار کمک میکند و شیلات این آمادگی را دارد که همراهی نماید و البته مجوزهایی را نیز دفتر بهبود کیفیت آقای دکتر مختاری صادر میکنند که میتوانیم آن را گسترش دهیم.

آقای دکتر تبرائی: آزمایشگاه CIA ترکیه فاکتور سال 2024 را برای سازمان ارسال کرده و اعلام نموده که گزارش‌ها نیز آماده ارسال است منتها ارائه پاسخ را منوط به پرداخت فاکتور نموده است. اگر در نتایج عدم انطباق نداشته باشیم که بسیار عالی خواهد بود. اما اگر عدم انطباق در یک دو مورد داشته باشیم، می بایست از نمونه‌های شاهد مجدد برای آزمایشگاه بفرستیم و تا قبل از یک مارس نسبت به ارسال آنها برای اتحادیه اروپا اقدام ننماییم.

NRP برای مزارع خاویاری همانطور که مستحضرید برای روسیه نیز همین اتفاق افتاد چرا که در روسیه واحدهای عمل آوری لبنیات رجیستر بودند و بعد از اینکه روس ها از ما خواستند منشاء شیر ورودی به واحدهای عمل آوری را مشخص کنیم در واقع به سمت رجیستری واحدهای دامداری رفتیم لذا همین کار را باید برای ماهیان و میگو نیز انجام بدهیم. در حال حاضر از نیمه دوم سال 1404 با هماهنگی اتحادیه سردابی در ماهی قزل آلا اجرا خواهد شد و از ابتدای سال 1405 برای ماهیان گرم آبی NRP را خواهیم داشت. برای میگو و ماهیان خاویاری این آمادگی وجود دارد و می توانند شرکت ها  و مزارع از طریق ممیزین غیر رسمی ابتدا پایش خودشان داشته باشند و بعد از آن واحدهایی که مناسب است به سازمان معرفی شوند تا امکان دریافت مجوز و کد فراهم شود.

نظارت بر عرضه داخلی خاویار و سایر محصولات شیلاتی: همواره این آمادگی را داشته و به آقای دکتر خدایی هم اعلام کرده ایم. به مناسبت ماه مبارک رمضان و همچنین سال جدید برنامه تشدید نظارت ها را از تاریخ 12 اسفند تا 13 فروردین 1404 خواهیم داشت که به موجب آن با هماهنگی که با سازمان غذا دارو، نیروی انتظامی، دادگستری و … نسبت به پایش بازار در عرضه محصولات پروتئینی اقدام خواهیم کرد. این آمادگی وجود دارد که طرح پایش آبزیان را هم در همین برنامه بگنجانیم و یا حتی خارج از این برنامه نیز همکاری هایی را در این خصوص داشته باشیم.

تمدید اعتبار کد EC از یک سال به دو سال:  در این زمینه نیازمند رتبه‌بندی واحدهای عمل‌آوری هستیم. در حال حاضر صدور پروانه A+ را برای برخی واحدهای شیلاتی و همچنین مرغ و گوشت اجرایی کردیم و آنها توانستند پروانه‌های داخلی تا پنج سال اعتبار اخذ کنند. نیاز هست که سایر واحدها به سمت رتبه‌بندی حرکت کنند و بهتر است با مشورت اتحادیه بر اساس مواردی که مورد تایید هر دو طرف باشد این را در آئین نامه  بیاوریم.

آموزش مسئولین فنی و بهداشتی یکی از ضروریات است و قبلاً هم توسط سازمان و اتحادیه اتفاق افتاده است.اما برای این دوره‌ها بهتر است که از طریق سازمان نظام دامپزشکی اقدام شود که آنها نیز مدارک معتبر برای شرکت‌کنندگان صادر کنند و این آمادگی وجود دارد که هر موقع اتحادیه صلاح دید این دوره‌ها را برگزار نماییم.

صادرات ماهی خشک: در دفتر سازمان دامپزشکی دو سال زحمت کشیدیم و ضوابط صادرات ماهی خشک را تدوین کردیم. اما بعد از اینکه با سازمان غذا و دارو مکاتبه نمودیم، آنها صراحتاً اعلام کردند که این موضوع در حوزه اختیارات آن سازمان است و از آنجایی که عمده صادرات این محصول به کشور سریلانکاست و این کشور مجوز غذا و دارو برای محموله‌های ماهی خشک را قبول دارد لذا مشکلی نداریم. اما بابت روسیه با توجه به اینکه این کشور سازمان دامپزشکی را به عنوان متولی می‌شناسد، نیاز است که گواهی‌ها توسط سازمان ارائه شود. مبنای آزمایشات و صدورگواهی صادرات، ضوابط کشور هدف است و بر اساس آن ضوابط کشور و ارگانی که مورد تایید آن کشور است، باید گواهی‌ها صادر شوند.

آقای دکتر عبدی:  صادرات مارماهی به چین،  در اوایل که صادرات به چین مطرح شد ماهیان پرورشی در تفاهمنامه آمد. نام آنگویلا آنگویلا در گواهی ها ذکر میشد در حالی که در ایران چنین گونه‌ای نداریم. در مرحله دوم تفاهم نامه با چین بقیه خانواده‌های مارماهی ایران را اضافه کردیم. در رابطه با صادرکنندگان تا کنون همکاری به عمل آمده اما الان چین توجه ویژه روی نام مارماهی دارد لذا باید با آنها مذاکره نماییم و از آنها بخواهیم که گونه‌های وحشی ایران را نیز در قالب تفاهم نامه اعلام نمایند.

در خصوص کد EC  دو ساله تفاهم نامه ایران با اتحادیه اروپا شش ماهه است که بعداً با هماهنگی های داخلی آن را به یک سال افزایش دادیم. اگر بنا است که کد دو ساله تمدید شود نیاز است که با اتحادیه اروپا چک شود.

صادرات خاویار به انگلستان : لیست کارگاه های ایران در آنجا وجود دارد و مشکلی که به وجود آمده در خصوص گمرکات است که بعد از بریگزیت اتفاق افتاد و همه ی کشورها باید یک بار دیگر در گمرکات انگلستان رجیستر شوند تا این مشکل برطرف شود.

در خصوص واردات موقت میگو تنظیم بازار بر عهده سازمان شیلات ایران است و سازمان شیلات ایران باید رسماً از سازمان دامپزشکی درخواست نماید تا ما بررسی های لازم را انجام دهیم. بعد از آن باید بررسی کنیم کدام کشورها آلودگی ندارند و آن وقت ساز و کار و پروتکل آن را پیاده سازی نمائیم.

تسهیل گری صادرات: بر اساس مکاتبه‌ای که با دفتر قرنطینه داشتم از آنها خواستم کشورهایی که از ما کد EC نمی خواهند صادرات به آن کشور را منوط به کد ای سی نکنیم. اگر کشوری نسبت به آرسنیک و آنتی بیوتیک حساسیت ندارد صادرات به آن کشور انجام شود و هر کشور را بر اساس الزامات خودش ببینیم و این نباشد که اگر امکان صادرات به یک کشور وجود ندارد این محموله به سایر کشورها صادرات نداشته باشد. برای مثال روسیه یکی از شرکت‌های ایرانی را به علت وجود آنتی بیوتیک  از صادرات منع کرده است در حالی که این محموله می‌تواند برای کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر شود و مشکلی نخواهد بود.

آقای دکتر کرم پور: برای صادرات مارماهی به چین، مسایل به گمرک چین منتقل شده و آنها اعلام کردند که برای بررسی نیازمند زمان هستند و بعد از بررسی های انجام شده پاسخ خود را در خصوص نام جدید مارماهی و صادرات به این کشور اعلام خواهند کرد.

در خصوص واردات تون ماهیان و ترخیص آن در استان قزوین با توجه به اینکه نیاز است که آموزش های لازم انجام شود اعلام کردیم که دو نفر را معین کنند که به صورت غیر همزمان به استان های جنوبی رفته و این آزمایشات که اکثرا ارگانولپتیکی هستند را بررسی کنند. در هر حال برای مساعدت فعلا همان یک نفر را الزام می کنیم بروند و با سرعت آموزش انجام شود.

در مورد روسیه خصوص آرسنیک در تمام موارد مقادیر غیر مجاز آرسنیک ثبت نشده اما یک دفعه کشور روسیه اعلام نمود که آرسنیک در محصولات ایرانی است و این بسیار برای ما جای تعجب دارد و معلوم است که مسایل غیر فنی در صدور چنین تصمیماتی نقش دارد. است.

انگلستان اخیرا با سفارتخانه آنها صحبت هایی انجام شده و آقای دکتر منصوری هم مراجعاتی داشتند و آنها قول هایی دادند که برای توسعه روابط با ایران همکاری خوبی داشته باشند.

در خصوص ارسال زمینی یال اسبی به چین از نظر سازمان مشکلی نداریم و اگر مجوز ترانزیت بدهند ما هم نیز گواهی بهداشتی را صادر خواهیم کرد.

آقای دکتر رفیعی پور:

عرض خدا قوت و خوش آمد خدمت اعضای اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران و همچنین همکاران سازمان شیلات ایران و همکاران خودم در سازمان دامپزشکی  را دارم.

بسیار خوب است که این جلسات ادامه داشته باشد و همکاران من به خوبی توضیحاتی را که لازم بود در خصوص موارد مطروحه را بیان کردند و بنده دیگر تکرار مکررات نمیکنم و دوست دارم در جلسات آتی به سمتی برویم که پیشنهادات و راهکارها برای توسعه تولید و تجارت فراهم شود و مشکلی دیگر وجود نداشته باشد.

 در خصوص روسیه همانطور که دوستان هم اشاره کردند ما یک اهرم فشار هم داریم و اخیراً که وزیر جهاد کشاورزی طی سفری به روسیه داشتند اعلام کردند که روسیه اگر درخواستی دارد نیاز است که درخواست های ما را نیز پاسخ دهد و من به همه تولید کنندگان و واحدهای فراوری این قول را میدهم در ازای گرفتن امتیاز درخواست های طرف روس را اجابت خواهیم کرد.

در مورد هزینه آزمایشات با استان ها صحبت خواهیم کرد ولی بهتر است روی تجهیز آزمایشگاه خودمان ( چه دولتی و چه بخش خصوصی و دانشگاهی؛ با اشاره به بازدید از اخیر از امکانات دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز) تمرکز کنیم و لذا با توجه به ارتباطات و توانمندی های اتحادیه یک حکم برای آقای دکتر خطیبی می زنم که این مسئله مهم را شما پیگیری کنید تا به نتیجه مطلوب برسد.

جلسه در ساعت 10:45 دقیقه با ذکر صلوات پایان یافت.