صورتجلسه بیست و هفتمین جلسه کمیته ماهی در قفس اتحادیه

با حضور آقایان خدایی، نیری، گلپور، نوروزی، شهیدیان و لطفی و آقای جدی از سازمان شیلات و سرکار خانم شفیعی از شرکت نیکسا بیست و هفتمین جلسه کمیته ماهی در قفس از ساعت 14:30 تا 16روز سه‌شنبه  10/05/1402  به صورت حضوری در محل دفتر اتحادیه تشکیل و موارد ذیل در رابطه با زنجیره ارزش مطرح و اخذ تصمیم شد:

آقای خدایی ضمن تشکر از حضور اعضا در جلسه و اقدامات انجام شده حیطه زنجیره ارزش و معرفی سرکار خانم شفیعی از شرکت نیکسا، با اشاره به پیگیری‌های آقای نوروزی و تیمشان پیرو زنجیره ارزش، ادامه بحث را به ایشان سپردند.

آقای نوروزی: معاونت علمی و فناوری توافق نامه‌ای در سه حوزه میگو، گلخانه و قفس، منعقد کرده که به قرار آن معاونت طی ۵ سال متعهد به توسعه زنجیره ارزش پرورش ماهی در قفس به صورت سالیانه ۵ هزار تن شده است. نگاه زنجیره ارزش است، اما مشکلی که وجود دارد بحث بازار و عدم امکان فروش و عدم تطابق محصولات تولید شده با محصول مد نظر بازار است و از این جهت یکی از عوامل مهم در این بخش که باید بازار را شناسایی و نیاز‌های آن را بشناسیم برای هر کدام از این طرح‌ها بود که معاونت برای هر موضوع به عنوان بازوی اجرایی یک شرکت را در نظر گرفته و یکسری فراخوان‌ها و پروپوزال‌هایی ارائه شده است.

شرکت گسترش فناوری دریایی شریف در بخش زنجیره‌های ارزش قفس انتخاب شد و ما شروع به کار کردیم تا بتوانیم بخش‌هایی را جلو ببریم. گام اولی که انجام شده شناسایی حلقه‌های اصلی زنجیره بود که احصا شد و طی جلساتی که برگزار خواهد شد مشکلاتی که در هر یک از این حلقه‌ها وجود دارد باید شناسایی شود.

یک سری ابزارها برای جذب سرمایه‌های خرد از طریق جهش تولید دانش بنیان وجود دارد، که بتوانیم از طریق آن جذب سرمایه کرده و زنجیر را از طریق تشکیل کنسرسیوم جلو ببریم.

در حال حاضر ما سه کنسرسیوم را پیش‌بینی کرده‌ایم که در سال جاری اجرا کنیم، کنسرسیوم‌ها می‌توانند حلقه‌های مشترکی داشته باشند ولی با توجه به بررسی‌های انجام شده سه کنسرسیوم (بوشهر، هرمزگان و مازندران) در نظر گرفته‌ شده است.

در وهله اول از بخش خوراک و مدیریت کشت شروع کرده‌ایم و تا ماه آینده یک رویدادی برای شرکت‌های فعال، دانش بنیان و آن دسته از شرکت‌هایی که در این حوزه نیستند ولی توانمندی‌های لازم را دارند برگزار خواهیم کرد و امیدواریم که با پروپوزال‌هایی که در این رویدادها دریافت می‌کنیم بتوانیم بخشی از مشکلات را مرتفع نماییم.

فعلاً فقط بحث زنجیره مطرح شده ولی هنوز بدنه آن مشخص نیست و به مرور طی جلسات مختلف نظرات را جمع می‌کنیم تا بتوانیم کنسرسیومی جامع تعریف کنیم. تمام اعلام نیازها و معرفی اعضای زنجیره در رویداد پیش رو معرفی خواهند شد.

آقای خدایی: همه دوستان به اتفاق این اجماع را داریم که اگر انگیزه نباشد زنجیره شکل نمی‌گیرد و هر کس کار خودش را می‌کند، معاونت می‌تواند با حمایت و اعطای وام به بخش‌هایی مثل خوراک و بچه ماهی از این جوامع، تعاونی‌ها و یا کنسرسیوم حمایت کند و عملاً با این کار ۵۰ الی ۶۰ درصد زنجیره شکل گرفته که آقای نوروزی و تیمشان وظیفه مدیریت این زنجیره را بر عهده خواهند داشت.

آقای گلپور: ساختار تشکیلاتی باید به نحوی چیده شود که برای بلند مدت قابلیت اجرا داشته باشد. درگذشته یک سری تعاونی‌ها شکل گرفت ولی یک سری معایبی داشتند که بجز تعاونی‌های خانوادگی مابقی نتوانستند شکل ساختاری خودشان را حفظ کنند. وقتی می‌توانید در مورد این موضوع اظهار نظر کنیم که بدانیم ساختار این کنسرسیوم به چه صورت است. مدیریت زنجیره باید وزنی داشته باشد که شما بپذیرید که مدیریت زنجیره را به او بسپارید و آن شخص باید بتواند این مدیریت را پایدار نگه دارد.

آقای جدی: وضعیتی که الان وجود دارد، خیلی از پرورش دهندگان توان خرید خوراک برای ماهی‌هایشان با وزن بالاتر را ندارند ما باید از این افراد که با حجم خرد تولید می‌کنند حمایت کنیم.

آقای نیری: بحث کنسرسیوم برای این مطرح شد که کار دریایی، کاری جمعی است، ولی ما الان خرده مزرعه داریم حتی مزارع بزرگمان به صورت تکی کار می‌کند اما بزرگان صنعت آبزی‌پروری دنیا مثل  Marine Harvestبا ۲۲۰ هزار تن، SUBMARIN ۱۶۰ هزار تن، SalMar با 160 هزار تن فقط 60 هزار تن مزرعه داشته و مابقی را از مزارع تأمین می‌کند. این شرکت‌ها برای اینکه تفرقه‌ها را کنار بگزارند، هلدینگ را ترجیح داده‌اند. مشکلی که ما با کنسرسیوم در ایران داریم این است که اعضا سودهایشان مساوی نیست و بعد مدتی از کنسرسیوم خارج می‌شوند؛ باید بحث تقسیم سهم و امنیت به درستی تعریف شود.

آقای شهیدیان: در جامعه ما روی الگوسازی خوب فکر نشده است کار ما به عنوان اتحادیه ایجاد الگو نیست، کار ما استفاده از نقاط مثبت است. به طور مثال در نزدیک‌ترین مکان چگونه می‌توانیم چند نفر را جمع کنیم تا بتوانیم با حمایت یک الگویی را راه اندازی کنیم.

آقای خدایی: تشکیل کنسرسیوم به عنوان یک مورد مهم الگوسازی با حمایت معاونت در حال اجرا است و مهمترین چالش موجود این است که افراد کم تجربه هستند و انشالله با گذاشتن دوره‌هایی توسط آقای نوروزی و تیمشان این مشکل هم حل خواهد شد. در مورد بحث سهم هر بخش می‌توانیم نسبت بگیریم. به طور مثال اگر مرکز تکثیر پولش ۱۰ ماه درگیر باشد با توجه به نسبت‌های بانکی به یک عددی خواهیم رسید که در نهایت از قیمت تمام شده محصول، آن را محاسبه خواهیم کرد. ارزش کالا برای مدت زمان مشارکت برای هر کدام از اعضایی که در زنجیره هستند از مقدار فروش نهایی نسبت گرفته خواهد شد و مقدار سهم هر یک مشخص می‌شود.

خانم شفیعی: چون بعضاً دوره پرورش گاهی تا سه سال هم می‌رسد باید مدل زنجیره با مدل زنجیره‌ای میگو متفاوت باشد و شخصی که خرید نهایی را انجام می‌دهد باید کل زنجیره را بتواند پشتیبانی کند.

آقای گلپور: چرخه زمانی دوره، بسته به ماهی متفاوت است به طور مثال وقتی که می‌خواهیم قزل‌آلا را برای بحث صادرات آماده کنیم باید دو سال قبل بچه ماهی تریپلویید را آماده کنیم که باید طی این دو سال روابط موجود به وضوح تعریف شده باشد. در یک سال اخیر دو روش پیشنهادی مالی برای تأمین هزینه زنجیره مطرح شد:

1. یک برند تمام سرمایه زنجیره را تأمین ‌کند و در آخر پس از فروش محصول نهایی سود خود را برداشت ‌کند.
2. نگاه و تفکر جامعه تعاونی‌گرا: هر کس به مقدار توان خود سرمایه آورده و سهم دریافت کند یعنی به یک نسبتی از دارایی‌ها و داشته‌هایشان سرمایه‌گذاری کنند تا انتفای بیشتری داشته باشند. در نگاه دوم بانک می‌گوید که من به زنجیره وام می‌دهم و آن شرکتی که از فیلتر عبور کرده و توانسته مدیریت زنجیره را بر عهده بگیرد می‌توانند در قالب زنجیره وام دریافت کند. طبق مصوبه دولت بانک موظف است که در قالب زنجیره تأمین سرمایه کرده و آن شرکت را تضمین ‌کند، بازگشت سود هم به روابط بین حلقه‌ها برمی‌گردد.

آقای جدی: کنسرسیوم یک پیمان اخلاقی بزرگ است که بین افراد با قراردادهای مشخص بسته می‌شود. ما نباید یک الگوی مشخص برای آن تعریف کنیم چون افراد درون زنجیره با توافقات بین خودشان آن را تغییر می‌دهند. مثل مدل‌هایی که الان برای قزل‌آلا و میگو داریم که افراد با دادن تعهدات به یکدیگر بدون هیچ مشکلی مشغول تولید هستند. همگی ما باید از این حرکت بزرگ به هر شکلی که این کنسرسیوم یا زنجیره شکل گرفت حمایت کنیم.

مصوبات جلسه:

1. از تشکیل زنجیره‌های ارزش تحت نظارت و حمایت معاونت علمی استقبال و تا به نتیجه رسیدن نهایی پیگیری شود.
2. در خصوص تعیین سهم هر بخش با توجه به نسبت‌های بانکی و مدت دوره فعالیت آن بخش در جلسات بعدی اقدام شود.

جلسه در ساعت 16با ذکر صلوات خاتمه یافت.