گزارش به اعضا: مهم ترین مطالب ارائه شده در وبینار درس آموزی از حادثه کشتی غرق شده در آب های سریلانکا

این وبینار با حضور حدود 20 نفر از اعضا و با تدریس جناب آقای دکتر ملک رضا ملکپور کارشناس برجسته کشوری در حوزه تجارت و حمل و نقل و حقوق دریایی به شکل توأم حضوری و مجازی در روز دوشنبه 1400/04/14 برگزار شد و نکات بسیار مهمی در آن مطرح شد که خلاصه مهمترین مطالب آن به شرح ذیل گزارش می گردد:

1) قبل از هرچیز باید گفت که تنها 30 % تجارت جهان در اختیار شرکت های بزرگ multi national است و 70 % توسط شرکت های کوچکتر انجام می شود که صادرکنندگان ایرانی هم در این دسته قرار می گیرند. تمام سازمان های جهانی به دنبال این هستند که شرایط کار برای این 70 % فراهم شود. صادرکنندگان ایرانی با تمام صادرکنندگان دنیا تفاوت دارند و باید مجسمه آن ها را طلا گرفت که در شرایط تحریم که همه قدرتهای خارجی به دنبال سنگ اندازی وممانعت از فعالیت این ها هستند در حال خدمت و جهاد در راه کشور هستند.

2) نه تنها به دلیل حادثه غرق شدن کشتی مروارید شتابان x-press pearl بلکه در هر شرایطی لازم است که همکاران صادرکننده اصول و قواعد کار تجاری در عقد قرارداد، تنظیم و صدور اسناد، شرایط حمل و تحویل، تعیین حدود مسئولیت های خریدار، حمل کننده و فروشنده و مواردی از این دست را بر اساس قواعد بین المللی حتماً رعایت کنند.

3) اگر چه ما در شرایط تحریم قرار داریم لیکن با توجه به آن که در یک فعل و انفعال تجاری، هیچ چیزی نمی تواند قواعد و ضوابط کار را تغییر دهد لذا این توجیه که چون تحریم است لذا فلان بند را نمی شود اجرا کرد به هیچ وجه قابل قبول نیست. توضیح آن که در فعل صادرات آبزیان سه طرف اصلی وجود دارند: صادرکننده، خریدار و حمل کننده. لذا در هر شرایط مسئولیت ها هیچ تغییری نمی کند و تحریم و غیر تحریم فقط فرم ظاهری کار را عوض می کند.  به هر حال مهم است که بدانید وظیفه و مسئولیت شما چیست و سپس با شرایط تحریمی شکل ظاهری کار را درست کنید. خلاصه آن که چون فعل صادرات و واردات (آبزیان یا غیر آن) یک معامله بین المللی است، آن چه که اتاق بازرگانی بین المللی (ITC) تدوین کرده حاکم بر این معامله است و خارج از ان نمی توان کاری کرد. موضوع اسناد و تنظیم آن، فرع بر اصل تعیین مسئولیت هاست.

4) در اسنادی که شرکت های زیان دیده ارسال کرده اند مشاهده می شود که تنها بر محور پروفورما تأکید شده است. درست است که پروفرما  هم نوعی از قراداد فروش است (توضیح آن که 14 مدل قرارداد فروش در اینکوترمز تعریف شده است) اما در این پروفرما بسیاری از جوانب دیگر کار دیده نشده است و نمی توان بر پایه پروفرما اتکا نمود.

5) در حال حاضر سریعترین راه گرفتن غرامت این است که گیرنده کالا (خریدار خارجی) بر اساس بارنامه ای که در دست دارد ولی محموله ای تحویل نگرفته اقدام نماید. حال سوال است که او از چه کسی باید شکایت کند؟ از صادرکننده یا شرکت حمل؟ قطعاً شما اگر بارنامه را تحویل داده باشید از شما نمی تواند شکایتی کند بلکه باید از sheeper بخواهدکه پاسخگو باشد.

6) با توجه به آن که بر اساس اطلاعات و اسناد رسمی که وجود دارد:

اولاً کاپیتان کشتی متوجه نشت مواد شیمیایی از تعدادی کانتینر شده و از دو بندر حمد قطر و کلمبوی سریلانکا تقاضای تخلیه این کانتینرها را کرده (که با آن موافقت نشده)

ثانیاً کشتی از روزی که متوجه بروز خطر شده اند تا زمان آتش گرفتن 9 روز در معرض خطر بوده است.

ثالثاً گزارشاتی مبنی بر ابتلای کارکنان کشتی به کرونا وجود دارد (که عاملی برای عدم توان انجام صحیح وظیفه آنان است)

خریداری که بارش دچار آتش سوزی و  معدوم شدن شده می تواند برای شکایت و طلب غرامت اقدام کند.

7) متاسفانه در بارنامه هایی که در دسترس قرار دارد ترم هایی که در BL قید شده قوی نیست و شرکت حمل مسئولیت پذیری بابت بارنامه نداشته و تیک هایی که مربوط به وظیفه حمل کننده زده شده دقیق نبوده و امکان فرار برای وی را ایجاد کرده است ولی با توجه به آن که بارنامه اصلی خارج از ایران صادر شده و احتمالاً آنها مطابقت با شرایط بین المللی دارد (که در آن مسئولیت ها قابل خدشه نیست) احتمال آن که خریدار در ادعای خسارت و اخذ غرامت موفق شود وجود دارد.

در هر حال با توجه به آن که انجمن کشتیرانی کمیته ای برای این کار راه اندازی کرده و از نماینده اتحادیه نیز برای حضور در این کمیته دعوت شده و بهترین راه هم تعامل و هم اندیشی این دو NGD برایاحقاق حقوق تصحیح شده است و با جار و جنجال به جایی نخواهیم رسید و بهتر است مسیر گفتگو را دنبال نمود.

آقای دکتر ملکپور اثنای بحث خود چندین بار تأکید نمودند که با توجه به تجربه موفق انجمن صادرکنندگان روده که تمام بارنامه ها و بیمه محموله های صادراتی اعضای خود را به صورت یکجا و با شرایط مطلوب و مورد نظر صنف (نه شرایط تحمیلی شرکت های حمل و نقل) تدوین و تنظیم نموده، لازم است صنف آبزیان نیز همین رویه را در پیش بگیرد.

اگر فرمت قراردادها، ترم های مورد نیاز در صدور بارنامه و پوشش بیمه ای آن (با ذکر جزئیاتی که شرکت حمل یا شرکت بیمه نتواند از پذیرش مسئولیت فرار کند) استفاده از مشاوره کارشناسان خبره در هر یک از زمینه ها وجود داشته باشد نه تنها مخاطرات کار به حداقل می رسد بلکه شاید بتوانید با ایجاد رقابت در میان شرکت های حمل و نقلی و بیمه ای نرخ های مطلوب تری نیز از آنان دریافت نمائید.

همچنین استاد قول دادند که یک وبینار مستقل برای آشنایی با آخرین قوانین اینکوترمز (Incoterms 2020) را به زودی برای اعضا برگزار نموده و در صورت نیاز برای همین موضوع کشتی ها نیز جلسه دیگری را هماهنگ فرمایند.

جهت اطلاع و بهره برداری بیشتر همکاران و اعضای محترم اتحادیه فیلم و فایل پاورپوینت ارائه شده به پیوست ضمیمه گردیده است.