تبدیل ماهی مهاجم به یک فرصت طلایی
10ژوئن 2024
طیفی از گونه‌های ماهی غیربومی، از جمله Midas cichlids، اکنون در فیلیپین پدیدار شده‌اند، اما برخی از آبزی‌پروران مبتکر شروع به سرمایه‌گذاری روی این ماهی کرده‌اند.
اگر به اندازه کافی به آب‌های زیتونی دریاچهSampaloc فیلیپین خیره شوید، لکه‌های طلایی را خواهید دید. این‌ها ماهی cichlids آمریکای جنوبی هستند از آکواریوم‌ها فرار کرده و برای همیشه بخشی از اکوسیستم دریاچه شده‌اند.
دریاچهSampaloc که در مسافت دو ساعتی جنوب مانیل پایتخت فیلیپین واقع شده اولین آبراهی نیست که توسط ماهیان غیر بومی اشتغال شده است. از زمانی که ماهی کپور برای اولین بار در 5000 سال پیش پرورش داده شد، ماهیان خارجی به رودخانه‌ها و دریاچه‌های جهان سرازیر شده‌اند.
امروزه، بسیاری از آبراه‌های استوایی مملو از تیلاپیا، کپور، گوپی و ماهی سرماری مهاجم شده است، در حالی که آب‌های خنک‌تر سرشار از ماهی قزل‌آلا، باس و ماهی آزاد است. یک مطالعه جدید نشان داد که 601 گونه ماهی غیربومی 55 درصد از آب شیرین سیاره را اشغال کرده است (Xu et al., 2024).
فیلیپین بیشتر به خاطر صخره‌های مرجانی پویایی که دارد شناخته شده است تا رودخانه‌ها و دریاچه‌هایش. برنامه‌های دولتی این کشور مدت‌هاست با رهاسازی حیوانات خانگی عجیب و غریب ناخواسته (با رها سازی ماهیان انگشت قد عجیب و غریب در آب‌های عمومی) به‌علاوه ماهیان فراری از بخش آبزی‌پروری که برخی از آن‌ها به اندازه کافی بومی هستند اما خلق خوی تهاجمی دارند مشکل دارد.
آخرین سرشماری ماهیان آب شیرین فیلیپین 374 گونه را ثبت کرده است. از این تعداد، 225 گونه محلی (به طور طبیعی در محیط هستند)، 85 گونه بومی (به طور طبیعی در یک منطقه محدود در داخل کشور یافت می شود) و حداقل 64 گونه غیر بومی (معرفی شده از مناطق دیگر) هستند (Jamandre, 2023). مطالعه قبلی در قرن گذشته ورود 170 گونه ماهی خارجی از جملهarmoured catfish از حوضه آمازون تا ماهی درندهknifefish از هندوچین به فیلیپین را نشان می‌داد (Cagauan, 2008).
اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم، برخی از این مهاجمان مانند تیلاپیا و گربه ماهی در طول زمان به کالاهای اصلی تبدیل شده‌اند و میلیون ها فیلیپینی را غذا می‌دهند و هزاران نفر را در بخش آبزی پروری محلی مشغول به کار کرده‌اند.
دریاچهSampaloc احتمالا میزبان رنگارنگ‌ترین مهاجمان آب شیرین کشور است. پر از golden cichlids است که به عنوان Midas cichlids (Amphilophus citrinellus) شناخته شده‌اند. Midas cichlids به دلیل رنگ‌های روشن و بسیار متغیرشان که از نارنجی روشن تا سیاه براق را شامل می‌شود، در تجارت آکواریوم مورد توجه قرار می‌گیرند. سیکلیدها که بسیار تهاجمی هستند، به طول حدود یک فوت رشد می‌کنند و قوز کمر چشمگیر، اندامی توپ مانند روی پیشانی خود ایجاد می‌کنند. آکواریوم داران آسیایی برای ایجاد “برآمدگی زیبای روی سر” که بین مردمان این مناطق بسیار محبوب است از گونه‌های هیبریدی Midas cichlids استفاده می‌کنند.
Jepolo Austria، یک پرورش دهنده محلی ماهی در دریاچه سامپالوک، توضیح می‌دهد: «ما به این ماهی‌های طلایی flowerhorns می‌گوییم و در سال 2015 در اینجا معرفی شده‌اند. آن‌ها زمانی که یک طوفان قدرتمند استان ما را درنوردید و به تأسیسات پرورش ماهی آکواریومی محلی آسیب وارد کرد، فرار کردند. ده سال بعد به تمام نقاط دریاچه سرایت کردند و به هر جایی نگاه کنید، چند لکه طلا می‌بینید».
ادغام مهاجمین در عملیات آبزی پروری
اگرچه دانشمندان هنوز اثرات درازمدتMidas cichlids در دریاچهSampaloc را ارزیابی نکرده‌اند، مطالعه‌ای در سال 2016 توسط Briones و همکارانش انجام شد. متوجه شد که 9 گونه از 12 گونه ماهی باقی مانده ساکن دریاچه مهاجم بودند. از نظر اقتصادی مهمترین آن‌ها تیلاپیای هیبریدی نیل (Oreochromis niloticus) است که در 600 پن قدیمی ساخته شده از بامبو در دریاچه به مدت 4 تا 5 ماه کشت می‌شود و با سایز حدود 300 گرم برداشت می‌شوند. این ماهیان تیلاپیا در هنگام برداشت حدود 1.40 دلار به ازای هر کیلوگرم به فروش می‌رسند.
برخی از پرورش دهندگان ماهی هنگام بازدید از مزارع بامبوی شناور خود، به طور ناخواسته شروع به صید و فروش میداس وحشی با تور و میله گرفته تا تفنگ‌های نیزه‌ای بادی می‌کنند. از آنجایی که ماهی های طلایی اکنون به طور طبیعی در دریاچه تکثیر می شوند، آبزی‌پروران یک فرصت طلایی برای بالا بردن درآمد خود پیدا کرده‌اند.
EJ Delgado، یکی از کارآفرینان توضیح می دهد: «برای تشویق ماهیگیران به صید سیچلاید‌ها، از یک تعاونی محلی برای تأمین آن‌ها استفاده کردم. ماMidas cichlids را با قیمت 0.30 تا 1 دلار در هر کیلوگرم خریداری می‌کنیم. سپس پاک کرده و گاهی استخوان‌ها را جدا و ماهی را فیله می‌کنیم، فیله‌ها را به مدت 20 دقیقه در محلول آب نمک قرار داده، سپس آن‌ها را در آفتاب خشک می‌کنیم.»
EJ اظهار می‌کندکه استقبال مصرف کنندگان مثبت بوده است، به طوری که سیچلاید‌های طلایی خشک شده معروف به “کریسپی طلایی” با قیمتی حدود 5 دلار در هر کیلوگرم، بسیار بهتر از قیمت محلی تیلاپیای پرورشی عرضه می‌شود.
از طرف دیگرJepolo رنگارنگ‌ترین سیچلاید‌ها را به صورت زنده صید و به فروش می‌رساند. او توضیح می دهد من آن‌ها را به قیمت 1.70 دلار به ازای هر کیلوگرم یا هر عدد 0.2 دلار به صورت زنده می‌فروشم. آن‌ها به دلیل این که کمی شبیه به کوی هستند برای زیبایی آکواریوم ها عالی می‌باشند. زمانی که از بالا به آن‌ها نگاه می‌کنید بسیار زیبا به نظر می‌رسند چون که بدن آن‌ها کاملاً رنگارنگ است.»
جدای از صید آن‌ها، تنها کارJepolo این است که به طور پراکنده به ماهی‌ها غذا می‌دهد و هر زمان که خریداران با او تماس می‌گیرند، آن‌ها را در کیسه‌های پر از هوا بسته بندی می‌کند: یک ایده عالی برای یک سرمایه گذاری جدید در آبزی پروری.
صید و فروش این مهاجمان ممکن است گزینه خوبی برای خلاصی دریاچهSampaloc از شر Midas cichlids باشد، که همچنین جدیداً شروع به اشغال دریاچه تال در حدود 35 کیلومتری این منطقه نیز کرده‌اند. دکتر Maria Rowena Eguia، دانشیار دانشگاه De La Salle مانیل که قبلا با آسیای جنوب شرقی کار می‌کرد، توضیح می دهد که دولت فیلیپین از طریق اداره صیادی و منابع آبی (BFAR) مرکز توسعه شیلات جنوب شرقی آسیا (SEAFDEC) و یک آژانس دولتی که به توسعه شیلات در منطقه کمک می‌کند، در حال رسیدگی به تکثیر knifefish و ماهیjanitor هستند. دولت فیلیپین یک برنامه حفاظت و مدیریت آبزیان به نام Balik Sigla sa Ilog at Lawa (BASIL) دارد که در آن ماهی‌های معرفی‌شده پایش و از نظر تهاجمی بودن ارزیابی می‌شوند.
دکتر Eguia افزود: « اداره صید و منابع آبی فیلی پینBFAR برنامه‌ای را اجرا کرد که در آن knifefish یا ماهی janitor صید شده را خریداری کنند و آن‌ها را بیشتر به عنوان غذای ارزش‌افزوده فرآوری کنند و یا از گوشت آن‌ها به عنوان منابع پروتئین حیوانی در غذای ماهی استفاده شود».
صید و مصرف مهاجمان تا انقراض؟
یک راه حل ممکن برای خلاصی دریاچهSampaloc از سیچلاید‌های طلایی میداس، خوردن آن‌ها تا انقراض است. به عنوان مثال، تیلاپیای قرمز، که به عنوان “شاه ماهی” نیز شناخته می‌شود و تنها تفاوتش با تیلاپیای نیل رنگ قرمزش است، با وجود طعم مشابه تا دو برابر قیمت تیلاپیا با رنگ معمولی به فروش می‌رسد. بازاریابی خلاقانهMidas cichlids برای مصرف کنندگان واقعی کار دشواری نیست.
به عنوان مثال، در بازار غذاهای دریایی چین، به ماهی‌های قرمز یا طلایی به دلیل نشان از شانس و کامیابی علاقه زیادی دارند. تون هامور قرمز و سرخو صید می‌شود و به قیمت دلاری فروخته می‌شوند، بنابراینMidas cichlids ممکن است در واقع یک جایگزین پایدار در این بخش باشد. ما حتی مزه Midas cichlids سرخ شده را خودمان امتحان کردیم؛ مزه کره‌ای همچون تیلاپیا دارد.
صید بیش از حد عمدی ماهی‌های مهاجم قبلاً در دیگر مناطق آزمایش شده است. در بولیوی، ماهی مهاجم (Arapaima gigas)، بزرگترین ماهی فلس‌دار آب شیرین زمین و یک حیوان خانگی محبوب در حوضچه‌های بزرگ، به عنوان یک گزینه غذای دریایی آب شیرین پایدار به بازار عرضه می‌شود.
این بار در صخره‌های اقیانوس اطلس ایالات متحده، کمپین صید و مصرفlionfish به طور مشابه برای مهار تعداد فزاینده ماهی‌های مهاجم انجام شد.
یک کمپین با مقیاس کوچک در امتداد همین رویه ممکن است دریاچهSampaloc را از شر Midas cichlids خلاص کند و مراقب باشد که هیچ تقاضای اضافی ایجاد نشود و پرورش دهندگان کارآفرین را ترغیب کند تا این ماهی‌ها را از طریق مسیری جدید پرورش دهند.
افزایش ارزش گونه های بومی
از نظر اکولوژیکی، ماهی‌های بومی بهتر با آب و هوای محلی و بیماری‌ها سازگاری دارند و اغلب از نظر اقتصادی، بسیار ارزشمندتر از ماهی‌های مهاجم می‌باشند.
در دریاچه سامپالوک فقط سه نوع ماهی بومی باقی مانده است که مهمترین آن‌ها ماهی کوچک سبز نقره‌ای به نام ayungin (Leiopotherapon plumbeus) است. ayungin روزگاری در اکثر دریاچه‌های بزرگ زیست می‌کرد، این ماهی از آن زمان تا به حال هم توسط مردم و هم توسط ماهی‌های مهاجم به حاشیه کشیده شده است.
Romualdo Pol از مرکز ملی آموزش شیلات داخلی BFAR توضیح می‌دهد: « ayunginیا سوف نقره‌ای یک ماهی آب شیرین کوچک است که قبل از انتقال به دیگر آب‌های داخلی در فیلیپین، بومی دریاچهLaguna بود. ayungin یک گونه مهم برای فرهنگ و محیط زیست کشور است. بسیاری آن را خوشمزه‌ترین ماهی آب شیرین می‌دانند و قیمت آن (هر کیلوگرم از 7 تا 14 دلار در بازار) گواه این موضوع است.
ابتکارات بخش دولتی و خصوصی بر روی پتانسیل آبزی‌پروری ayungin در حال انجام است. پس از تحقیق در مورد پتانسیل آبزی پروری این گونه،SEAFDEC یک پروتکل هچری برای ayungin تدوین کرد و اکنون بچه ماهی‌های این گونه به راحتی در دسترس آبزی‌پروران علاقه‌مند قرار دارد.
اگرچه جهان ممکن است در آینده شاهد مزارع ayungin در مقیاس تجاری باشد، اما هنوز بیشتر ماهی‌ها به صورت وحشی تأمین می‌شوند. ماهیگیران در دریاچهSampaloc هنوز در مجموع روزانه حدود 10 کیلوگرم ماهیayungin را صید می‌کنند.
Dennis Enriquez پرورش دهنده محلی که در حال توسعه محصولات جدید برای کمک به بازاریابی ماهی‌های بومی بود، می‌گوید: «یکی از راه‌های محافظت از ماهی‌های بومی ما افزایش ارزش آنهاست. من در حال حاضر روی خطی از کنسرو‌های شیشه‌ای ayungin به سبک اسپانیایی کار می‌کنم که حدود 2 دلار به فروش می‌رسد».
ayungin کنسرو شده چیزی متفاوت از ماهی تون یا milkfish ( خامه ماهی) کنسرو شده ارائه می دهد و آقای انریکه امیدوار است که آن‌ها بتوانند به یک کالای غذایی دریایی در آینده فیلیپین تبدیل شوند.
هنگامی که آبزی‌پروران مبتکر ماهی‌های مهاجم را با تمام توان خود صید و به عنوان غذا یا ماهی‌های زینتی ریشه کن می‌کنند، آنگاه ماهی‌های بومی ممکن است دوباره آبراه‌ها را پر کنند. استقبال از گونه‌های ماهی بومی، اقتصادی، منطقی و مطابق با خواست‌های زیست‌محیطی است و مثال برزیل ثابت کرده است که با بازاریابی صحیح، بومیان می‌توانند مهاجمان را شکست دهند.
افرادی که از وضعیت کنونی سود می‌برند به احتمال زیاد نمی‌توانند مهاجمان را منقرض کنند، بنابراین بازاریابی خلاقانه گونه‌های بومی، در حالی که گونه‌های مهاجم را محدود می‌کند فرصتی برای ظهور مجدد به ماهیان بومی می‌دهد. این می تواند یک موقعیت برد برد برای همه، به ویژه بومیان باشد.
