تبدیل مزارع قزل‌آلای یک منطقه در اسلوونی به مدل آبزی‌پروری پایدار
11 November 2024با کمک بودجه اتحادیه اروپا برنامه‌های نصب پنل‌های خورشیدی در یک مجموعه مزارع قزل‌آلا در اسلوونی به یک مدل برای استفاده بهینه از آب، مدیریت پسماند و حفظ تنوع زیستی در بخش آبزی‌پروری تبدیل شده است. این ابتکار نه تنها به بهبود کارایی انرژی و کاهش اثرات زیست‌محیطی کمک کرده، بلکه الگویی برای شیوه پایدار در تولید آبزیان به شمار می‌رود.
مزارع قزل‌آلای Vodomec واقع در منطقه Gorenjska در اسلوونی، به‌طور ایده‌آل برای آبزی‌پروری موقعیت‌یابی شده‌اند، به طوری که آب های سرد و زلال مورد نیاز این مزارع از کوه‌های نزدیک به مزارع به فراوانی تأمین می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر، خشکسالی‌ها و کاهش سطح اکسیژن به دلیل دماهای بالا باعث تعطیلی چندین استخر در مزرعه شده است و در سال ۲۰۲۳ سیلاب‌های شدید بخش عمده‌ای از جمعیت قزل‌آلای مزرعه را شسته و از بین برده است.
به‌منظور غلبه بر چالش‌های جدیدی که تغییرات اقلیمی جهانی به‌همراه داشته، صاحبان مزرعه تصمیم گرفتند تا هواده‌هایی را نصب کنند تا در صورت وقوع دماهای بالا در آینده، اکسیژن مورد نیاز آب تأمین شود. با این حال این اقدام به طور قابل‌توجهی مصرف برق مزرعه را افزایش می‌داد. بنابراین، با کمک صندوق دریایی و شیلات اتحادیه اروپا، این شرکت تصمیم به سرمایه‌گذاری در نصب پنل‌های خورشیدی گرفت.
با جلب توجه گروه اقدام محلی شیلات (FLAG[1]) دامنه منطقه‌ای پروژه به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت. در نتیجه، شش مزرعه قزل‌آلا در ناحیه تحت پوشش (FLAG) تحت ارزیابی‌های انرژی قرار گرفتند، که به کاهش بار بر ایستگاه‌های برق محلی کمک کرد. علاوه بر این، ارزیابی‌های مصرف آب به مزرعه‌داران قزل‌آلا کمک کرد تا منابع آبی خود را در طول فصل‌های خشکسالی به‌طور مؤثرتری مدیریت کنند.
[1] گروه اقدام محلی شیلات (Fisheries Local Action Group) یا (FLAG) یک نهاد است که به منظور حمایت از توسعه پایدار مناطق وابسته به شیلات و آبزی‌پروری ایجاد می‌شود. این گروه‌ها در قالب برنامه‌های توسعه‌ای اتحادیه اروپا، به ویژه در چارچوب برنامه‌های LEADER (برنامه توسعه محلی)، فعالیت می‌کنند و هدف آن‌ها ارتقاء همکاری بین جوامع محلی، سازمان‌های شیلات، و دیگر ذینفعان برای حل چالش‌های خاص محلی و توسعه پروژه‌های پایدار در صنعت شیلات است.
فعالیت‌های FLAG معمولاً شامل موارد زیر می‌شود:
- پشتیبانی از پروژه‌های نوآورانه و پایدار در بخش شیلات
- ارتقاء استفاده مؤثر از منابع آبی و شیلاتی
- حمایت از بهبود محیط‌زیست و تنوع زیستی در نواحی شیلاتی
- ارتقاء کیفیت زندگی جوامع محلی از طریق اشتغال و توسعه اقتصادی
این گروه‌ها نقش مهمی در کمک به جوامع محلی برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی و اقتصادی دارند و از پروژه‌هایی که به بهبود شرایط شیلات و مدیریت منابع طبیعی کمک می‌کنند، حمایت می‌کنند.
این پروژه همچنین تلاش کرد تا ضایعات فرآوری ماهی را کاهش دهد و یک دستگاه خشک‌کن ضایعات برای مزارع ماهی محلی فراهم کرد. این دستگاه تا ۸۰ درصد از محتوای آب ضایعات فرآوری را خارج کرده و به‌طور قابل‌توجهی حجم ضایعاتی که به شرکت‌های مدیریت پسماند تحویل داده می‌شود را می‌کاهد.
تنوع زیستی و مشارکت اجتماعی
علاوه بر تلاش‌های مدیران پروژه برای بهبود کارایی مزرعه، تلاش‌هایی نیز صورت گرفته است تا تأثیری مثبت بر جوامع محلی داشته باشد. از طریق این پروژه، مزرعه اکنون به یک مرکز آموزشی برای پرورش ماهی پایدار تبدیل شده و همچنین به عنوان یک محل آموزش برای دانشجویان دانشکده دامپزشکی دانشگاه Ljubljana عمل می‌کند.
Janez Vidmar مدیر مزرعه Vodomec در یک بیانیه مطبوعاتی گفت: “قبل از پروژه، ما به منطقه و جامعه محلی توجهی نداشتیم و فکر می‌کردیم که این موضوع چندان مهم نیست. اکنون می‌دانیم که ارتباط با جامعه محلی و شبکه‌های موجود در منطقه بسیار ارزشمند است. فعالیت‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی کار زیادی می‌طلبد، اما همچنین فرصت‌های خوبی برای ترویج و دریافت بازخورد فراهم می‌آورد.”
برای برقراری ارتباط بیشتر با جوامع محلی، مزارع ماهی یک باغ پر از گیاهان غنی از شهد ایجاد کردند تا پناهگاهی برای حشرات محلی فراهم کنند. از طریق کارگاه‌های آموزشی، کشاورزان به کودکان محلی کمک کردند تا اهمیت تنوع زیستی و حفاظت از محیط‌زیست را درک کنند.
