اعتماد 24 ساعته Businext سرویس دهنده!

تحلیل تغییرات قیمت های آبزیان

تحلیل تغییرات قیمت های آبزیان

تحلیل تغییرات قیمت های آبزیان بر مبنای شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران

براساس آمار رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

پس از یک دوره طولانی آرامش در بازار داخلی آبزیان که ناشی از ثبات تولید و عرضه و تیز توان مدیریتی صنف در پیش بینی و تنظیم موقعیت خود در حوزه تولید و صادرات بود، به یکباره موج تغییرات قیمتی ناشی از تصمیمات مدیریتی دولت محترم، آرامش دوساله حاکم بر بازار را بر هم زد. در اثر این تصمیمات که همراه با جهش چند برابری و بی سابقه ارزی بود و در مقاطعی به چهار برابر هم رسید، قیمت های پایه خرید از مزارع و صیادان به شدت افزایش یافت به نحوی که دیگر امکان عرضه محصول با قیمت های قبل وجود نداشت و اتحادیه به ناچار مجبور شد قیمت های مصرف کننده را افزایش دهد. طبیعی است که این اقدام به ناچار با کمال اضطرار انجام شده و موجب تاسف تولید کننده و مصرف کننده است و نکته جالب هم این است که اولاً قیمت های جدید کمتر از رشد قیمت های پایه ارائه شده  توسط پرورش دهندگان و صیادان افزایش یافته و ثانیاً دولت محترم به جای جلوگیری یا اتخاذ تصمیم برای عدم افزایش قیمت مواد اولیه، واحد های فراوری را مسئول افزایش قیمت می داند و همه فشار بر مجتمع هایی است که پیشران افزایش مصرف در بازار آبزیان هستند.

مطابق آمارهای بانک مرکزی شاخص بهای تولیدکننده در ایران در آبان ماه سال جاری در بخش کشاورزی، جنگلداری و شیلات 63.3 % نسبت به آبان ماه سال گذشته رشد داشته که در برخی بخش ها این رشد بالاتر بوده است؛ از جمله سبزی های
بوته ای 106.3 %، میوه های هسته دار 106 و میوه های آجیلی 140.8 % افزایش داشته اند. رشد قیمت های تولیدکننده در بخش شیلات ( پرورش دهندگان و صیادان) 91.7 % بوده است. این افزایش قیمت ماهی برای آبهای جنوب 109.6 % و آبهای شمال 5.1 % و محصولات پرورشی 88.4 % بوده است. این روند همچنان در حال افزایش است به نحوی که نسبت به مهرماه 97 قیمت آبزیان پرورشی 15.3 % افزایش مجدد داشته است.

نکته بسیار جالب این است که افزایش شاخص بهای مصرف کننده آبزیان در همین مدت 90.8 % و تقریباً معادل قیمت خرید از مزارع رشد داشته و رشد آبان ماه 97 نسبت به مهرماه تنها 6.9 % بوده است درحالی که همان گونه که اشاره شد قیمت خرید از مزارع و صیادان 15.3 % افزایش داشته است. این نشان می دهد که بخش فراوری و عرضه علیرغم آن که نهاده ها و مواد اولیه خود را با قیمت های افزایش یافته تامین کرده اند لیکن هزینه های خود را تعدیل نموده و صرفاً معادل قیمت پایه خرید ماهی از پرورش دهندگان و صیادان قیمت ها را افزایش داده اند.

جهت اطلاع بیشتر بد نیست یادآور شویم که براساس اعلام رسمی اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران قیمت های جدید آبزیان در آبان ماه سال جاری نسبت به سال قبل 75 % افزایش را نشان می دهد که نسبت به رقم ذکر شده در گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران پایین تر می باشد و این مشخص می سازد که قیمت های مصرف کننده در میادین میوه و تره بار ( که منبع اصلی گزارشات بانک مرکزی است) رشد قیمت بیشتری نسبت به قیمت های آبزیان منجمد مصوب اتحادیه داشته است.

اگر به آمار بانک مرکزی توجه کنیم این حقیقت تایید می گردد چرا  که مطابق این آمار شاخص بهای تولید کننده در بخش صنعت و در سر فصل فراوری و نگهداری ماهی ، سخت پوستان و نرم تنان، درصد تغییر نسبت به آبان سال قبل تنها 47.5 % بوده است.

جدول1-شاخص بهای تولیدکننده در ایران
اعداد شاخص و درصد تغییر آن ها – آبان 1397

توجه به آمار استانی افزایش شاخص بهای ماهی و حیوانات دریایی در گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز شایان توجه بسیار استو مطابق این آمار افزایش قیمت در استان هایی نظیر بوشهر، هرمزگان، فارس، گیلان و گلستان که مصرف آبزیان بالایی دارند بیشتر از استان های کم مصرف بوده و این نشان می دهد در جاهایی که تقاضا بالاتر است رشد قیمتی افزون تری وجود داشته است. معنی دیگر این امر آن است که در استان های با مصرف سرانه پایین آبزیان، کشش قیمتی برای افزایش وجود نداشته و به عبارت دیگر زمینه کاهش بیشتر مصرف و خطر حذف ماهی از سفره غذایی وجود دارد.

جدول 2-شاخص بهای ماهی و حیوانات دریایی در مناطق شهری ایران
(اعداد و شاخص در استان های مختلف کشور-آبان 1397 در مقایسه با سال پایه (1395) )

مهمترین عوامل افزایش بهای مصرف کننده آبزیان در بازار را می توان در سه عامل زیر برشمرد:

1) افزایش نرخ ارز و اثرگذاری آن در تمام بخش های اقتصادی کشور و از جمله قیمت تمام شده نهاده های تولید آبزیان که به افزایش قیمت محصول در محل مزرعه انجامیده.

2) عدم تخصیص ارز به واردات آبزیان و کمبود ناشی از عدم واردات ماهی به کشور که مستقیما در بازار اثرگزار بوده است.

3) وجود انگیزه برای صیادان ماهیان تجاری جنوب جهت فروش محصول خود به خریداران خارجی

متاسفانه تصمیمات اخیر و نوسانات ارزی و غیر ارزی ناشی از آن ضربه مهلکی به مصرف آبزیان وارد کرده و به اذعان مدیران فروشگاه های زنجیره ای و نیز فعالان بازار و اعضای اتحادیه مقادیر فروش به شدت افت پیدا کرده است. این موضوع اگر تداوم یابد نتایج سالها تلاش در زمینه بهبود مصرف آبزیان و فرهنگ سازی که توسط بخش خصوصی و شیلات انجام شده بود در معرض تهدید قرار می گیرد.