سخن ماه آبان 96

در مدت اخیر دو رویداد مهم را سپری کردیم که یکی برگزاری کارگاه آموزشی بین المللی فائو  با عنوان صادرات محصولات کشاورزی بود و دیگری دومین نمایشگاه بین المللی شیلات و آبزیان ، ماهی گیری و صنایع وابسته (IFEX)
سمینار فائو در روزهای 2 و 3 آبان ماه در مرکز آموزش عالی امام خمینی (موسسه آموزش عالی علمی کاربردی و مهارتی جهاد کشاورزی) در محمدشهر کرج برگزار شد و سه نفر از اساتید بین المللی فائو به نام های آقایان “کازیمو آوسانی” و “نای یو” و خانم “آندریا زیمرمن” به همراه تعدادی از اساتید ایرانی مطالب آموزنده ای خصوصاً در حوزه “زنجیره ارزش” محصولات کشاورزی صادراتی ارائه نمودند که برای حاضرین بسیار رضایت بخش و درس آموز بود. در این کارگاه تجربه کشورهای مختلف در موضوعات متفاوت برای ایجاد زنجیره ارزش و مورد آور تر کردن تولید برای تمام حلقه ها ، کاهش ضایعات و افزایش بهره وری از طریق بازاریابی و بازارسازی و خدمت رسانی کامل به تمام حلقه های مختلف یک چرخه تولید مورد بررسی و آموزش قرار گرفت . نقش دولت ، تشکل ها و بنگاه ها تبیین شد و آسیب ها و عوامل عدم شکل گیری زنجیره های ارزش مورد بررسی قرار گرفت و تجربه خوبی برای حاضرین اعم از مدیران بخش دولتی که حضور داشتند و مدیران برخی تشکل ها به همراه داشت.
علی رغم اطلاع رسانی وسیع و حتی تماس های تلفنی که با برخی اعضا انجام شد متاسفانه حضور بخش خصوصی و بویژه تشکل ها در این دوره آموزشی بسیار ضعیف بود. البته آقایان دکتر تراهی و دکتر خانلر از اعضای اتحادیه و همچنین جناب حسینی از اتحادیه صیادی و مهندس رحیمی از اتحادیه سردابی حضور داشتند و آقای دکتر خدایی نیز به ارائه یک پاور پوینت در قالب آشنایی با وضعیت تشکل های بخش کشاورزی و چالش ها و فرصت های تعامل با بخش دولتی پرداختند. به دلیل اهمیت مطالب ، رئوس نکات مهم این دوره آموزشی بصورت جداگانه در بولتن بعدی گزارش خواهد شد ولی آن چه به عنوان یک درس مهم می بایست مورد توجه تمام فعالان شیلاتی باشد این است که هرچه سریعتر لازم است در حوزه های مختلف تولیدی – صادراتی، برای ایجاد زنجیره های ارزش باید اقدام کنیم. زنجیره ارزش مجموعه عملیاتی است که در یک صنعت (یا یک حوزه کاری خاص) به صورت زنجیره گونه انجام می شود تا به خلق ارزش بیشتر منجر شود.
تفکرات سنتی ما در مورد ارزش بر پایه فرضیه هایی است که معمولاً کمتر منافع جمعی را در بر میگیرد لیکن در مدل هایی که بر اساس تجارب فائو در بیش از 100 کشور جهان (عمدتاً کشورهای آسیایی ، آفریقایی و آمریکای لاتین) انجام شده هر شرکت و هر تولیدکننده خرد یک موقعیت را در زنجیره ارزش به خود اختصاص می دهد. تامین کنندگان ورودی ها را مهیا می کنند ، شرکت دوم ارزش این ورودی را بیشتر می کند و به عامل بعدی زنجیره انتقال می دهد و این سلسله با بهترین عملکرد (از طریق آموزش و اجرا و پیگیری و نظارت توسط دولت و تشکل ها) به شرکت بعدی منتقل و نهایتاً به دست مشتری می رسد.

تمرکز در این چرخه ،دیگر بر توانایی یک شرکت نیست بلکه زنجیره ارزش بر پایه “مزیت” تعریف می شود و شرکت ها باید ببینند که در کجا می توانند بهترین مزیت را در این چرخه ایجاد کنند. نفش تشکل ها هم همان ساختار سازی و سپس تنظیم تفاهمنامه ها و قراردادها و نیز آموزش و نظارت بر حسن اجرای کار زنجیره است. در این باره بیشتر سخن خواهیم گفت .

اما نمایشگاه ؛ به اذعان غالب شرکت کنندگان و بر اساس مشاهدات عینی ، نمایشگاه امسال نسبت به سال گذشته و سالهای پیش رشد بهتری داشت و اصولاً چنین به نظر می رسد که هر ساله جلوه و جایگاه برجسته تری پیدا کرده است. این نمایشگاه طی روزهای 3 تا 6 آبان ماه در سالن های 18 تا 22 نمایشگاه بین المللی تهران در 74 غرفه برگزار شد.

علاوه بر اتحادیه تولید و تجارت آبزیان که در غرفه 1812 حضور داشت 9 شرکت از اعضای اتحادیه شامل شرکت های آرام صید بوشهر ، تعاونی 21 بیضا ، باهو خزر ، فرادانه ، جهاد نصر ، سروش سلامت نیکان، قزل پروتئین سامی ، میراث خاویار و نیک اتیلن کرج بطور فعال در نمایشگاه مشارکت داشتند.
در بخش خارجی یک شرکت تولید طناب و تور ماهیگیری قفس های آبی از کشور هندوستان ، یک شرکت نروژی با تخصص ارائه خدمات مشاوره ای در حوزه فعالیت های شیلاتی ، یک شرکت ایتالیایی تامین کننده قفس های ماهی ،یک شرکت آلمانی ماشین آلات غذایی و فراوری و بسته بندی ماهی و میگو و یک شرکت نروژی نصب و راه اندازی سیستم قفس های پرورش ماهی از جمله شرکت های خارجی حاضر در نمایشگاه بودند. همچنین تعدادی شرکت دو ملیتی یا نمایندگان شرکت های خارجی نظیر آکواگروپ خاور میانه قشم هم حضور داشتند.

حضور تقریباً دائمی و کامل جناب آقای دکتر صالحی معاون محترم وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات ایران و همچنین افتتاح نمایشگاه توسط شخص جناب آقای مهندس حجتی وزیر جهاد کشاورزی از نقاط قوت این نمایشگاه بود.

نمایشگاهی که با جذب حضور آقای دکتر رفیعی پور رئیس سازمان دامپزشکی کشور و دکتر رضائیان زاده ، دکتر محمدیان دکتر قاجاری و تعداد زیادی از مسئولان و کارشناسان سازمان دامپزشکی و همچنین جناب آقای دکتر شجری مدیر کل محترم دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی و هیئت همراه (مهندس پاکپور و مهندس سارویی) جناب آقای دکتر کیخا نماینده محترم مجلس شورای اسلامی معاون وزیر دفاع، جناب آقای دکتر پور کاظمی و معاونین سازمان تحقیقات علوم شیلاتی و نیز مدیران کل شیلات و کارشناسان دولتی، توجه ویژه ای به توانایی های صنعت شیلات کشور در نگاه مسئولین ایجاد نمود.

حضور خیل عظیمی از دانشجویان و فارغ التحصیلان شیلاتی که با امید فراوان چشم به رونق این صنعت برای توسعه اشتغال دارند نیز چشمگیر و هشدار دهنده بود.

نقطه قوت دیگر این نمایشگاه برگزاری کارگاه های آموزشی و خصوصاً جشنواره طبخ غذای آبزیان و اهدای جوایز به برترین ها بود و خلاصه فضای مناسبی برای حضور ، هم پیمانی ، امید و آینده نگری و دلگرمی به فرداهای بهتر ایجاد شده بود.

غرفه اتحادیه نیز مورد استقبال اکثر مسئولین دولتی و مراجعین خصوصی قرار گرفت و اطلاعات حداقل 64 نفر از علاقه مندان برای ارتباط بعدی ثبت  گردید.

حوزه کاری غرفه داران بسیار متنوع بود و علاوه بر بخش دولتی (شیلات، موسسه علوم تحقیقات شیلاتی، جهاد دانشگاهی) و اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران ، شرکت های تولید کننده خوراک آبزیان ، تولید کنندگان تجهیزات (قفس، هواده، سردخانه ای ، فیلتراسیون، بسته بندی، حمل و نقل، تور و طناب، لوله و اتصالات مصرفی آبزی پروری، پمپ آب و تجهیزات تصفیه آب و … ) ماشین آلات فراوری و بسته بندی ، خدمات دامپزشکی ، واردکنندگان و مهندسین مشاور طیف وسیع شرکت کنندگان را تشکیل داده بودند و البته جای همکارالن صنایع کنسرو کلا خالی بود.

از آنجا گه همواره به مثبت اندیشی و دیدن نیمه پر لیوان توصیه شده ایم از غیبت برخی از شرکت های بزرگ (خصوصاً صادرکنندگان) و عدم بازدید برخی چهره های سرشناس و افراد موثر صنعت می گذریم ؛ با این امیدواری که هر ساله جلوه حضور شرکت ها در این نمایشگاه بیشتر شود و برخی نقائص جزئی هم برطرف گردد.