چین: بزرگ‌ترین تولیدکننده و واردکننده خالص میگو در جهان
چین، بزرگ‌ترین تولیدکننده میگوی پرورشی در جهان، در پنج سال گذشته حجم بی‌سابقه‌ای از میگوی منجمد وارد کرده که عمدتاً برای تأمین تقاضای فزاینده داخلی بوده است. تأمین‌کنندگان جهانی از این بازار عظیم بهره‌برداری زیادی کرده‌اند؛ واردات میگوی چین در سال 2023 به یک میلیون تن رسید که رکوردی تاریخی برای تجارت بین‌المللی ایجاد کرد. در همین حال، تولید داخلی میگوی پرورشی در چین در سال 2023 به طور چشمگیری افزایش یافت که باعث ایجاد وضعیت مازاد عرضه در بازار و کاهش قیمت‌ها در تجارت بین‌المللی شد. از سوی دیگر، افزایش در دسترس بودن مواد خام با قیمت‌های پایین‌تر به احیای صادرات میگو از چین کمک کرد، به ویژه به بازارهای منطقه‌ای آسیا و اقیانوسیه. با این حال با فاصله‌ای رو به گسترش بین واردات و صادرات ، چین همچنان واردکننده خالص میگو باقی می‌ماند.
چین برای دهه‌ها یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان میگوی پرورشی آب شور در جهان بوده است. در دوره 2019 تا 2022، تولید سالانه میگوی دریایی در چین بین 800,000 تا 900,000 تن متغیر بوده است، که گونه‌های اصلی آن عبارتند از:
- vannamei (83%) ، (9%) P. mondon، (3–4%)P. chinensis و (3–4%) P. japonicus. تولید سالانه میگوی آب شیرین(M. rosenbergii) نیز قابل توجه بوده و حدود 100,000 تن است.
در سال 2023 تولید میگوی وانامی در چین به طور ناگهانی افزایش یافت و از یک میلیون تن فراتر رفت، که این امر با استفاده از تکنیک پرورش آبزیان در گلخانه امکان‌پذیر شد. تولید کلی این گونه در مقایسه با سال 2022، حدود 8–10 درصد افزایش یافت. گزارش‌های صنعت نشان می‌دهند که در سال 2023، مجموع عرضه میگو به 3.5 میلیون تن رسید که شامل تولید داخلی و واردات بود.
۱۵ سال رشد بی‌وقفه
تاریخچه صادرات میگوی چین در ۱۵ سال گذشته رشد شگفت‌انگیزی را نشان می‌دهد که تقریباً مشابه آن در هیچ یک از بخش‌های دیگر محصولات دریایی در تجارت بین‌المللی نیست. در عین حال، افزایش تقاضای داخلی و تسهیل سیاست‌ها و فرآیندهای سخت‌گیرانه واردات میگو از خارج، باعث افزایش چشمگیر واردات شده است.
واردات میگوی منجمد چین یک جهش چشمگیر داشت و از ۱۰۳,۰۰۰ تن در سال ۲۰۱۵ به ارزش ۷۵۵ میلیون دلار آمریکا، به ۲۵۸,۰۰۰ تن (۱.۸ میلیارد دلار) در سال ۲۰۱۸ رسید. واردات میگو در سال ۲۰۱۹ تنها یک سال قبل از بحران پاندمی COVID-19 از ۷۰۰,۰۰۰ تن فراتر رفت که چین را برای اولین بار به واردکننده خالص میگو تبدیل کرد و یکی از سه واردکننده برتر در تجارت جهانی میگو شد. به استثنای سال ۲۰۲۰ که سال پاندمی بود، واردات میگو هر سال افزایش یافته است تا اینکه در سال ۲۰۲۳ چین رکورد جهانی (و رکورد خود) را با وارداتی بی‌سابقه شکست. در سال ۲۰۲۲، چین ایالات متحده را به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده میگو پشت سر گذاشت و با فاصله ۱۱۳,۵۰۰ تن از آن پیشی گرفت. در سال ۲۰۲۳، فاصله واردات بین دو کشور بیشتر شد و به ۲۸۴,۰۰۰ تن رسید.
در دوران بحران پاندمی 2020 تا 2022، کنترل‌های سخت‌گیرانه بر رفت و آمد انسان‌ها و نیز فعالیت‌های تجاری در چین به شدت پرورش آبزیان داخلی را محدود کرد و همین امر باعث افزایش واردات به منظور تکمیل زنجیره تأمین شد. در این دوره، پخت خانگی میگو افزایش یافت چرا که تجارت خرده‌فروشی از طریق فروش آنلاین رونق گرفت.
برترین صادرکنندگان میگو به چین
در سال 2023، ده صادرکننده برتر 95% از کل واردات میگو به چین را با حجم 1,023,620 تن تشکیل دادند، که اصلی‌ترین تأمین‌کنندگان عبارتند از اکوادور، هند، کانادا، آرژانتین و تایلند.
در دوره ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ اکوادور صادرات میگوی پرورشی (وانامی) خود به چین را ۱۱۶% افزایش داد و این صادرات در سال ۲۰۲۳ به نزدیک ۷۰۰,۰۰۰ تن رسید که ۶۵% از کل واردات میگوی چین را تشکیل می‌دهد. اکوادور بزرگ‌ترین تأمین‌کننده میگوی با‌سر به چین است و صادرات این محصول از ۱۱۵,۰۰۰ تن در سال ۲۰۲۰ به ۲۰۰,۰۰۰ تن در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است (+۷۴%). میگوی آب سرد از کانادا، آرژانتین، گرینلند، فدراسیون روسیه، دانمارک و نروژ ۱۰% از کل واردات را تشکیل داد که معادل ۸۶,۰۰۰ تن است.
هند، دومین صادرکننده بزرگ به چین، در پنج سال گذشته نوساناتی در عرضه میگو را نشان داد.
رشد سیستم‌های پرورش در گلخانه و سیستم پرورش آبزیان متراکم (RAS)
دکتر Guo Fuci مدیر بخش جهانی آبزی‌پروری گروه Royal Agrifirm طی سخنانی با عنوان “سیستم‌ها در چین” در اجلاس جهانی میگو ۲۰۲۳ در مورد مزارع میگوی “گلخانه‌ای” کم‌هزینه در چین صحبت کرد. وی گفت که سیستم‌های گلخانه‌ای به طور گسترده‌ای در مناطق معتدل‌تر کشور استفاده می‌شوند؛ این سیستم‌ها ۳۰ درصد از تولید داخلی میگوی چین را تشکیل می‌دهند : در۱۰,۰۰۰ استخر که هرکدام به ابعاد ۴۰ در ۱۰ متر ساخته شده اند و هر سه ماه یکبار تولید دارند. حوضچه‌ها با پوشش پلاستیکی شفاف پوشانده شده و دمای آب به طور مصنوعی با استفاده از سیستم‌های دیگ بخار ابتدایی افزایش می‌یابد که به پرورش دهندگان این امکان را می‌دهد تا میگو را در ماه‌های زمستان، درست تا نزدیک به سال نو قمری که قیمت میگو در بالاترین سطح خود قرار دارد، تولید کنند.
دکتر Guo تخمین زد که اکنون حدود ۲۵۰,۰۰۰ حوضچه از این نوع در چین وجود دارد که ۵۰۰,۰۰۰ تن میگو تولید می‌کنند. هزینه ساخت هر حوضچه گلخانه‌ای که حدود ۷,۰۰۰ دلار است که اگر پرورش دهندگان به نرخ بقای ۸۰ درصد دست یابند اگر اپراتورها به نرخ بقای 80 درصدی دست یابند، هزینه نسبتاً کم آنها که در حدود 7000 دلار برای ساخت هر حوض گلخانه ای است می تواند ظرف یک سال جبران شود. با این حال نقاط ضعف این سیستم‌های گلخانه‌ای عبارتند از اینکه زمین زیادی را اشغال می‌کنند، مقدار زیادی از آب‌های زیرزمینی را مصرف می‌کنند و حجم زیادی پساب تولید می‌کنند. با همه این احوال (و همچنین این واقعیت که بخش آبزی‌پروری کشور به طور فزاینده‌ای تحت نظارت قرار گرفته است) دکترGuo پیش‌بینی کرد که تعداد بیشتری از مزارع پرورش آبزیان در داخل کشور و با استفاده از سیستم‌های پرورش آبزیان بازچرخانی (RAS) ساخته خواهد شد. وی گفت که اگرچه در حال حاضر مزارع RAS تنها حدود سه درصد از میگوی کشور را تولید می‌کنند، اما هشت مزرعه بزرگ از این نوع مجموعاً ۷۰,۰۰۰ تن میگو تولید می‌کنند. یکی از بزرگ‌ترین عملیات ها متعلق بهTongwei (یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پنل‌های خورشیدی در کشور) است که طبق گفته Guo ، قصد دارد در ۵ تا ۱۰ سال آینده به تولید یک میلیون تن برسد. دیگر نام‌های بزرگ در این بخش شامل Evergreen و CP هستند.
افزایش تولید و واردات منجر به مازاد عرضه در سال ۲۰۲۴ خواهد شد.
بیشتر به دلیل تکنیک پرورش گلخانه‌ای، چین در سال ۲۰۲۳ یک میلیون تن میگوی وانامی برداشت کرد که ۲۰۰,۰۰۰ تن بیشتر از سال گذشته بود. واردات نیز در آن سال ۱۱۰,۰۰۰ تن افزایش یافت که ۳۰۰,۰۰۰ تن دیگر به در دسترس بودن میگو در کشور افزود.
در سال ۲۰۲۴، واردات پس از رشد مداوم در سال‌های گذشته کاهش یافت. واردات ماهانه در سال ۲۰۲۴ تنها در ماه ژانویه افزایش یافت و از فوریه تا سپتامبر ۲۰۲۴ پایین‌تر از سطوح سال ۲۰۲۳ باقی ماند. مجموع واردات در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۴ به میزان ۳.۶ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشت و به ۷۳۰,۰۰۰ تن رسید. با ادامه ضعف تا متوسط بودن تقاضای مصرف‌کننده در این دوره، بازار داخلی در وضعیت مازاد عرضه قرار دارد.
با این حال، در دوره ژانویه تا ژوئن ۲۰۲۴، چین به عنوان بزرگ‌ترین بازار در تجارت جهانی میگو شناخته شد و ۴۸۳,۱۷۰ تن میگو وارد کرد. ایالات متحده با ۳۵۱,۳۴۰ تن در جایگاه دوم قرار داشت و پس از آن اتحادیه اروپا با ۳۴۸,۵۶۰ تن قرار گرفت.
در مورد تولید داخلی میگوی وانامی پرورشی، کارشناسان صنعت آبزی‌پروری پیش‌بینی می‌کنند که در مقایسه با سال ۲۰۲۳ که نرخ رشد آن حدود ۸٪ تخمین زده شده بود ، در سال ۲۰۲۴ رشد تنها ۲ درصد باشد و تولید به ۸۰۰,۰۰۰ تن برسد.
افزایش صادرات میگو
بعد از آن که ایالات متحده تعرفه بالای ۲۵٪ را بر روی میگوی چینی اعمال نمود صادرات میگو از چین از سال ۲۰۱۹ شروع به کاهش کرد و به دنبال این اقدام، چین شروع به تمرکز بیشتر بر روی منطقه آسیا و اقیانوسیه کرد.
در دوره ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۴، صادرات میگوی چین به ۱۲۳,۷۲۵ تن افزایش یافت که در مقایسه با ۱۰۵,۳۴۲ تن در همین دوره در سال ۲۰۲۳ و ۱۰۴,۴۷۹ تن در سال ۲۰۲۲ بیشتر بود که این امر به دلیل افزایش در دسترس بودن مواد خام ارزان‌تر از طریق واردات بوده است. سهم محصولات با ارزش افزوده در کل صادرات نیز از ۶۱٪ در سال ۲۰۲۳ به ۶۴٪ در سال ۲۰۲۴ افزایش یافت. بازارهای اصلی شامل ژاپن، مالزی، کره جنوبی، هنگ‌کنگ و اسپانیا بودند.
چشم‌انداز مثبت برای سال ۲۰۲۵
تا پایان سپتامبر ۲۰۲۴ مجموع واردات میگو به چین در طول سال به ۷۲۹,۸۲۸ تن رسید که کاهش ۱۱.۳٪ یا ۹۳,۰۰۰ تنی نسبت به همین دوره در سال گذشته داشت. کسری واردات از بزرگ‌ترین تأمین‌کننده یعنی اکوادور، ۴۰,۰۰۰ تن (-۷.۴٪) بود و واردات از سایر تأمین‌کنندگان نیز در این دوره پایین‌تر از سطح سال گذشته بوده است. این روند احتمالاً در سه‌ماهه آخر سال ادامه خواهد یافت.
در داخل کشور، تقاضای مصرف‌کننده از سه‌ماهه سوم سال فعال بوده است که با جشنواره میانه پاییز در سپتامبر و جشن‌های یک هفته‌ای روز ملی در اکتبر ۲۰۲۴ همراه بوده است. قیمت‌های میگو در زنجیره توزیع از سه‌ماهه چهارم سال شروع به تثبیت کرده است و این روند احتمالاً تا سال نو قمری در ژانویه/فوریه ۲۰۲۵ ادامه خواهد یافت.
فاطمه فردوس یک مشاور آزاد است. در طول ۳۳ سال فعالیت خود در FAO و INFOFISH، او به عنوان مشاور در زمینه تجارت جهانی ماهی و صنایع شیلات، با سیاست‌گذاران و سازمان‌های توسعه‌ای در منطقه آسیا و اقیانوسیه، آمریکای لاتین و آفریقا همکاری کرده است. در حال حاضر، او مشاور متخصص در تجارت و بازارهای بین‌المللی ماهی در FAO-GLOBEFISH است.
