منابع تامین بودجه اتحادیه اروپا برای ترویج آبزی پروری
در سال های 2014-2020، پروژه های آبزیپروری اتحادیه اروپا میتوانستند از چندین طریق بودجه دریافت کنند. صندوق دریانوردی و صیادی اروپا (EMFF)، که اکنون با صندوق دریانوردی، صیادی و آبزیپروری اروپا (EMFAF) جایگزین شده است، منبع اصلی حمایت اتحادیه اروپا برای تولیدکنندگان آبزیپروری اتحادیه اروپا بود. EMFF دارای شش اولویت اصلی است که به عنوان “اولویت های اتحادیه” شناخته میشود که اولویت شماره 2 (UP, Union priority2 ) با عنوان “تقویت آبزیپروری پایدار از نظر زیست محیطی، منابع کارآمد، نوآورانه، رقابتی و مبتنی بر دانش” به طور مستقیم و انحصاری به آبزیپروری مربوط میشود. اتحادیه اروپا (به استثنای بریتانیا) ابتدا 1.2 میلیارد یورو را تحت UP2 در دوره 2014-2020 اختصاص داده است.
EMFAF چهار اولویت دارد. هدف اصلی، اولویت 2.1، “ترویج فعالیت های آبزیپروری پایدار، به ویژه تقویت رقابت پذیری تولید آبزیپروری و در عین حال حصول اطمینان از پایداری فعالیتهای زیست محیطی در دراز مدت” است که به طور مستقیم به آبزیپروری مربوط می شوند. اتحادیه اروپا 1.0 میلیارد یورو تحت هدف خاص 2.1 در دوره 2021-2027 اختصاص داده است. اسپانیا 25% فرانسه18% یونان12% ایتالیا11% و سایر33% از مقدار تولید آبزیان و فرانسه20% اسپانیا 15% یونان15% ایتالیا11% و سایر39% از ارزش آبزیان اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داده اند. اسپانیا، فرانسه، یونان و ایتالیا 67 درصد از کل تولید و همین کشو.رها 61% ارزش را به خود اختصاص داده اند.
هر دو صندوق ممکن است به توسعه بخش آبزیپروری تحت سایر اولویتهای اتحادیه مانند تحقیق، سازماندهی بازار، فرآوری و بازاریابی محصولات صیادی و آبزیپروری کمک کنند، یا حامی مالی باشند. برنامه LIFE برای محیط زیست، برنامههای تحقیقاتی Horizon 2020 و Horizon Europe و برنامه Interreg برای همکاریهای سرزمینی نیز میتوانند حمایت مالی اتحادیه اروپا برای آبزیپروری باشند. با این حال، این بودجه ها به طور خاص برای آبزیپروری در نظر گرفته نشده است.
نقشها و مسئولیتها
کمیسیون به عنوان یک ناظر کل با کشورهای عضو برای مدیریت EMFF/EMFAF در جهت پیشبرد سیاست های آبزیپروری اتحادیه اروپا مسئولیت مشترک دارد. کمیسیون برنامههای عملیاتی کشورهای عضو برای EMFF/EMFAF و بازنگری در آنها را تأیید میکند و همچنین بر اجرای مالی و عملکرد صندوق ها نظارت می نماید. کمیسیون دستورالعملهای استراتژیک در مورد سیاست اتحادیه اروپا در مورد آبزیپروری را به کشورهای عضو ارائه میکند که از این کشورها دعوت میشود هنگام تهیه برنامههای استراتژیک ملی چندساله خود، آندستورالعمل ها را در نظر بگیرند.
کمیته علمی، فنی و اقتصادی صیادی (STECF) که در سال 2005 تأسیس شد از کار کمیسیون با توصیه های علمی، به ویژه در کاربرد های زیست شناسی دریایی و شیلاتی، اقتصاد شیلات و حکمرانی، اثرات اکوسیستمی آبزی پروری، یا جمع آوری، مدیریت و استفاده از داده های آبزی پروری پشتیبانی می کند.
کشورهای عضو، چارچوبهای خود برای توسعه پایدار بخشهای آبزیپروری مربوطه خود، از جمله رویههای اداری و برنامه ریزی مکانی را ارائه می کنند. از سال 2013، مقررات CFP کشورهای عضو را ملزم کرده است که برنامه های استراتژیک ملی چند ساله برای آبزیپروری (MNSPs یا “طرح های آبزیپروری”) تهیه کنند. کمیسیون، از طریق “روش هماهنگی باز” با کشورهای عضو، همکاری میکند – فرآیندی داوطلبانه که از طریق آن کمیسیون و کشورهای عضو اطلاعات موثر و فعالیت ها را تبادل میکنند. کشورهای عضو همچنین بودجه های حمایتی EMFF و EMFAF را به انتخاب خود و نظارت بر پروژهها بر اساس اولویتهای برنامههای عملیاتی خودشان مدیریت میکنند.
دامنه و رویکرد و ابزار ارزیابی و نظارت
ما ارزیابی کردیم که آیا کمیسیون و کشورهای عضو به طور موثر در جهت توسعه پایدار آبزیپروری اتحادیه اروپا حرکت می کنند یا خیر. ما موارد زیر را بررسی کردیم:
الف) طرح کمیسیون و کشورهای عضو در زمینه سیاست آبزیپروری اتحادیه اروپا
ب) استفاده از بودجه اتحادیه اروپا که به طور خاص برای آبزیپروری در نظر گرفته شده است
ج) اینکه آیا اهداف پایداری، رشد و رقابت پذیری محقق شده است.
اما به طور خاص آثار تجارت، تحقیقات و سیاست های امنیت غذایی بر توسعه این بخش را ارزیابی نکردهایم.
- ما از این طرق زیر شواهدی را به دست آوردیم:
الف) جلسات و تبادل ایمیل با نمایندگان اداره کل امور دریایی و کمیسیون صیادی (DG MARE) و کمیسیون محیط زیست (DG ENV)
ب) بررسی مستندات مطالعات خاص و برخی قوانین از جمله گزارشهای STECF[1] و مرکز تحقیقات مشترک کمیسیون، گزارش های ارزیابیهای تاثیرات و گزارشهای حسابرسی، و رصد اطلاعات؛ ما همچنین از داده های آماری ارائه شده توسط Eurostat[2] و داده های مدیریت بودجه از پایگاه های داده اختصاصی کمیسیون استفاده کردیم.
[1] کمیته علمی، فنی و اقتصادی صیادی
[2] Eurostatدفتر آمار اتحادیه اروپا است که در لوکزامبورگ واقع شده است. وظیفه آن ارائه آماری در سطح اروپا به اتحادیه اروپا است که امکان مقایسه بین کشورها و مناطق را فراهم می کند.
ج)یک روش بررسی مستند؛ به عنوان نمونه از شش کشور عضو که بر اساس حجم تولید آبزیپروری آنها و هزینه های EMFF انتخاب شدند. کشورهای عضو انتخاب شده عبارتند از: یونان، اسپانیا (Galicia[3])، فرانسه، ایتالیا (Emilia-Romagna[4])، لهستان و رومانی. آنها با هم حدود 71 درصد از تولید آبزیپروری اتحادیه اروپا را در سال 2020 از نظر حجم پوشش دادند (نگاه کنید به شکل 1) و 61 درصد از بودجه EMFF تعهد شده تا پایان سال 2021 تحت اولویت اتحادیه 2 به این کشورها اختصاص یافت.
[3] Galiciaیکی از بخشهای خودمختار اسپانیا است و در شمال غرب شبهجزیره ایبری واقع شدهاست. پایتخت آن شهر باستانی و مذهبی سانتیاگو د کمپوستلا است. گالیسیا از سوی شرق با مناطق خودمختار «کاستیا و لئون» و «آستوریاس» و از سوی جنوب با کشور «پرتغال» هممرز میباشد.
[4] Emilia-Romagna یکی از ناحیههای ایتالیا است. Emilia-Romagna در شمال مرکزی ایتالیا واقع شده و مرکز آن شهر بولونیا است. این ناحیه از دو منطقه تاریخی به نامهای Emilia و Romagna تشکیل شدهاست. Emilia-Romagna دارای مساحتی برابر با ۲۰.۱۲۴ کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود ۴٫۳ میلیون نفر است.
د)ممیزی بازدیدی برای بررسی مستند از دو کشور از میان شش کشور عضو: اسپانیا (Galicia) و لهستان. برنامه ممیزی برای هر یک از این دو بازدید شامل جلساتی با مقامات کشورهای عضو، یک جلسه ساختاریافته با ذینفعان (نمایندگان بخش آبزیپروری و سازمانهای غیردولتی زیست محیطی) و بازدید از چهار و دو پروژه آبزیپروری به ترتیب اسپانیا و لهستان بود.
شکل 1– تولید سالانه آبزیپروری کشورهای منتخب عضو ، 2020
ممیزی دوره 2014-2020 و همچنین مفاد برنامه هایی که از قبل برای دوره 2021-2027 در زمان ارزیابی ما تعیین شده را پوشش داد. همچنین ما اسناد راهبردی قدیمیتر را بررسی کردیم. برای مقایسه، ما به طور کلی به 27 کشور عضو فعلی اتحادیه اروپا (EU-27)، به استثنای بریتانیا قبل از خروج از اتحادیه اروپا در سال 2020، اشاره می کنیم، مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد (EU-28). در سال 2020، تولید آبزیپروری انگلستان به 217 هزار تن رسید که 89 درصد آن ماهی سالمون بود.
در این گزارش، ما انتظار داریم که به بحث های سیاستی تأثیرگذار بر آبزیپروری اتحادیه اروپا، به ویژه در زمینه ارزیابی میان مدت EMFAF که برای سال 2024برنامه ریزی شده 4، و ارزیابی پیشرفت انجام شده در اجرای دستورالعملهای استراتژیک برنامه ریزی شده برای سال 2025 کمک کنیم. همچنین هدف ما افزایش شفافیت و پاسخگویی در استفاده از بودجه اتحادیه اروپا برای آبزیپروری است.
مشاهدات
چارچوب اتحادیه اروپا بهبود یافته ، اما برخی از نقاط ضعف در کشورهای عضو همچنان باقیست
دستورالعمل اتحادیه اروپا برای ترویج توسعه پایدار آبزیپروری اصلاح شده است
سیاست اتحادیه اروپا در مورد آبزیپروری باید با در نظر گرفتن ضعف ها و کاستی های شناسایی شده در گذشته تکامل یابد. همچنین باید به چالش های کنونی مربوط به پایداری محیط زیست و آب و هوا و امنیت غذایی بپردازد.
ابزارهای اصلی کمیسیون برای تأثیرگذاری بر اقدامات کشورهای عضو، حق پیشنهاد ابزارهای قانونی و استفاده از ظرفیت آن برای تأیید برنامه های کشورهای عضو جهت استفاده از بودجه اتحادیه اروپاست. برای مسائل سیاسی گسترده تر و توسعه استراتژی های آبزیپروری کشورهای عضو، کمیسیون دستورالعملهای استراتژیک غیر الزام آور را در مورد اولویت ها و اهداف مشترک ارائه میکند و روش باز هماهنگی (“the open method”) بر اساس تبادل خوب اطلاعات و عملکرد (به پاراگراف های 12 و 14 مراجعه کنید) را برای توسعه پایدار آبزیپروری به کار می گیرد. ما بررسی کردیم که کمیسیون چگونه از ابزارهایی که در اختیار دارد برای ترویج توسعه پایدار آبزیپروری اتحادیه اروپا استفاده میکند.
دوره 2014-2020
در سال 2011، ارزیابی تأثیرات آبزی پروری همراه با پیشنهاد EMFF، نقاط ضعف بخش آبزیپروری اتحادیه اروپا و موانعی را که در دوره برنامه ریزی قبلی با آن مواجه بود شناسایی کرد:
- آبزیپروری اتحادیه اروپا در معرض بسیاری از محدودیت های مهم مانند رقابت بر سر فضا، دسترسی به آب، فقدان زمین بازی برابر بین اتحادیه اروپا و کشورهای غیر اتحادیه اروپا و بار مسائل بوروکراتیک اداری بالا قرار دارد.
- بر اساس ارزیابی میان مدت EFF، به سختی می توان گفت که اقداماتی برای کاهش تأثیر آبزیپروری بر محیط زیست مورد استفاده قرار گرفته است.
مقرره EMFF برای رسیدگی به این مسائل با تعیین اهداف و در دسترس قرار دادن بودجه برای اقدامات خاص در نظر گرفته شده بود (به جدول 1 مراجعه کنید).
جدول1
EMFF برای رفع نقاط ضعفی که کمیسیون در سیاست اتحادیه اروپا در زمینه آبزیپروری شناسایی کرده بود، اقدام کرد
ارزیابی اثرات مشخص کرد که برخی از انواع آبزیپروریهای متراکم ممکن است اثرات زیست محیطی منفی مانند رسوب، آلودگی آب، تعامل ژنتیکی با موجودات وحشی یا گسترش بیماریها و انگلها را در پی داشته باشد.
مقررات EMFF به منظور پرداختن به کمبود بالقوه پایداری زیستمحیطی، فعالیتهای آبزیپروری و کمک به افزایش اثرات مثبت ، شامل دو هدف خاص است:
- ـ “حفاظت و احیای تنوع زیستی آبزیان و تقویت اکوسیستم های مرتبط با آبزیپروری و ترویج آبزیپروری از طریق منابع کارآمد”؛ و
- ـ “ترویج آبزیپروری با داشتن سطوح بالایی از حفاظت از محیط زیست، ارتقای سلامت، رفاه حیوانات، سلامت و ایمنی عمومی”.حمایت مالی برای این دو هدف خاص از طریق مقررات EMFF در دسترس است.
در سال 2013 کمیسیون، دستورالعملهای استراتژیک خود را برای توسعه پایدار آبزیپروری تصویب کرد. دستورالعملها شامل فهرستی از اقدامات مشخصی بود که توسط کمیسیون از طریق روش هماهنگی باز (“the open method”) تدوین شد (به پیوست مراجعه کنید).
دوره 2021-2027
ارزیابی تاثیرات آبزی پروری در سال 2018 همراه با پیشنهاد EMFAF، ارزیابی موقت روش هماهنگی باز در سال 2020 و ارزیابی کمیسیون در سال 2019 در چارچوب استانداردهای بازاریابی برای محصولات آبزیپروری، همگی نقاط ضعف و موانعی را شناسایی کردند که سد راه توسعه پایدار آبزیپروری اتحادیه اروپا در سال 2011 بوده اند. (به بند 21 مراجعه کنید). به طور مشابه، دستورالعملهای استراتژیک 2021 به مناطقی اشاره کرد که مانع توسعه آبزیپروری اتحادیه اروپا بوده و با موارد شناسایی شده در دستورالعملهای استراتژیک 2013 قابل مقایسه بود.
مقررات EMFAF بیشتر با سیاست های اخیر اتحادیه اروپا که مربوط به آبزیپروری بوده سازگار است (به بند 06 مراجعه کنید). برخی از چالشهای کنونی، مانند افزایش تولید جلبک یا سیستمهای پایدار تولید خوراک اگرچه به طور خاص در مقررات ذکر نشده اما در دستورالعملهای استراتژیک کمیسیون در تعیین اهداف برای پایدارتر کردن و رقابتیتر کردن آبزیپروری اتحادیه اروپا بین سالهای 2021 و 2030 به رسمیت شناخته شده است (جدول 2 را مشاهده فرمایید).
جدول 2
چالش های فعلی آبزیپروری تحت پوشش دستورالعمل های استراتژیک کمیسیون تولیدات ارگانیک
- ـ استراتژی از مزرعه تا چنگال هدف افزایش چشمگیر آبزیپروری ارگانیک را تا سال 2030 تعیین میکند.
- ـ دستورالعمل های استراتژیک 2021 شامل ارتقای توسعه آبزیپروری ارگانیک بوده و در فهرست موضوعاتی قرار دارد که باید به آنها پرداخته شود.
تولید جلبک
- ـ استراتژی از مزرعه تا چنگال نشان می دهد که جلبک ها باید به منبع مهمی از پروتئین جایگزین برای یک سیستم غذایی پایدار و امنیت غذایی جهانی تبدیل شوند. بیانیه کمیسیون در مورد اقتصاد آبی بر پتانسیل جلبک ها به عنوان منبعی برای تولید مواد شیمیایی و سوخت های زیستی نیز تاکید دارد.
- ـ دستورالعمل های استراتژیک 2021 به جلبک ها توجه میکند و به یک ابتکار جداگانه و خاص اشاره میکند که در نوامبر 2022 برای حمایت از تولید، مصرف ایمن و استفاده نوآورانه از جلبک ها راه اندازی شد.
سیستم پایدار تولید خوراک
- ـ سیستم های خوراک پایدار به کاهش ردپای زیست محیطی و کربن محصولات آبزیپروری کمک میکند. دستورالعملهای استراتژیک 2021 اهمیت تضمین سیستمهای تولید خوراک پایدار را که شامل محدود کردن اتکای تولیدکنندگان خوراک به پودر و روغن ماهی حاصل از ذخایر وحشی است، تاکید میکند.
- ـ پارلمان اروپا در قطعنامه 2022 خود در مورد تلاش برای آبزیپروری پایدار و رقابتی اتحادیه اروپا، اهمیت این موضوعات را تکرار کرد.
کمیسیون با هدف حمایت از کشورهای عضو و همچنین صنعت آبزیپروری و سایر ذینفعان مرتبط این امر و در اجرای دستورالعملهای استراتژیک 2021-2030 مکانیسم کمک به آبزیپروری اتحادیه اروپا را تهیه و تدوین کرده است. این مکانیسم بر اساس ارائه کمکهای لجستیکی، اداری و فنی تنظیم شده است. مکانیسم مذکور سیستمی دانش پایه را ایجاد کرده است که دستورالعملها، اقدامات موثر و سایر اطلاعات مرتبط در خصوص آبزیپروری پایدار در اتحادیه اروپا را گرد هم میآورد. با حمایت از این مکانیسم، کمیسیون در حال حاضر در حال برنامه ریزی برای توسعه و انتشار راهنمایی هایی در مورد عملکرد زیست محیطی، رویههای اداری و دسترسی به فضاهای پرورشی مناسب است.