نحوه محاسبه تاثیر ماهی های وحشی را در سبد غذایی آبزیان پرورشی

پودر ماهی و روغن ماهی دارای ترکیب غذایی مناسب برای ماهی های پرورشی هستند و همواره جزء مواد مقرون به صرفه و در دسترس بودند. امروزه پودر ماهی و روغن ماهی تولید شده از ماهیان وحشی منابع محدودی هستند و رشد جهانی در تولید غذاهای دریایی مستلزم استفاده کمتر از ماهی وحشی به عنوان ماده خام در خوراک ماهی است. نمونه هایی از مواد خام جایگزین عبارتند از مواد پروتئین گیاهی و روغن های گیاهی.

هنگامی که می خواهید نسبت ماهی های وحشی مورد استفاده در غذای ماهی سالمون را به حداقل برسانید، ضروری است که سلامت، رفاه و کیفیت محصول ماهی به بهترین شکل ممکن تضمین شود. هنگامی که ما در خوراک آبزیان پودر و روغن ماهی را 70 تا 80 درصد کاهش می دهیم، متابولیسم ماهی ، الگوی ذخیره چربی و وضعیت آنتی اکسیدانی تحت تأثیر قرار می گیرد. همچنین مقدار اسیدهای چرب امگا 3 دریایی موجود در فیله زمانی که ماهی را با مقدار کمتری روغن ماهی تغذیه کنید، کاهش می یابد.

این در مورد پروتئین ها صادق نیست زیرا ترکیب پروتئین ماهی سالمون تغییر نمی کند، حتی اگر منبع پروتئین از محصولات گیاهی باشد. پرورش ماهی مستلزم یک مبادله بین میزان استفاده از ماهی وحشی در غذای ماهی سالمون و میزان اسیدهای چرب امگا 3 و سایر مواد مغذی مهم مورد نیاز در فیله ماهی سالمون است.

Fish In Fish Out – FIFO

با کاهش نسبت پودر و روغن ماهی در خوراک ، مقدار ماهی وحشی مورد نیاز برای تولید یک کیلوگرم ماهی پرورشی کاهش می یابد. یکی از راه های محاسبه این کاهش با محاسبه نسبت: Fish In Fish Out (FIFO) است. اصطلاح FIFO بیان می کند که چند کیلو ماهی وحشی برای تولید یک کیلوگرم ماهی پرورشی – در این مورد ماهی سالمون پرورشی – استفاده شود.

در محاسبه FIFO عوامل زیر نقش مهمی ایفا می کنند:

1) مقدار پودر و روغن ماهی که از ماهی وحشی دریافت می شود

2) مقدار خوراکی که ماهی سالمون پرورشی برای 1 کیلوگرم افزایش وزن می خورد (فاکتور خوراک)

3) مقدار پودر ماهی و روغن ماهی که برای تهیه غذای ماهی استفاده می شود.

چه چیزی در محاسبه FIFO مهم است؟

در مورد نحوه محاسبه صحیح FIFO اختلاف نظر زیادی وجود دارد. این به این بستگی دارد که چگونه می‌توانیم پودرو روغن ماهی را از گونه‌های مختلف تولید کنیم، و همچنین اینکه کدام فاکتور خوراک برای استفاده در محاسبات صحیح‌تر است، زیرا فاکتور خوراک متغیر است. آمار رسمی از اداره شیلات نروژ در سال 2008 نشان می دهد که میانگین ضریب خوراک ماهی سالمون و ماهی قزل آلای شرکت های نروژی 1.25 است. مقدار روغن ماهی که از 1 کیلوگرم ماهی از گونه های ماهی وحشی دریافت می شود و از 5 تا حدود 12 درصد برای گونه های روغنی متفاوت است، این نسبت حیاتی ترین عامل برای نتیجه محاسبه FIFO است. بنابراین، بدیهی است که برای FIFO بسیار مهم است که روغن ماهی مورد استفاده در خوراک پرورش ماهی از کدام گونه تهیه شده است.

چند نمونه از FIFO از آزمایشات تغذیه در NIFES

برای نشان دادن اینکه چه مقدار ماهی وحشی برای تولید ماهی آزاد استفاده می شود (در حالی که منابع غذایی متفاوت است)، در زیر نمونه هایی از محاسبات FIFO از سه آزمایش مختلف تغذیه ماهی آزاد بزرگ انجام شده در NIFES آورده شده است (جدول 1).

Table 1: Kg raw materials from wild fish per kg of farmed fish (FIFO)

					FIFO
Feed	Fishmeal (kg/kg feed)	Fish oil (kg/kg feed)	Plant protein (kg/kg feed)	Vegetable oils (kg/kgfeed)	Fish oil from wild fish with 12 % fat content	Fish oil from wild fish with 8 % fat content	Fish oil from wild fish with 5 % fat content
1	0,386	0,29	0,29	0	3,0	4,7	7,5
2	0,56	0,28	0	0	2,1	3,2	5,0
3	0,12	0,086	0,44	0,19	0,6	1,0	1,6
4	0,18	0,31	0,56	0	3,1	4,7	7,4
5	0,18	0,062	0,56	0,25	0,9	0,9	1,5

Table 1: Examples of FIFO calculated from five feeds used in various research projects* with three levels of fish oil yield from wild fish (five per cent, eight per cent and 12 per cent). The actual feed factors from the tests are used in calculations of FIFO. In feeds 1, 3, 4 and 5, raw materials from wild fish is replaced with vegetable oils and/or plant material* 1: RAFOA, feed factor = 1.3. 2A and 3: AquaMAX, feed factor = 0.9. 4 and 5: Whole chain, estimated feed factor = 1.2.

در زیر چند نمونه از محاسبات FIFO از سه آزمایش مختلف تغذیه با ماهی آزاد بزرگ انجام شده در NIFES آورده شده است (جدول 1). ارقامی که محاسبات FIFO در جدول 1 بر اساس آن ها است، از سه پروژه تحقیقاتی است. این ارقام شامل خوراک های پودر ماهی و روغن ماهی است که در آن بخش هایی از پودر ماهی و یا روغن ماهی با مواد گیاهی جایگزین می شوند. در خوراک های تجاری ماهی سالمون پرورشی، هم پودر ماهی و هم روغن ماهی با سهمی از سایر مواد غذایی مانند پروتئین های گیاهی و روغن های گیاهی جایگزین می شوند. محاسبات انجام شده جدول 1 برای آن خوراکی که فقط حاوی پودر ماهی و روغن ماهی است ( شماره 2)، نشان می دهد که FIFO بسته به درصد چربی در گونه ماهی که روغن از آن تولید می شود، از 2.1 تا 5 متغیر است. در چهار خوراک دیگر که روغن ماهی و یا پودر ماهی با مواد گیاهی جایگزین می‌شوند، FIFO در این ها متفاوت است. بنابراین، هم گونه‌ای که روغن ماهی از آن تهیه می‌شود و هم مقدار پودر ماهی و روغن مورد استفاده در تولید خوراک بر FIFO تأثیر می‌گذارد.

ارقامی که محاسبات FIFO در جدول 1 بر اساس آنها است، از سه پروژه تحقیقاتی است و شامل خوراک های پودر ماهی و روغن ماهی است که در آن بخش هایی از پودر ماهی ویا روغن ماهی با مواد گیاهی جایگزین می شوند. در خوراک های تجاری ماهی سالمون پرورشی، هم پودر ماهی و هم روغن ماهی با سهمی از سایر مواد غذایی مانند پروتئین های گیاهی و روغن های گیاهی جایگزین می شوند.

در جدول بالا محاسبات انجام شده برای خوراک شماره 2 که فقط حاوی پودر ماهی و روغن ماهی است، نشان می دهد که FIFO بسته به درصد چربی گونه ماهیی که روغن از آن تولید می شود، از 2.1 تا 5 متغیر است. در چهار خوراک دیگر، روغن ماهی ویا پودر ماهی با مواد گیاهی جایگزین می‌شوند و FIFO در اینجا نیز متفاوت است. بنابراین، هم گونه‌ای که روغن ماهی از آن تهیه می‌شود و هم مقدار پودر ماهی و روغن مورد استفاده در تولید خوراک بر FIFO تأثیر می‌گذارد.

محاسبات FIFO در جدول 1 بر اساس آزمایشات تحقیقاتی انجام شده و ممکن است با FIFO برای خوراک های تجاری متفاوت باشد. برخی از تولیدکنندگان خوراک تجاری، FIFO را برای غذای خود محاسبه و گزارش می‌کنند، و اطلاعات اغلب در وب‌سایت‌های تولیدکنندگان موجود است. Skretting بیان می کند که 2.02 کیلوگرم ماهی برای تولید 1 کیلوگرم ماهی آزاد نروژی استفاده می شود. سازمان های زیست محیطی نیز به مواد غذایی جایگزین علاقه مند هستند و WWF (صندوق جهانی حیات وحش) محاسبه خود را از FIFO در وب سایت نروژی خود انجام داده است. آنها در محاسبات خود بیان می کنند که برای تولید 1 کیلوگرم ماهی پرورشی از 3.024 کیلوگرم ماهی وحشی استفاده می شود.

ارقام کلیدی زیر در محاسبه FIFO استفاده می شوند:

در تولید پودر ماهی از 1000 کیلوگرم ماده ماهی خام، 228 کیلوگرم پودر ماهی به دست می آید (سازمان بین المللی پودر ماهی و روغن ماهی 2007) . مقدار روغن ماهی که از ماهی های وحشی بدست می آید به گونه مورد استفاده بستگی دارد. Capelin حاوی تقریباً 5٪ چربی در ماهی کامل است و بنابراین می توان انتظار داشت که 4.39 کیلوگرم ماهی یک کیلوگرم پودر ماهی و 20 کیلوگرم ماهی یک کیلوگرم روغن ماهی بدهد. در مقایسه FIFO در مورد استفاده از روغن ماهی گونه‌ای که حدود 10 درصد چربی دارد یعنی 10 کیلوگرم ماهی، 1 کیلوگرم روغن ماهی می‌دهد، نصف خواهد بود. روغنی ترین گونه های ماهی وحشی مورد استفاده برای پودر ماهی و روغن ماهی حاوی تقریباً 12٪ چربی هستند در حالی که کم چربی ترین ماهی های مورد استفاده در تولید روغن ماهی حاوی تقریباً 5٪ چربی هستند (2010، سازمان بین المللی پودر ماهی و روغن ماهی IFFO)

بنابراین، محاسبه FIFO در غذای شماره 5 به صورت زیر است:

مقدار روغن ماهی:

1 کیلوگرم ماهی سالمون x 1.2 خوراک برای تولید هر کیلوگرم ماهی (ضریب تبدیل خوراک) = 1.2 کیلوگرم خوراک

1.2 کیلوگرم خوراک x 0.062 کیلوگرم (مقدار روغن ماهی در هر کیلوگرم خوراک) = 0.07 کیلوگرم روغن ماهی

0.07 کیلوگرم روغن ماهی x 20 کیلوگرم ماهی به ازای هر کیلوگرم روغن ماهی = 1.5 کیلوگرم ماهی مقدار پودر ماهی:

1 کیلوگرم ماهی سالمون x 1.2 خوراک برای تولید هر کیلوگرم ماهی (ضریب تبدیل خوراک) = 1.2 کیلوگرم خوراک

1.2 کیلوگرم خوراک x 0.180 کیلوگرم (مقدار پودر ماهی در هر کیلوگرم خوراک) = 0.216 کیلوگرم پودر ماهی

0.216 کیلوگرم پودر ماهی x 4.39 کیلوگرم ماهی برای تولید هر کیلوگرم پودر ماهی = 0.95 کیلوگرم ماهی

برای تولید 1 کیلوگرم ماهی سالمون بر اساس خوراک حاوی 6.2 درصد روغن ماهی (خوراک 5) به 1.5 کیلوگرم ماهی وحشی نیاز داریم ؛ و برای تولید 1 کیلوگرم ماهی سالمون بر اساس خوراک حاوی 18 درصد پودر ماهی به 0.95 کیلوگرم ماهی وحشی نیاز داریم. مثال و محاسبه بالا نشان می دهد که این روغن ماهی است که در مورد مقدار ماهی وحشی مورد استفاده برای تولید 1 کیلوگرم ماهی پرورشی اثرگذارتر است. برای محاسبه مقدار ماهی های وحشی استفاده شده در این مثال، اگر 0.95 کیلوگرم و 1.5 کیلوگرم را با هم اضافه کنیم، اشتباه است. هر دو ماده خام از یک قطعه ماهی تهیه می شوند. در مثال محاسباتی ما، این بدان معناست که برای تولید 1 کیلوگرم ماهی آزاد پرورشی به 1.5 کیلوگرم ماهی وحشی نیاز داریم، بنابراین برای خوراک شماره 5 FIFO = 1.5 است.

چگونه می توان مقدار ماهیان وحشی در خوراک ماهی پرورشی کاهش داد؟

به طور کلی این نسبت روغن ماهی است که برای مقدار ماهی وحشی مورد نیاز برای تولید غذای ماهی بسیار مهم است. هنگامی که نسبت روغن ماهی کاهش می یابد، FIFO نیز به همین ترتیب کاهش می یابد. در خوراک شماره 3، مقدار پودر ماهی بیشتر از روغن ماهی کاهش یافت، اما این در FIFO منعکس نشد، زیرا تولید روغن ماهی مورد استفاده به ماهی وحشی بیشتری نسبت به تولید پودر ماهی نیاز داشت. برای دستیابی به FIFO کمتر از 1، یعنی کمتر از 1 کیلوگرم ماهی وحشی برای تولید 1 کیلوگرم ماهی سالمون پرورشی، باید پودر ماهی و روغن ماهی را جایگزین کرد، همانطور که در خوراک های شماره 3 و 5 در جدول 1 انجام شده است.

از کدام گونه ماهی برای تهیه پودر ماهی و روغن ماهی استفاده می شود؟

نهاده های مختلف تأمین خوراک ماهی در بازار جهانی وجود دارد. تنوع زیادی در گونه‌های مورد استفاده برای تولید پودر ماهی و روغن ماهی وجود دارد، اما یکی از ویژگی‌های رایج این است که پودر و روغن ماهی از گونه‌های دریایی سریع‌ الرشد با طول عمر نسبتاً کوتاه تولید می‌شوند. ماهی ها کوچک و نسبتاً چرب هستند و از کل ماهی برای تولید پودر ماهی و روغن ماهی استفاده می شود. نمونه هایی از این گونه ها عبارتند از: ماهی کولی، ماکرل، کاپلین، blue whiting، مارماهی شنی، کیلکا، ماهی هرینگ و ساردین (سازمان بین المللی پودر ماهی و روغن ماهی – IFFO، www.iffo.net).

شش گونه ماهی برای تولید پودر ماهی و روغن ماهی در اروپا استفاده می شود که اینها را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

آ. ماهی هایی که برای مصرف انسان استفاده نمی شوند (مارماهی شنی).

ب ماهی هایی که به طور بالقوه می توانند برای مصرف انسان مورد استفاده قرار گیرند، اما عمدتاً برای پودر ماهی و روغن ماهی استفاده می شود زیرا خروجی های محدودی برای مصرف انسان دارند (blue whiting، کیلکا و کاپلین).

ج. ماهی‌هایی که عمدتاً برای مصارف انسانی استفاده می‌شوند، اما در مواردی که صید مازادی نسبت به مجموع صید مجاز وجود دارد یا صید انجام شده دارای مشخصات مصرف انسانی نیستند، می‌توانند برای پودر ماهی و روغن ماهی استفاده شوند. (ماهی هرینگ)

در پرو، آنچوی مهمترین گونه در تولید پودر ماهی و روغن ماهی است. در شیلی، ماهی ماکرل، آنچوی و ساردین استفاده می شود (سازمان بین المللی پودر ماهی و روغن ماهی – IFFO، www.iffo.net).

مواد خام اضافی به عنوان مواد تشکیل دهنده در خوراک ماهی پرورشی

مواد خام مازاد حاصل از صید و پرورش ماهی نروژی شامل روده ، جگر و غیره ، سر، پوست ، ماهی های استفاده نشده و دیگر موارد است. علاوه بر ماهی کامل وحشی، مواد خام اضافی نیز در تولید پودر ماهی و روغن ماهی استفاده می شود (سازمان بین المللی پودر ماهی و روغن ماهی – IFFO، www.iffo.net). یکی از نمونه‌های آن، آلایش‌های ماهی هرینگ ناشی از تولید فیله‌های ماکرل برای مصرف انسان است که در نروژ در سال 2009 تقریباً 300.000 تن بود (www.rubin.no). در مواردی که از پودر ماهی، روغن ماهی و سیلاژماهی حاصل از آلایش استفاده شود، سهم ماده خام ماهی‌های وحشی کاسته شده و در نتیجه FIFO کاهش می‌یابد.

آیا مقدار بالای FIFO به معنای غذاهای دریایی کمتر برای مصرف انسان است؟

FIFO نمی تواند به طور مستقیم به مقدار ماهی وحشی که می تواند برای مصرف انسان منتقل شود، مرتبط باشد، زیرا در نظر نمی گیرد که آیا مواد خام ماهی از:

1) ماهی هایی که به طور کامل خورده می شوند، مانند ساردین

2) ماهی هایی که نیمی از مواد خام آن ها به صورت فیله به مصرف انسان می رسد، مانند هرینگ

3) ماهی هایی که عمدتا توسط انسان خورده نمی شوند، مانند مارماهی شنی تامین شده است یا نه؟

برای خوراک با FIFO 2 این به این معنی است که:

در مورد 1) 2 کیلوگرم ماهی وحشی که می توانست توسط انسان خورده شود برای تولید 1 کیلوگرم ماهی سالمون استفاده می شود.

در مورد 2) 1 کیلوگرم ماهی وحشی مصرف می شود.

و در مورد 3) 0 کیلوگرم ماهی وحشی که می توانست مورد مصرف انسان قرار گیردد استفاده می شود. پودر ماهی و روغن ماهی علاوه بر مصرف به عنوان مواد تشکیل دهنده در خوراک دام ، در مکمل های غذایی (کپسول) برای انسان نیز استفاده می شود. تخم مرغ، شیر و گوشت غنی شده با EPA و DHA با افزودن روغن ماهی در خوراک تولید می شود.

معنی FIFO برای ماهی سالمون به عنوان منبع EPA و DHA چیست؟

برای پوشش مصرف روزانه توصیه شده EFSA یعنی 250 میلی گرم EPA و DHA، باید روزانه 28 گرم ماهی سالمون که با FIFO پایین (0.5 تا 1.3) تولید می شود یا یک وعده در هفته (200 گرم) مصرف کرد. بنابراین ماهی سالمون پرورشی منبع بسیار خوبی از EPA و DHA است، حتی زمانی که بیشتر روغن ماهی با روغن‌های گیاهی جایگزین شده باشد ووابستگی به ماهی‌های وحشی به‌عنوان یک ماده غذایی به شدت کاهش می‌یابد.

کاهش FIFO نه تنها بر مقدار مواد غذایی ماهی ، بلکه بر میزان مواد نامطلوب (آلاینده) در ماهی های پرورشی تأثیر می گذارد.

تعداد بازدید: ۱۹

لینک کوتاه: کپی کن!